تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,629 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,735 |
تبیین الگوی رویکرد معنوی به تربیت دینی در دوره دوم کودکی (مبتنی بر معرفتشناسی از منظر علامه طباطبایی) | ||
فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
مقاله 3، دوره 16، شماره 37، مهر 1400، صفحه 53-80 اصل مقاله (492.19 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2021.6767.2296 | ||
نویسندگان | ||
یداله اقدامی* 1؛ محمدرضا شرفی2؛ افضل السادات حسینی2؛ نرگس سجادیه2 | ||
1مدرس دانشگاه فرهنگیان | ||
2عضو هیئت علمی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
هدف این مقاله، ارایه تبیینی از رویکرد معنوی به تربیت دینی برای دوره دوم کودکی است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال است که برای تربیت دینی در دوره دوم کودکی (سنین 6 تا 11 سال)، رویکرد مناسبی که براساس مبانی اسلام، بتواند عوامل اساسی دینداری را در این دورۀ تمهیدی، نهادینه کند، به چه اهداف و اصولی تکیه دارد؟ رویکرد پیشنهادی پژوهش حاضر، رویکرد معنوی به تربیت دینی است که مبتنی بر آرای علامه طباطبایی در مبانی معرفتشناختی است. روش پژوهش، توصیفی−استنتاجی است. الگوی پیشنهادی برای بسترسازی تربیت دینی در کودکی دوره دوم در این پژوهش، به رویکرد معنوی به تربیت دینی یا تربیت دینی معنوی برمیگردد. یافتههای مقاله، استنتاج اهداف و اصول از برخی مبانی معرفتشناختی علامه طباطبایی است که در آرای علامه نقش کلیدی دارد. اصول استنتاجی از مبانی معرفتشناختی، بر مفاهیمی چون: الف) توجه و اهتمام به تربیت قوای حسی و خیالی کودک، ب) نمادپردازی مفاهیم دینی در قالبهای جذاب و متنوع هنری، ج) توجه دادن کودک به معرفتهای انفسی و حضوری، د) توجه به خودکنترلی کودک برای بسترسازی فرقان استوار است. | ||
کلیدواژهها | ||
معنویت؛ تربیت دینی؛ تربیت دینی معنوی؛ مبانی معرفتشناختی؛ دوره دوم کودکی | ||
مراجع | ||
نهجالبلاغه. 1. اخلاقی امیری، حسن (1389)، «گامهایی در تربیت نفس»، راه تربیت، س5، ش11، ص73−116. 2. اشعری، زهرا (1391)، «بررسی مفهوم، اصول و روشهای تربیت معنوی از دیدگاه علامه طباطبایی»، مجله تربیت اسلامی، دوره 7، ش15، ص89−112. 3. ایروانی، شهین (1393)، «مقدمهای بر تبیین ماهیت نظام آموزشوپرورش ایران از آغاز دوره مدرنسازی تا امروز»، پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت، س4، ش1، ص83−110. 4. انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، چ1، تهران: انتشارات سخن، 7/6603. 5. باغگلی، حسین (1392)، مطالعه انتقادی "تربیت معنویی" معاصر، مقایسه رویکردهای دینی و نوپدید در عرصه تربیت، رساله دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد. 6. باهنر، ناصر (1388)، «تعلیم و تربیت و دنیای ناشناخته دینی کودکان»، مجله اسلام و پژوهشهای تربیتی، س1، ش2، ص203−235. 7. برک، لورا ای (1386)، روانشناسی رشد2، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: ارسباران. 8. بشارت، محمدعلی (1398)، «پیشبینی سطوح به هوشیاری براساس استحکام من»، رویش روانشناسی، س8، ش6، شماره پیاپی39، ص45−50. 9. بهجتپور، عبدالکریم (1392)، تفسیر تنزیلی (به ترتیب نزول) مبانی اصول قواعد و فواید، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 10. تلخابی، محمود؛ خسرو باقری و آزاد محمدی (1395)، «انسجام بین شناخت و هیجان در تربیت»، فصلنامه تازههای علوم شناختی، س18، ش3، ص68−79. 11. تقی زاده داوری، محمود و امید بابایی (1395)، «تفسیر نمادهای دینی در مناسک شیعی (مطالعه موردی: نخلگردانی در ابیانه)»، فصلنامه شیعهشناسی، دوره 14، ش53، ص35−66. 12. توکلیزاده، جهانشیر (1390)، «بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر سلامت روانی دانشآموزان»، مجله اصول بهداشت روانی، دوره 13، ش51، ص252−259. 13. جان بزرگی، مسعود و ناهید نوری (1387)، شیوههای درمان اضطراب و تنیدگی، چاپ دوم، تهران: نشر سمت. 14. جمشیدی، محمدحسین (1369)، مبانی و روششناسی تبیین (با تأکید بر اندیشه سیاسی)، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقg. 15. حمیدیه، بهزاد (1398)، «شاخصههای معنویت اسلامی در راستای تحقق بیانیه گام دوم»، سلسله نشستهای علمی همایش گام دوم انقلاب، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۲۸شهریور۱۳۹۸. 16. خامنهای، سیدمحمد (2000)، «مسئله ادراک در حکمت متعالیه و دیگر مکاتب (ادراک حسی)»، کنگره بزرگداشت ملاصدرا، ارائه دانشگاه لندن (SOAS). 17. دهخدا، علیاکبر (1379)، لغتنامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، 13/20112. 18. رضایی اصفهانی، محمدعلی (1389)، «قرآن و زبان نمادین»، آموزههای قرآنی، ش۱۲، ص3−19. 19. زمردی، حمیرا (1387)، نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی، تهران: زوّار. 20. زندوانیان، احمد و راضیه طیبی (1394)، «نظریه رشد ایمانی فاولر بهعنوان چارچوبی برای تربیت دینی»، مجله ادیان و عرفان، س48، ش1، ص67−79. 21. سجادیه، نرگس و خسرو باقری (1394)، «اهداف واسطی "تربیت" در دوران کودکی براساس رویکرد اسلامی عمل»، مجله تربیت اسلامی، دوره 10، ش21، ص29−55. 22. سلحشوری، احمد (1390)، «حدودوثغور تربیت اخلاقی، تربیت معنوی و تربیت دینی»، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، س2، ش2، ص41−56. 23. شرفی، محمدرضا (1388)، فلسفه تربیتی اسلام (با رویکرد تطبیقی به برخی مکاتب فلسفی معاصر)، تهران: نشر منادی تربیت. 24. شعارینژاد، علیاکبر (1385)، روانشناسی رشد، تهران: نشر اطلاعات. 25. شکری، مهدی (1388)، «تأثیر گناه بر شناخت، با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی»، مجله پژوهشهای فلسفی−کلامی، س11، ش1، (پیاپی41)، ص45−72. 26. صالحی، اکبر و مصطفی یاراحمدی (1387)، «تبیین تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه علامه طباطبایی با تأکید بر هدفها و روشهای تربیتی»، مجله تربیت اسلامی، س3، ش7، ص23−50. 27. صفاییمقدم، مسعود (1390)، «مطالعه تحلیلی نظام معنویتگرایی و ارائه رویکردی برای آموزش عالی معنویتگرا: رویکردی اخلاقبنیان»، راهبرد فرهنگ، ش12 و 13، ص78−110. 28. طاهری سرتشنیزی، اسحاق؛ مهدی جلالوند؛ سلمان قاسم نیا ( 1394)، «آسیبشناسی معرفت دینی با تأکید بر آرای علامه طباطبایی»، مجله اندیشه نوین دینی، سال 11، شماره 40. 29. طباطبایی، محمدحسین (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن (20جلد)، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 30. طباطبایی، محمدحسین (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن (نسخههای الکترونیکی). 31. طباطبایی، محمدحسین (1387د)، طریق عرفان (رساله الولایه)، ترجمه صادق حسنزاده، تهران: نشر آیت اشراق. 32. طباطبایی، محمدحسین (1385)، بدایه الحکمه، ترجمه شیروانی، تهران: انتشارات دارالعلم (نسخه الکترونیکی). 33. طباطبایی، محمدحسین (1360)، قرآن در اسلام، دارالکتب الاسلامیه،(نسخه الکترونیکی). 34. طباطبایی، محمدحسین (1364)، اصول فلسفه و روش ریالیسم، ج2، با پاورقی و توضیح مرتضی مطهری، قم: انتشارات صدرا. 35. طباطبایی، محمد حسین (1366) ولایت نامه، ترجمه همایون همتی، تهران: نشر امیرکبیر. 36. طریحی، فخرالدین (1375)، مجمعالبحرین، چ3، تهران: مرتضوی، ا/ 64. 37. عابدی، فاطمه؛ مرتضی منادی؛ ملوک خادمی؛ علیرضا کیامنش (1397)، «واکاوی عوامل مؤثر بر تحققپذیری تربیت دینی دانشآموزان»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، س26، ش83، ص145−169. 38. علاییرحمانی، فاطمه و فرشته معتمد لنگرودی (1397)، «اصول راهبردی خودکنترلی مدیریتی در نهجالبلاغه (مطالعه موردی نامه 53)»، مجله بصیرت و تربیت اسلامی، س15، ش46، ص67-76. 39. علم الهدی، جمیله (1386)، «چرخش از عالم دوقطبی به جهان سه درجهای»، فصلنامه نوآوریهای آموزشی، سال ششم، شماره 20، ص149-176. 40. فراهانی، محمدنقی (1387)، روانشناسی، تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران. 41. قدیری، محمدحسین (تابستان 1389)، «خودکنترلی کودک؛ خمیرمایۀ خویشتنداری اخلاقی (تقوا)»، مجله راه تربیت، س5، ش11، ص87−116. 42. کشاورز، سوسن (1384)، تحلیل دستاوردهای تحقیقات در خصوص تأثیر نظام آموزش رسمی کشور در تربیت دانشآموزان، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (نسخه الکترونیکی). 43. کشاورز، سوسن؛ سعید بهشتی و شیرین رشیدی (1396)، «تبیین دیدگاه معرفتشناختی طباطبایی و دلالتهای آن در محتوا و روشهای تربیتی»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، س25، ش34، ص9−27. 44. کول، ونیتا (1377)، آموزشوپرورش در دوره پیش از دبستان، ترجمه فرخنده مفیدی، تهران: سمت. 45. کلبادی نژاد، علیرضا؛ لیلا قدیری جاوید (1395)، «بررسی دیدگاه علامه طباطباییe دربارۀ معرفت نفس و رابطۀ آن با تهذیب و اخلاق»، مجله اندیشه علامه، سال سوم، شماره 5، ص129-149. 46. کیانی، معصومه (1394)، تبیین تربیت معنویی برایی کودکان(s4c) در غرب و نقد آن با تأکید بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، رساله دکترا، دانشگاه تربیت مدرس. 47. گاربر، استییفن (1385)، چگونه با کودکم رفتار کنم؟ ترجمه شاهین خزعلی، تهران: انتشارات مروارید. 48. محمدرضایی، محمد (1393)، «علامه طباطبایی و زبان نمادین و انشایی در قرآن»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، س2، ش2، ص95−114. 49. مرزبند، رحمتاله و علیاصغر زکوی (1396)، «بررسی مبانی و مؤلفههای سلامت معنوی با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی»، مجله آیین حکمت، س9، ش33، ص129−154. 50. مطهری، مرتضی (بیتا)، مجموعه آثار (نسخه الکترونیکی). 51. مهیار، رضا (1376)، فرهنگ ابجدی، ص776. 52. مهرمحمدی، محمود (1389)، «بازشناسی مفهوم و تبیین جایگاه تخیل در برنامههای درسی»، مجله مطالعات تربیتی و روانشناسی، س11، ش1، ص5−20. 53. میرهادی، سیدهادی؛ حسنعلی بختیار نصرآبادی و محمد نجفی (1393)، «نقش خیال در تربیت انسان (از منظر آیتالله جوادی آملی)»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، س22، ش3، ص79−101. 54. هاشمی فر، سید احمد و مریم ستایش فر (1397)، تربیت معنوی از دیدگاه علامه طباطبایی و دیوید کار، بناب، انتشارات پارلاق قلم. 55. Arweck, Elisabeth, Nesbitt, Eleanor ( 2007), Spirituality in education: promoting children's spiritual development through values. Journal of Contemporary Religion, Vol.22 (No.3), pp. 311−326. 56. Baer, R. A., Smith, G. T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., & Toney, L. (2006), Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment, 13(1), 27−45. 57. Bagheri Noparast, Kh. (2012), physical and spiritual education within the framework of pure life. International Journal of Children's Spirituality. 58. Best, R. (2014), Spirituality, Faith and Education: Some Reflections from a UK Perspective. In J. Watson, M. De Souza & A. Trousdale (Eds.), global perspectives on spirituality and education (pp. 5−20). New York: Routledge. 59. Brown, K. W & Ryan, R. M (2003), The benefits of being present Mindfulness and Its Role in Psychological well-Being, Journal of Personality and Social Psychology, 84 (4), 822−848. 60. Flanagan Bernadette, Nelson james, Mullally Aiveen (2012), Spiritual Education A Teacher Development Initiative, Journal for the Study of Spirituality, Volume 2, 2012− Issue 1, Pages 61−76. 61. Srivastava. Prem Shankar (2015), Spiritual education and its connection with new education, International Journal of Multidisciplinary Research and Development 2015; 2(3): 676−679. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,766 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 969 |