تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,639 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,755 |
جستاری بر مبانی، اصول و روشهای پرورش حبّ ذات متعالی از دیدگاه اسلام | ||
فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
مقاله 2، دوره 16، شماره 37، مهر 1400، صفحه 27-51 اصل مقاله (468.66 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2021.6207.2203 | ||
نویسندگان | ||
محمد شریف طاهرپور* 1؛ فاطمه آزادمظلوم2؛ علی ایمانزاده3 | ||
1استادیار فلسفه تعلیم و تربیت، گروه علوم تربیتی، دانشگاه ملایر | ||
2دانش آموخته فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه ملایر | ||
3دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز | ||
چکیده | ||
بررسی مبانی، اصول و روشهای پرورش حبّذات متعالی از دیدگاه اسلام، هدف اصلی مقاله حاضر است. برای نیل به این هدف از روش توصیفی−تحلیلی، استنتاجی و نقد درونی استفاده شده است. یافتههای به دست آمده، بیانگر آن است که در ارتباط با حبذات، رویکردهای مختلفی از قبیل خودگروی اخلاقی و خودگروی روانشناختی وجود دارد که با دلایل مستدل مورد نقد قرار گرفتند. به نظر میرسد رویکرد «حبذات متعالی» براساس آموزههای اسلام، یک نگاه کلان و همه جانبه به بحث حب ذات دارد. در این راستا، با ابتنا به حب ذات الهی، ابتدا اصول رشد متعالی، نوعدوستی و حب الهی استنباط و سپس، روشهای تربیتی خدا آگاهی، خودآگاهی، ارتقاء من متعالی، رشد متوازن شخصیتی؛ داشتن هویت اخلاقی باز، ارج نهادن به احساسات انسانی؛ ابتنای محبت به دیگران بر پایة محبت الهی و تکیهگاه قرار دادن خداوند در زندگی بهعنوان نتایج حبذات متعالی براساس دیدگاه اسلام استخراج شدند. پیشنهاد میشود که اسناد فرادستی نظام آموزشوپرورش با توجه به مؤلفههای حبذات متعالی نقد و بررسی شده، مؤلفههای حب ذات متعالی در برنامه درسی پنهان و آشکار بررسی شود. از جمله پیشنهادات کاربردی، فراهم کردن بسترها و انگیزههای لازم در نظام تعلیموتربیت برای حرکت به سمت حبذات متعالی؛ ترویج نوعدوستی، دیگرگرایی و هویت باز اخلاقی در آموزشوپرورش رسمی و غیررسمی است. | ||
کلیدواژهها | ||
حبذات؛ حبذات متعالی؛ تربیت اسلامی؛ مبانی؛ اصول؛ روش | ||
مراجع | ||
1. اسکندری وفایی، نرگس؛ سحر کاوندی و طاهره کمالیزاده (1395)، «تأویل سهروردی از حقیقت حبّ در قرآن»، دوفصلنامه انسانپژوهی دینی، 13 (36)، ص31−49. 2. انجیل برنابا (1364)، ترجمۀ مرتضی فهیم کرمانی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و هنر. 3. باقری، خسرو (1397)، نگاهی دوباره به تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: انتشارات مدرسه. 4. باقری، خسرو؛ نگرس سجادیه و طیبه توسلی (1389)، رویکردها و روشهای پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. 5. بهشتی، سعید (1389)، تأملاتی در فلسفه تعلیم و تربیت، تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل، سازمان تبلیغات اسلامی. 6. پالمر، مایکل (1396)، مسائل اخلاقی متن آموزشی فلسفه اخلاق، ترجمه علیرضا آلبویه، تهران: انتشارات سمت. 7. تمیمى آمدى، عبدالواحدبنمحمد (1410ق)، غرر الحکم و درر الکلم، محقق/مصحح: سیدمهدی رجائى، قم: دار الکتاب الإسلامی. 8. حکیمى، محمدرضا؛ محمد حکیمى و على حکیمى (1380)، الحیاه، ترجمه احمد آرام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى. 9. خانی کلقای، حسین (1392)، «بررسی مقوله حبّ الهی از دیدگاه قرآن کریم»، احسن الحدیث، پیششماره 1، ص63−76. 10. سروریان، حمیدرضا و علی فرضی (1394)، «انتظام هستی براساس حبّ و قهر در نزد سهروردی و ملاصدرا»، پژوهشنامه عرفان، 9 (17)، ص107−129. 11. شیروانیشیری، علی؛ بابک شمشیری، محمد نجفی و راحله نبویزاده (1392)، «تأملی در معنای حبّ در قرآن و دلالتهای تربیتی آن»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 21 (18)، ص113−340. 12. صلواتی، عبداله (1397)، «بررسی و نقد دو مانع دگرگرایی خدا در فلسفه صدرایی»، فصلنامه پژوهشهای فلسفی،12 (25)، ص141−156. 13. صلیبا، جمیل (1393)، فرهنگ فلسفى، ترجمۀ منوچهر صانعی درهبیدی، تهران: انتشارات حکمت. 14. ضرابی، عبدالرضا (1390)، «تربیت محبّت محور»، مجله اسلام و پژوهشهای تربیتی، 3 (1)، ص163−188. 15. طاهرپور، محمد شریف؛ طاهره جاویدی، خسرو باقری و حسن نقیزاده (1395)، «مبانی، اصول و روشهای تربیت شهروند زیستمحیطی از دیدگاه اسلام»، پژوهش در مسائل تعلیموتربیت اسلامی، 4 (30)، ص55−87. 16. طباطبایی، محمدحسین (1396)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 17. عبیدینیا، محمدامیر و دلائی میلان (1388)، «بررسی تقابلهای دوگانه در ساختار حدیقه سنایی»، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، ش13، ص25−42. 18. غزالی، ابوحامد محمدبنمحمد (1390)، احیاء علوم الدین، ترجمۀ مویدالدین محمد خوارزمی، به کوشش سیدحسین خدیوجم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی. 19. فرانکنا، ویلیام کی (1393)، فلسفه اخلاق، ترجمۀ هادی صادقی، قم: نشر طه. 20. قرشى بنایى، علىاکبر (1412ق)، قاموس قرآن، ج1، تهران: دار الکتب الاسلامیه. 21. قمی، عباس (1397)، کلیات مفاتیح الجنان، ترجمۀ موسوی کلانتری دامغانی، تهران: انتشارات الهادی. 22. کاویانی، محمد (1395)، روانشناسی در قرآن؛ مفاهیم و آموزهها، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 23. کلینى، محمدبنیعقوب (1375)، أصول الکافی، ترجمه کمرهاى، قم: نشر اسوه. 24. گلاور، جاناتان (1393)، انسانیت: تاریخ اخلاقی سدۀ بیستم،ترجمه افشین خاکباز، تهران: نشر آگه. 25. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى (1403ق)، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 26. مصباح یزدى، محمدتقى (1390)، در جستجوی عرفان اسلامی، تدوین و نگارش: محمدمهدی نادری قمی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینىe. 27. مصباح، محمدتقی(1393)، دروس فلسفۀ اخلاق، تهران: انتشارات اطلاعات. 28. مصطفوى، حسن (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 29. مطهری، مرتضی (1396)، مجموعه آثار، ج6، اصول فلسفه و روش رئالیسم (2). تهران: صدرا. 30. مطهری، مرتضی(1395). مجموعه آثار، ج13، نقدی بر مارکسیسم، تهران: انتشارات صدرا. 31. مکارم شیرازی، ناصر (1387)، تفسیر نمونه، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه. 32. منسوب به جعفر بن محمدj (1360)، مصباح الشریعه، ترجمه حسن مصطفوی، تهران: انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران. 33. میریان، سیداحمد؛ آمنه درویشی کولایی، راضیه مفیدی و مریم برسنجی (1397)، «بررسی انگیزههای نوعدوستی براساس آیات قرآنی»، مطالعات ادبیات عرفانی و فلسفه، 4 (3)، ص108−122. 34. نورعلیزاده میانجی، مسعود و ابوالقاسم بشیری (1395)، «ساخت مقیاس خداآگاهی و بررسی ویژگیهای روانسنجی آن»، اسلام و پژوهشهای روانشناختی، 2 (2)، ص7−28. 35. هولمز، رابرت ال (1396)، مبانی فلسفه اخلاق، ترجمه مسعود علیا، تهران: نشر ققنوس. 36. هیوم، دیوید (1392)، جستاری در باب اصول اخلاق، ترجمه مجید داودی، تهران: نشر مرکز. 37. Aumann, A. (2013), “Self-Love and Neighbor-Love in Kierkegaard’s Ethics”, Kierkegaard Studies Yearbook, (1), 197-216. 38. Bushman, B. J., & Baumeister, R. F. (1998), “Threatened egotism, narcissism, self-esteem, and direct and displaced aggression: Does self-love or self-hate lead to violence?”, Journal of personality and social psychology, 75(1), 219. 39. Palmquist, S. (2017), “Kant and Aristotle on Altruism and the Love Command: Is Universal Friendship Possible?”, «Aretè,« Vol. 2. pp.95-110. 40. Price, P. X. (2018), “Self-love and sociability: the ‘rudiments of commerce’in the state of nature”, Global Intellectual History, 1-35. 41. Sharaf, R., & Eslami Ardakani, S. H. (2015), “Ayn Rand’s Egoism: Theory and Analysis”, Religious Inquiries, (4)7, 31-42. 42. Rachels, J. (2012), The elements of moral philosophy, Seventh edition by Stuart Rachels. Published by McGraw-Hill Companies. 43. Rachels, J. (2003), The elements of moral philosophy, Fourth edition Published by McGraw-Hill Companies. 44. Hornby, A S. (2006), Oxford asvanceed Lerner’s dictionary. 7th edition,. publilishing worldwide in oxford New York. 45. Robert, A. (1999), The Cambridge dictionary of philosophy, Second edition, Cambridge University Press. 46. Maharaj, N. & April, K. A. (2013), “The power of self-love in the evolution of leadership and employee engagement”,ProblemsandPerspectivesinManagement, 11 (4), 120-132. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,562 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 754 |