تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 283 |
تعداد مقالات | 2,143 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,475,577 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,125,864 |
بررسی رابطه میان نظر و عمل در تربیت اخلاقی براساس نظریه اعتباریات علامه طباطبایی | ||
فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
مقاله 9، دوره 13، شماره 27، مهر 1397، صفحه 209-187 اصل مقاله (368.76 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2018.1470 | ||
نویسندگان | ||
احمد حقی1؛ مسعود صفایی مقدم* 2؛ منصور مرعشی3؛ علیمحمد حسین زاده3 | ||
1دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
2استاد دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ، ایران(نویسنده مسئول) | ||
3دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
چکیده | ||
این مقاله یکی از چالشهای مهم حوزه تربیت اخلاقی، یعنی شکاف میان نظر و عمل در تربیت اخلاقی را بررسی میکند. پرسش اصلی آن است که چرا فرد گاه با وجود دانستن قواعد اخلاقی، در عمل از آنها پیروی نمیکند؟ روش پژوهش، تحلیلی−استنتاجی است؛ بدینسانکه در مقام تبیین نظریه اعتباریات علامه طباطبایی از روش تحلیلی و در مقام نتیجهگیری و کشف دلالتهای تربیتی این نظریه در تربیت اخلاقی، از روش استنتاجی استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که نظریه اعتباریات علامه، راهحلی متفاوت پیشروی مسئله دیرینه رابطه نظر و عمل در اخلاق و تربیت اخلاقی است. این تفاوت اساسی را میتوان در تفکیک میان حسن فینفسه و حسن اعتباری و در اثبات تقدم اعتبار وجوب بر اعتبار حسن مشاهده کرد. چنانکه در این دیدگاه، دوگانگی میان نظر و عمل در تربیت اخلاقی وجود ندارد؛ زیرا امیال و عواطف انسان، نقش خود را در کنار شناختهای حقیقی، در ایجاد شناختهای اعتباری ایفا میکند و سرانجام این شناختهای اعتباری هستند که بهعنوان علت تامه تحریک اراده، عمل اخلاقی را شکل میدهند. این نظریه در بعد تربیتی نیز تصور متفاوتی از فرایند تربیت پدید میآورد که براساس آن، بهجای تمرکز بر تقویت اراده، باید در کنار ارائه و تبیین شناختهای حقیقی، زمینه محیطی و روانی لازم را نیز برای ایجاد ادراکهای اعتباری، متناسب با آنچه که بهعنوان حسن حقیقی شناخته شدهاند، فراهم آورد. | ||
کلیدواژهها | ||
تربیت اخلاقی؛ ادراکات اعتباری؛ ادراکهای حقیقی؛ اعتبار حسن؛ اعتبار وجوب؛ علامه طباطبایی | ||
مراجع | ||
الرود، فردریک (1381)، «فلسفههای معاصر تربیت اخلاقی»، معرفت، ترجمه حسین کارآمد، ش61، ص71−85. پارسانیا، حمید (1393)، «دلالتهای نظریه اعتباریات برای تحول در علوم انسانی»، اسلام و مطالعات اجتماعی، ش1، ص23−48. جوادی آملی، عبدالله (1375)، مبادی اخلاق در قرآن، قم: اسرا. جمعى از نویسندگان (1361)، یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایى، قم: شفق. حقانى، حسین (1378)، شرح نهایة الحکمة، 2ج، تهران: دانشگاه الزهراء. سروش، عبدالکریم (1358)، دانش و ارزش (پژوهشی در ارتباط علم و اخلاق)، تهران: سیستمافرم. طباطبایى، سیدمحمدحسین (1427)، تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، 6ج، تصحیح اصغر ارادتى، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. ـــــــــــ (1371)، المیزان فی تفسیر القرآن، 20ج، قم: اسماعیلیان. ـــــــــــ (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، 20ج، قم: دفتر انتشارات اسلامی. ـــــــــــ (1387الف)، مجموعه رسائل علامه طباطبایى، 2ج، قم: بوستان کتاب. ـــــــــــ (1387ب)، اصول فلسفه رئالیسم، قم: بوستان کتاب. ـــــــــــ (1387ج)، برهان، قم: بوستان کتاب. ـــــــــــ (1387د)، ترجمه و شرح نهایة الحکمة، 3ج، قم: بوستان کتاب. ـــــــــــ (1388)، بررسیهای اسلامی، 2ج، قم: بوستان کتاب. کاپلستون، فردریک چارلز (1388)، تاریخ فلسفه، ج1، یونان و روم، ترجمه سیدجلالالدین مجتبوی، تهران: علمی−فرهنگی. کریمی، یوسف (1382)، روانشناسی اجتماعی، چ11، ﺗﻬﺮان: ارسباران. کوثری، مسعود (1368)، تغییر نگرش و رادیو تلویزیون برگفته از کتاب وفاق اجتماعی و فرهنگی عمومی (مجموعه مقالات اسلامی)، تهران: وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی. مصلح، علیاصغر (1392)، ادراکات اعتباری علامه طباطباییe و فلسفه فرهنگ، تهران: مطهری، مرتضی (1360)، «جاودانگی و اخلاق»، در: یادنامه استاد شهید مرتضی مطهری، تهران: آموزش انقلاب اسلامی. ـــــــــــ (1379)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، 5ج، تهران: صدرا. مهرآرا، امیر (1373)، زمینه روانشناسی اجتماعی، تهران: مهرداد. نوری، ابوالقاسم (1379)، «نقش عوامل روانی اجتماعی در بهینهسازی مصرف انرژی و تغییر رفتار مصرفکنندگان»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی فرهنگ، آموزش و بهینهسازی مصرف انرژی، تهران: سازمان بهرهوری انرژی ایران، ص28−68. Ryan, K., (1991), The International Encyclopedia of Curiculum, Moral and Values Education, Pergamon Press, pp. 736-741. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,946 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,424 |