پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 289 |
| تعداد مقالات | 2,172 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,607,700 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,806 |
تحلیلی جامعه‌شناختی از علت تداوم رویکرد پوزیتویستی به علوم انسانی در ایران و عدم شکل‌گیری علم دینی و بومی با بهره‌گیری از رویکرد ترکیبی ساخت و عامل | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
| مقاله 9، دوره 1، شماره 2، بهمن 1388، صفحه 199-222 اصل مقاله (253.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| محمدتقی موحدابطحی | ||
| دانشجوی دکترای فلسفة علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، قائم‌مقام سردبیر فصلنامة روش‌شناسی علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
| چکیده | ||
| تحقیقات انجام شده نشان از آن دارد که رویکرد پوزیتویستی، بر نظام آموزشی و پژوهشی کشور حاکم است. از سوی دیگر ادعا شده است که رویکرد پوزیتیویستی، از یک‌سو با معارف اسلامی تعارض دارد و از سوی دیگر نتوانسته است مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... کشورمان را حل کند. شواهد موجود حاکی از آن است که با وجود گذشت بیش از سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مطرح شدن مکرر مشکلات موجود در نظام علمی و تحقیقاتی کشور و اقدامات انجام شده برای مقابله با رویکرد غالب و جانشینی رویکرد دینی و بومی به علوم، به‌خصوص علوم انسانی و اجتماعی، هنوز این مشکل به قوت خود باقی است. این مقاله می‌کوشد با تحلیلی جامعه‌شناختی و با تکیه بر رویکرد ترکیبی ساخت و عامل، به این دو سؤال پاسخ دهد که: الف) چرا با گذشت بیش از سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و حساسیت‌هایی که به حضور رویکرد پوزیتیویستی در جامعه علمی وجود داشته است، هنوز این نگاه به علم در کشور سیطره دارد؟ ب) با وجود اقداماتی که به‌ویژه در سه دهة اخیر در زمینة تولید علم دینی و بومی انجام شده است، چرا هنوز چنین فعالیت‌هایی در کشور به ثمر ننشسته است؟ نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در خوش‌بینانه‌ترین حالت، بازتولید تلقی پوزیتیویستی از علم در فضای آموزشی، پژوهشی، برنامه‌ریزی و اجرایی کشور، نه به صورت آگاهانه و با قصد و نیت توسط نظام حاکم، بلکه به صورت ناآگاهانه و از طریق عمل در ساختارهای موجود انجام می‌گیرد و از سوی دیگر، مواجهة صرفاً فلسفی با بحث علم دینی و بومی و بی‌توجهی به ابعاد جامعه‌شناختی و سیاست‌گذاری آن، مانع عمده بر سر راه شکل‌گیری علم دینی در کشور است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علم دینی؛ پوزیتیویسم؛ تحلیل جامعه‌شناختی؛ رویکرد ترکیبی ساخت و عامل | ||
| مراجع | ||
|
اباذری، یوسف (1382)، «حل مسئله»، نامة علوم اجتماعی، ش21، پاییز. امانی تهرانی، محمود، «چرا کتاب‌های علوم تجربی دورة ابتدایی تغییر کرده است؟»، رشد معلم، دی 1374، ش114 و اسفند 1374، ش116. امانی تهرانی، محمود (1388)، دستاورد کتاب‌های علوم در مسابقة جهانی تیمز، روزنامة شاپرک، 12/10/1388، آدرس اینترنتی: http://www.shaparakdaily.ir/shaparak/news.aspx?NID=12293.
بهداد، سهراب (1377)، «جریان اسلامی کردن رشتة اقتصاد در ایران»، نقد و نظر، س5، ش1، زمستان. پوپر، کارل (1374)، شناخت عینی، ترجمة احمد آرام، تهران: انتشارات علمی فرهنگی. دادگر، یدالله (1384)، «اصلاح ابعادی از آموزش اقتصاد ایران به مثابة نزدیک شدن به اقتصاد بومی و دینی»، مجموعه مقالات چهارمین همایش دوسالانة اقتصاد اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس. رضایی، محمد (1384)، «چالش‌های بازتولید هژمونی دولت، از طریق گفتمان مدرسه»، جامعه‌شناسی ایران، ش24، زمستان. زیباکلام، سعید (1381)، فصلنامة پیوند نامبارک پوزیتیویسم و علوم سیاسی، فصلنامة حوزه و دانشگاه. سایر، آندرو (1385)، «روش در علوم اجتماعی»، رویکرد رئالیستی، ترجمة عماد افروغ، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سوزنچی، حسین (1388)، «نقدهایی دربارة نقشة جامع علمی کشور (1 و 2)»، پگاه حوزه. غنی‌نژاد، موسی (1385)، «نهادگرایی لباس جدید چپ ایرانی»، روزنامة دنیای اقتصاد، دوشنبه 3 مهر 1385. فریدمن، مایکل، «بازنگری در پوزیتویسم منطقی»، معرفی کتاب توسط مهدی نسرین، فصلنامة حوزه و دانشگاه، ش34، بهار 1382. کچوئیان، حسین و جلیل کریمی (1385)، «پوزیتیویسم و جامعه‌شناسی در ایران»، نامة علوم اجتماعی، ش28، پاییز. کرایب، یان، تد بنتون (1386)، فلسفة علوم اجتماعی، ترجمة شهناز مسمی‌پرست، تهران: نشر آگه. کردبچه، محمد (1388)، «نگاهی به روند تدوین برنامه چهارم توسعه کشور»، هفته‌نامة برنامه، 4/11/1388، http://isna.ir/ISNA/newsview.aspx?ID=News-1479424.
کریمی، محمدحسن، محمد مزیدی و محمود مهرمحمدی (1386)، «نقد و بررسی کتاب علوم پایة اول راهنمایی از منظر فلسفة علم»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، ش52، پاییز. گیلیس، دانالد (1381)، فلسفة علم در قرن بیستم، ترجمة حسن میانداری، انتشارات سمت و طه. لطف‌آبادی، حسین (1386)، «بررسی آموزش روش‌شناسی پژوهش در روان‌شناسی و علوم تربیتی در ایران»، نوآوری‌های آموزشی، ش21، پاییز. لطف‌آبادی، حسین (1386)، «کاستی‌های معرفت‌شناسی و روش‌شناسی در مقالات پژوهشی روان‌شناسی در ایران»، حوزه و دانشگاه، ش51، تابستان. مؤمنی، فرشاد (1379)، «رویکرد نهادگرا در اقتصاد ما ضروری است»، کتاب ماه علوم اجتماعی، ش36 و 37، مهر و آبان. مؤمنی، فرشاد (1382)، شأن برنامة سوم و چهارم توسعه، http://www.rajanews.com/detail.asp?id=21400.
متوسلی، محمود (1379)، «زمان جدی گرفتن اقتصاد نهادگرا فرا رسیده است»، کتاب ماه علوم اجتماعی، ش36 و 37، مهر و آبان. محسن‌پور، بهرام (1379)، «مقایسة سیمای انسان در کتاب‌های دبیرستانی ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران»، مدرس علوم انسانی، ش14، بهار. نادران، الیاس (1384)، «برنامة چهارم توسعه در بوتة نقد»، دو هفته‌نامة فرهنگی، سیاسی، اجتماعی خیزش، آذر. نوروزی، رضاعلی (1385)، «درآمدی بر نظرات هابرماس در روش‌شناسی علوم انسانی»، روش‌شناسی علوم انسانی، س12، ش47، تابستان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,968 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 945 |
||