تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 291 |
تعداد مقالات | 2,177 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,615,042 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,236,774 |
تحلیل روانشناختی رشد قرآنی و نشانههای آن | ||
مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
مقاله 3، دوره 15، شماره 29، مهر 1400، صفحه 61-83 اصل مقاله (428.26 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2022.8365.1967 | ||
نویسنده | ||
سیدعلی اکبر حسینی رامندی* | ||
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشکده تفسیر هیات علمی | ||
چکیده | ||
رشد از مسائل اساسی و واژگان پرکاربردِ دانشهایی چون روانشناسی و علوم تربیتی است. در دانش روانشناسی، رشد به ابعاد جسمی، جنسی، عقلی، اقتصادی، اخلاقی، عاطفی، اعتقادی و... تقسیم میشود؛ در آموزههای قرآنی نیز رشد در معانی یادشده بهکار رفته است. هدف این پژوهش، تحلیل روانشناختی رشد عاطفی در قرآن با تأکید بر آیه 7 سوره حجرات و بررسی نسبت آن با رشد عاطفی در دانشِ روانشناسی است. رشد عاطفی−قرآنی، تحول و تعالی عواطف انسانی در پرتوی تربیت قرآنی است که با دوست داشتنِ خوبیها و میل به انجام آنها و نفرت از بدیها بروز میکند. باریابی به مقام رشد عاطفی، هدف نزول قرآن (جن، 2) و تربیت قرآنی، فرایند دستیابی به رشد عاطفی است. از رشد عاطفی میتوان به رشد قرآنی، متعالی، معنوی، اخلاقی نیز تعبیر کرد. شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانهای و گستره آن، قرآن و دادههای روانشناختی درباره دو مفهوم رشد و عاطفه است؛ روشِ پژوهش، تحلیلِ مفهومی به سهگونه تحلیلِ سیاقی، تحلیلِ مفاهیم متضاد و تحلیلِ شبکه معنایی است. | ||
کلیدواژهها | ||
رشد؛ اخلاق؛ عاطفه؛ رشد عاطفی؛ قرآن؛ معناشناسی؛ تحلیل مفهومی | ||
مراجع | ||
* قرآن کریم * نهج البلاغه 1. آ کوچکیان، احمد (1393)، فروکاهشی سبک زندگی (تفسیر سوره مسد)، تهران: بیناد اندیشه دینی و مطالعات توسعه. 2. آبراهام مازلو (1371)، به سوی روانشناسی بودن، ترجمه احمد رضوانی، مشهد: آستان قدس. 3. آذربایجانی، مسعود و همکاران (1382)، روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، تهران: سمت. 4. آنتونیومورونو، یونگ (1380)، خدایان، انسان مدرن، چ2، ترجمه داریوش مهرجویی، تهران: مرکز نشر. 5. ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ق)، لسان العرب، چ3، بیروت: دار صادر. 6. ابناعثم کوفی (1411ق)، الفتوح، بیروت: دارالاضواء. 7. احمد بن فارس، أبوالحسین (1399ق)، معجم مقاییس اللغة، قم: دارالفکر. 8. اخوت، حمدرضا (1393)، معناشناسی رشد، تهران: قرآن و اهلبیت نبوتj. 9. انزایینژاد، رضا و بهجتسادات حجازی (1384)، «اصل سنخیت در عرفان و همانندسازی در روانشناسی»، نشریه دانشکده ادبیان و علوم انسانی، س48، ش197، ص35−54. 10. ایزوتسو، توشیهیکو (1378)، مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدرهای، چ2، تهران: فرزان روز. 11. باقری، خسرو (1384)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، چ10، تهران: انتشارات مدرسه. 12. بخشایش، علیرضا و مطهره فرزاد (1393)، بررسی تطبیقی رشد اخلاقی از دیدگاه اسلام و کلبرگ، قم: کنگره بینالمللی فرهنگ و اندیشه دینی. 13. پارسا، محمد (1367)، روانشناسی رشد کودک و نوجوان، تهران: نشر مؤلف. 14. تبریزی خیابانی، علی (۱۳۸۵ق)، صیام وقایع الایام، تبریز: کتابفروشی قرشی. 15. ثعلبى نیشابورى، ابواسحاق احمد بن ابراهیم (1422ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 16. جاویدان، فاطمه و دیگران (زمستان 1391)، «تحلیل نظریه رشد اخلاقی کولبرگ با رویکرد قرآنی مقاله»، اخلاق زیستی، ش6، ص11−48. 17. جوادی آملی، عبدالله (1378)، تسنیم، تفسیر قرآن کریم، قم: نشر اسراء. 18. جوادی آملی، عبدالله (1385)، حق و تکلیف در اسلام، چ2، قم: نشر اسراء. 19. حائری شیرازی، محیالدین (1372)، انسانشناسی، قم: انتشارات شفق. 20. حدادی، آمنه (1389)، حس فرامتن در قرآن، تهران: دانشگاه تربیت معلم، پایان نامه کارشناسی ارشد. 21. حقانی، ابوالحسن (1396)، روانشناسی رشد، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. 22. خزاغی، زهرا و نسرین رامادان (بهار1392)، «رشد اخلاقى؛ اصول و روشهای آن از نظر افلاطون»، پژوهشهای فلسفی−کلامی، س14، ش3 و4، ص99−118. 23. دلشاد تهرانی، مصطفی (1385)، ماه مهرپرور: تربیت در نهجالبلاغه، چ3، تهران: انتشارات دریا. 24. دیویی، جان (1369)، تجربه و آموزشوپرورش، ترجمه اکبر میرحسینی، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب. 25. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق و بیروت: دارالعلم الدار. 26. ریو، جان مارشال (1376)، انگیزش و هیجان، چ15، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: نشر ویرایش. 27. سعیدیمهر، محمد (1396)، آموزش کلام اسلامی، چ2، قم: کتاب طه. 28. سیف، سوسن و همکاران (1383)، روانشناسی رشد، تهران: سمت. 29. شعارینژاد، علیاکبر (1386)، روانشناسی رشد، تهران: انتشارات اطلاعات. 30. شفیعآبادی، عبدالله و غلامرضا ناصری (1365)، نظریههای مشاوره و رواندرمانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 31. صدوق، أبی جعفر محمد بن علی (1355ش)، امالی، تهران: اسلامیه. 32. صفایی حائری، علی (1380)، روش برداشت از قرآن به ضمیمه رشد و صراط، چ2، قم: هجرت، ص131−166. 33. صفوی، کورش (1384)، فرهنگ توصیفی، تهران: فرهنگ معاصر. 34. صفوی، کورش (1387)، درآمدی بر معنیشناسی، تهران: سوره مهر. 35. طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 36. طریحى، فخرالدین (1375)، مجمع البحرین، چ3، تهران: کتابفروشى مرتضوى. 37. عمید، حسن (1363)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیر کبیر. 38. فراهیدى، خلیلبناحمد (1410ق)، العین، چ2، قم: هجرت. 39. فرجی، ذبیحالله (1371)، انگیزش و هیجان، تهران: انتشارات خردمند. 40. فیض کاشانى، ملامحسن (1423ق)، الحقائق فى محاسن الاخلاق، چ2، قم: دارالکتاب الاسلامى. 41. فیومی، احمد بن محمد (1405ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: دارالهجره. 42. قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن. 43. قرشی، علیاکبر (1361)، قاموس قرآن، چ8، تهران: دارالکتب الاسلامیه. 44. کاپلان، پاول اس (1384)، روانشناسی رشد کودک، مترجم مهرداد فیروزبخت، تهران:پخش رسا. 45. کاردان، علیمحمد و همکاران (1381)، درآمدی بر تعلیم و تربیت اسلامی، چ6، تهران: انتشارات سمت. 46. کاویانی، محمد (1395)، روانشناسی در قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 47. کلینی، محمدبنیعقوب (1411ق)، اصول الکافی، بیروت: دارالتعارف. 48. کمپانی، فضلالله (1362)، منتخب غررالحکم، تهران: انتشارات مفید. 49. لاینز، جان (1391)، درآمدی بر معناشناسی زبان، ترجمه کورش صفوی، تهران:علمی. 50. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، چ2، بیروت: دار احیاء التراث العربی. 51. محمدی ریشهری (1393)، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، چ14، قم: نشردار الحدیث. 52. مدرسی، محمدتقی (1377)، تفسیر هدایت، مشهد: آستان قدس رضوی. 53. مصباح، علی و همکاران (1374)، روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی، تهران: سمت. 54. مصطفوی، حسن(1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 55. مطهری، مرتضی (1367)، آشنایی با قرآن، چ12، تهران: انتشارات صدرا. 56. مطهری، مرتضی(1383)، مجموعه آثار، تهران: صدرا. 57. مظفر، محمدرضا (1370ش)، اصولالفقه، قم: دفتر تبلیغات. 58. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1368)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. 59. واعظی، احمد (1387)، انسان از دیدگاه اسلام، تهران: سمت. 60. هنری ماسن، پاول و همکاران (1380)، رشد و شخصیت کودک، ترجمه مهشید یاسایی، تهران: نشر کتاب. 61. Kurtines and J. L. Gewirtz (Eds.) (1995), Moral development: An introduction, Boston: Allyn, p.229− 253. 62. Geeraerts, Dirk(2010), Theories of Lexical Semantics ،Oxford University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,471 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,120 |