تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,302 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,314 |
تحلیل تربیتی−روانشناختی آرامش خانواده در پرتو مودت و رحمت با نگاهی به هرم سه بعدی نفس انسان | ||
فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
دوره 17، شماره 42، دی 1401، صفحه 113-132 اصل مقاله (1.41 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2022.8332.2538 | ||
نویسنده | ||
سید احمد رهنمایی* | ||
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی (ره) | ||
چکیده | ||
نظام خانواده از منظر اسلام بر سه رکن بنیادین ایمان و باور اصیل، عواطف و گرایشهای پایدار و سلوک اخلاقی استوار برقرار میگردد. قرآن، ضمن اینکه تشکیل خانواده را یکی از نشانههای الهی میشمرد، تجلی آیات الهی در زندگی خانوادگی را محور ارکان مزبور دانسته است. این حضور الهی دستمایۀ اصلی حاکمیت آرامش بر فضای خانواده و زمینهساز تربیت شایستۀ فرزندان است. آفرینش مرد و زن با هویت انسانی یکسان، برقراری ارتباط خاص زناشویی مابین زن و مرد با انگیزۀ نیل به آرامش، ایجاد مودت و رحمت مابین زوجین در آستانۀ ازدواج در راستای تدوام بخشیدن به زندگی آرمانی خانوادگی سرشار از آرامش و فراخواندن اهل تفکر به اندیشیدن در خصوص نظام خانواده، از مرحلۀ تشکیل تا بالندگی و گسترش آن به مثابۀ یکی از آیات الهی، موارد چهارگانهای هستند که خداوند با بیان آنها پرتوی از حضور خویش را ترسیم فرموده است. مقالۀ پیش رو در صدد است با تکیه بر رهنمودهای قرآن و اهلبیتb و با روش اکتشافی، به استناد منابع موجود، از جمله با اشاره به نظریۀ «هرم سه بعدی روان انسان» نشان دهد که دو صفت شخصیت مودت و رحمت پشتوانۀ نیرومندی برای ایجاد و نهادینهسازی آرامش و فراهمآوری زمینه و شرایط برای تربیت فرزندان در زندگی خانوادگی بهشمار میروند. پیرو چنین تحلیلی، نگرش قرآن در رابطه با جایگاه مودت و رحمت بهمثابۀ دو نمونه از تجلیات الهی و نقش آنها در گسترش آرامش به ساحتهای بینشی، گرایشی و رفتاری اعضای خانواده تبیین میگردد تا هر پژوهشگری در تحقیقات بعدی فراتر از تحقیق حاضر، از اصول برگرفته از این تحلیل برای مشاورۀ خانواده از منظر اسلام بهرهبرداری کند. | ||
کلیدواژهها | ||
تجلی الهی؛ صفات شخصیت؛ مودت؛ رحمت؛ خانواده بهمثابۀ آیۀ الهی؛ آرامش زمینهساز تربیت؛ هرم سه بعدی نفس انسان | ||
مراجع | ||
1. ابراهیمیپور، قاسم و دیگران (1395)، شاخصهای خانوادۀ مطلوب از دیدگاه اسلام، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. 2. ابناثیر جزری، مبارکبنمحمد (1367)، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق و تصحیح محمود محمد طناحى، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. 3. ابنبابویه، محمدبنعلى (1378ق)، عیون أخبار الرضاj، تحقیق و تصحیح مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان. 4. ابن بابویه، محمد بن على (1413 ق)، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 5. ابنطاووس، علىبنموسى (1380)، ادب حضور (ترجمه فلاح السائل)، ایران−قم: انتشارات انصارى. 6. ابنمنظور، محمدبنمکرم (1414ق)، لسان العرب، تحقیق و تصحیح: جمال الدین میردامادى، بیروت: دار صادر، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع. 7. برک، لورا ای (1381)، روانشناسی رشد (از لقاح تا کودکی)، ترجمۀ یحیی سید محمدی، تهران: نشر ارسباران. 8. بروجردى، آقاحسین (1386)، جامع أحادیث الشیعه، تحقیق و تصحیح جمعى از محققان، تهران: انتشارات فرهنگ سبز. 9. بستانی، فؤاد افرام (1375)، فرهنگ ابجدی، ترجمۀ مهیار، رضا، تهران: انتشارات اسلامی. 10. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسولn)، تهران: دنیاى دانش. 11. حسینی زبیدی، محمدمرتضى (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق/ مصحح: على هلالى و على سیرى، بیروت: دارالفکر. 12. راغب اصفهانى، حسینبنمحمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، تصحیح: صفوان عدنان داوودى، بیروت−دمشق: دار القلم−الدار الشامیه. 13. راغب اصفهانى، حسینبنمحمد (1374)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ترجمه خسروی حسینی، غلامرضا، تهران: انتشارات مرتضوی. 14. شعیری، محمدبنمحمد (بیتا)، جامع الأخبار، نجف: مطبعه حیدریه. 15. طباطبایى، محمدحسین (1371)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان. 16. طریحی، فخرالدینبنمحمد (1375)، مجمع البحرین، تحقیق و تصحیح احمد حسینى اشکورى، تهران: مرتضوى. 17. طوسی، اسدالله (1391)، همسران شایسته، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. 18. فیست، جس و فیست گریگوری جی (1386)، نظریههای شخصیت، ترجمۀ یحیی سیدمحمدی، تهران: نشر روان. 19. فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى (1415ق)، تفسیر الصافی، تحقیق و تصحیح حسین اعلمى، تهران: مکتبه الصدر. 20. قرشى بنایى، علىاکبر (1412ق)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه. 21. قمی مشهدی، محمدبنمحمدرضا (1368)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تحقیق و تصحیح حسین درگاهى، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، سازمان چاپ و انتشارات. 22. گروه مؤلفان (1374)، روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی، ج1، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). 23. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالأنوار، تحقیق و تصحیح جمعی از محققان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 24. مصباح یزدی، محمد تقی (1397)، سخنرانی "فقط برای خدا"، پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مصباح یزدی، شمارۀ 8068. 25. ورام بن أبیفراس، مسعودبنعیسى (1369)، مجموعه ورّام، آداب و اخلاق در اسلام، ترجمه تنبیه الخواطر، ترجمۀ محمدرضا عطایى، مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 825 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 846 |