تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,521 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,455 |
دلالتهای تربیتی رابطه نفس و بدن از دیدگاه ملاصدرا و دکارت | ||
فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
مقاله 8، دوره 13، شماره 27، مهر 1397، صفحه 186-167 اصل مقاله (403.19 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2018.1469 | ||
نویسندگان | ||
طاهره جاویدی کلاته جعفرآبادی* 1؛ حلیمه شیخ علیشاهی2 | ||
1عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2دانشجو/ دانشگاه فردوسی | ||
چکیده | ||
موضوع رابطه نفس و بدن قدمتی بهاندازه تاریخ فلسفه دارد که امروزه در پرتو نگاههای فیزیکالیستی در غرب به مسئله بدن و ذهن تقلیل پیدا کرده و یکی از مسائل مؤثر در حوزههای مختلف تعلیم و تربیت است. این مقاله، با بهرهگیری از روش تحلیلی دیدگاه دو اندیشمند مسلمان و غربی، یعنی ملاصدرا و دکارت، را درباره این موضوع و دلالتهای تربیتی آن بررسی کرده است. روش تحقیق این مقاله تحلیلی است. انتخاب این دو دانشمند به دلیل تأثیرگذاری فوقالعاده آنها در جریانهای فکری پس از خود بهویژه در موضوع رابطه نفس و بدن است. نظریه دکارت با تأکید بر تمایز نفس و بدن، رابطه آنها را به معضلی حلنشده تبدیل کرده و راه را برای رویکردهای افراطی ایدئالیسم و فیزیکالیسم در غرب گشوده است. ملاصدرا نیز با ارائه تبیین فلسفی یگانهانگارانه نفس و بدن، بهعنوان راهحل تباین نفس و بدن تأثیر فراوانی در اندیشمندان پس از خود برجای گذاشته است. برخی از دلالتهای مهم تربیتی اتحاد وجودی نفس و بدن، جسمانیةالحدوث بودن نفس، حرکت جوهری و اتحاد قوای آن عبارت است از: یادگیری مادامالعمر، ارتقای اهداف تربیتی، درهمتنیدگی ابعاد تربیت، توجه همزمان به نیازهای جسمی و روحی، تنوع روشهای آموزشی، تأکید بر فضای تربیتی، نقش الگویی مربی و تفاوتهای فردی در برنامه تربیتی. | ||
کلیدواژهها | ||
رابطه نفس و بدن؛ تعلیم و تربیت؛ دکارت؛ ملاصدرا؛ حرکت جوهری؛ حدوث جسمانی نفس | ||
مراجع | ||
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1379)، التعلیقات، قم: دفتر تبلیغات اسلامی. ابنسینا، حسین بن عبدالله (1381)، الاشارات والتنبیهات، تحقیق مجتبی زارعی، قم: بوستان کتاب. استیس، والتر ترنس (1385)، تاریخ انتقادی فلسفه یونان، ترجمه یوسف شاقول، قم: دانشگاه مفید. اکبریان، رضا (1379)، «حرکت جوهری و نتایج فلسفی آن»، خردنامه صدرا، ش19، ص15−28. اکبریان، رضا (1376)، «رابطه نفس و بدن نزد فیلسوفان پس دکارتی»، حوزه و دانشگاه، ش 11 و 12 ، ص 6-19. اکبریان، رضا (1388)، جایگاه انسان در حکمت متعالیه ملاصدرا، تهران: نشر علم. بخشنده، محمد ابراهیم (1389)، «دکارت و خودبنیادی انسان»، معرفت، ش69، ص95−108. پلوانیان، محمد (1387)، رابطه نفس و بدن از نظر ملاصدرا، قم: بوستان کتاب. تریگ، راجر (1382)، دیدگاه هایی درباره سرشت آدمی، جمع از مترجمان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. حکمت مهر، محمد (1390)، «بررسی و نقد دوگانه انگاری دکارتی»، فصلنامه ذهن، ش 45، ص 175-199. حلبی، علی اصغر (1371)، انسان در اسلام و مکاتب غربی، بی جا: اساطیر. خسرونژاد، مرتضی (1387)، «نظریه حرکت جوهری: پیامدهای فلسفی تربیتی»، اندیشه دینی، ش29، ص91−116. دکارت، رنه (1361)، تأملات در فلسفه اولی، احمد احمدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. دکارت، رنه (1364)، اصول فلسفه، منوچهر صانعی درهبیدی، تهران: آگاه. رضازاده، رضا (1379)، «درآمدی بر انسانشناسی ملاصدرا»، خردنامه صدرا، ش19، ص84−88. زیباکلام، فاطمه (1378)، سیر اندیشه فلسفی در غرب، تهران: دانشگاه تهران. سهروردی، شهابالدین یحیی (1379)، هیاکل النور، تصحیح محمدکریم زنجانیاصل، شکری، محمود و یارعلی کردفیروزجایی (1390)، «بررسی ثنویت نفس و بدن از دیدگاه دکارت و ملاصدرا»، قبسات، س16، دوره 16، ش62، ص133−154. شکوهی، غلامحسین (1378)، مبانی و اصول آموزش و پرورش، مشهد: بهنشر. صانعی درهبیدی، منوچهر (1376)، فلسفه دکارت، تهران: الهدی. ضیاء شهابی، پرویز (1377)، درآمدی پدیدارشناسانه به فلسفه دکارت، تهران: هرمس. طاهری، اسحاق (1388)، نفس و قوای آن از دیدگاه ارسطو، ابنسینا و صدرالدین شیرازی، قم: بوستان کتاب. علیزاده، بهرام (1390)، «مسئله نفس−بدن: یگانهانگاری صدرایی و نوخاستهگرایی»، فصلنامه ذهن، ش45، ص5-43. غفاری، ابوالحسن (1391)، حدوث جسمانی نفس، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. کاپلستون، فردریک چارلز (1386)، تاریخ فلسفه از ولف تا کانت، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران: انتشارات علمی فرهنگی سروش. لاندمان، میشائیل (1350)، انسانشناسی فلسفی، رامپور صدر نبوی، مشهد: بینا. ماحوزی، رضا (1384)، «نفس و بررسی آن در فلسفه دکارت»، دانشپژوهان، ش7، به نقل از: https://hawzah.net/fa/Magazine/View ملاصدرا [صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم] (1999)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، 9 ج، ج3، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی. ملاصدرا [صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم] (1385)، رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تصحیح احمد ناجی اصفهانی، تهران: حکمت. ملاصدرا [صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم] (1360)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، با حواشی حاج ملاهادی سبزواری، تعلیق و تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی، مشهد: مرکز نشر دانشگاهی. ملاصدرا [صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم] (بیتا)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعة العقلیه، ج1، قم: مصطفوی. ملایری، محمدحسین (1392)، «بازشناسی پدیدارشناختی حکمت متعالیه و پیآیندهای تربیتی آن»، راهبرد، ش67، ص253−281. نوروزی، رضاعلی و طاهره بابازاده (1389)، «پیامدهای تربیتی نفس از منظر ملاصدرا»، اندیشه نوین دینی، ش23، ص91−112. هریسون باربت، آنتونی (1385)، فلسفه ارسطو، مهرداد میریانفر، اهواز: رسش. هوزنیاک، رابرت (1384)، «رابطه نفس و بدن از رنه دکارت تا ویلیام جیمز»، ترجمه حسن جوادی صادق، نامه فرهنگ، ش56، ص134−139. یکهزارع، صغری؛ محمدصادق کاملان و محمود پروانه (1391)، «تأثیر نظریه حرکت جوهری بر نفسشناسی ملاصدرا»، انسانپژوهیدینی، ش27، ص125−147. Fleming, James, (2008), The Nature of Human Nature: Philosophical, Perspectives on Human Development, http: //swppr.org/Textbook/Ch%203 %20Philosophy.pdf. Hunter, Lisa, (2004), Movement and the Body in Teaching: Challenging the Commonsense Dualism, https://espace.library.uq.edu.au/view/UQ: 10331/lh_pre_04.pdf. Hanrahan, Mary, (2003),“Challenging the Dualistic Assumptions of Academic Writing: Representing Ph.D. Research as Embodied Practice”, Forum: Qualitative Social Research, Vol.4, No. 2. Skirry, Justin (2006), “Rene Descartes: The mindJ-Body Distinction”, Internet Encyclopedia of Philosophy, http://www.iep.utm.edu/descmind. Slingerland, Edward and Collard, Mark, (2011), Creating Consilience: Intergrating the Science and the Humanities, New York: Oxford University Press. stevenson, l., & Haberman, D.L., (1998), Ten theories of human nature (3rd ed.), New York, NY, US Oxford university press. Wozniak, H., Robert, (2002), Mind and Body: Rene Descartes to Willian James, http://serendip.brynmawr.edu/Mind/Images/37.Gif | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,280 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,197 |