پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 294 |
| تعداد مقالات | 2,213 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,817,061 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,385,003 |
راهبرد تربیتی قرآن | ||
| فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
| دوره 19، شماره 50، دی 1403، صفحه 1-16 اصل مقاله (1.43 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2024.9750.2835 | ||
| نویسنده | ||
| اسدالله طوسی* | ||
| استادیار، گروه فلسفه تعلیم و تربیت، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| تربیت وجه غالب در شناسة شخصیتی انسان است. تلاش تربیتیِ مربیان، به‌ویژه والدین نیز به هدف تحقق این حقیقت است. البته، تربیتِ فرزند، که حاصل عمر والدین بوده و به بیان حضرت امام صادقj میتواند سرمایهای قابلتوجه در دنیا و ذخیرهای ارزشمند در آخرت برای والدین باشند (کلینى، 1407، ج8، ص150)، صرفاً با برنامهریزی درست و با رویهای صحیح قابل تحقق است. همه تلاش مکاتب تربیتی و متولیان تربیت، ازجمله تعلیم و تربیت اسلامی، بر این مسئله متمرکز بوده و هست و برای این منظور اقدامات زیادی هم در بخش فعالیتهای علمی و نظری و هم در بخش فعالیتها و اقدامات در فرایند عملِ تربیتی صورت میگیرد. تبیین صحیح مبانی، ابتنای درست روبناها بر آن، هدف‌گذاری درست، تعیین اصول و قواعد حاکم بر فرایند تربیت، اتخاذ روشها و شیوهها و فنون صحیح و...، نمونهای از مهمترینِ این اقدامات نظری و عملی است. اما، علاوه بر این و مهمتر از همه، متولیان امر تعلیم و تربیت همیشه در صدد کشف برنامهای منسجم و درازمدت هستند تا همه فعالیتهای نظری و عملی تربیتی را در جهت تحقق هدف اعلای تربیتی راهبری و هدایت نماید و مانعِ انحراف از مسیر و هدر رفت سرمایههای مادی و معنوی و بالابردن هزینهها شود. از این برنامه تحت نام «راهبرد» یاد میشود. حال سؤال این است که، در نظام تعلیم و تربیت اسلامی به معنای عام و در قرآن به معنای خاص، چه راهبردی برای این منظور مدنظر بوده و به آن عمل شده است؟ هدف این نوشتار کشف راهبرد تربیتی است که در فرایند تربیت در نظام تربیتی اسلام، و به‌ویژه در قرآن مورد توجه بوده است. روش ما برای حل این مسئله پژوهشی مطالعه اکتشافی در متون دینی و به‌ویژه مهمترین متن دینی، یعنی آیات شریفه قرآن، و روش تفسیر موضوعی میباشد. البته برای فهم بهتر مسئله و حل درست آن از روایات اهل‌بیت و نیز نظر مفسران گرانقدر قرآن نیز استفاده شده است. مطالعه آیات شریفة قرآن، فهم مفردات آن با استفاده از منابع و معاجم عمومی و قرآنی و نیز بهره‌گیری از نظر مفسران، و بالاخره توجه به فرهنگ حاکم بر آیات شریفة قرآن، اقداماتی در جهت حل مسئله و یافتن پاسخ به سؤال پژوهشی در این نوشتار است. به‌طور مشخص، مطالعه توصیفی و اکتشافیِ منابع و متون دینی و تفسیر موضوعی و تحلیل دادهها، روش حل مسئله و کشف راهبرد تربیتی قرآن در این نوشتار است. این تحقیق نشان داد، راهبرد قرآن کریم در تربیت نفوس، ایجاد و تقویت محبت و عشق به خداوند از سویی، و نیز ایجاد و تقویت هیبت و ترس از خداوند و خشم و غضب او از سویی دیگر، در متربیان میباشد. البته این فرایند از طریق ایجاد و تقویت شناخت و معرفت درست و عمیق نسبت به خداوند و ارزشهای والای دینی صورت میگیرد. بیشک فرایند معرفتافزاییِ قرآن کریم در متربیان، توأم با ایجاد انگیزه صحیح در ایشان، میباشد. حاصل فرایند تربیتی معرفتافزایی با انگیزه صحیح در متربیان، انسانهایی محب و عاشق خداوند و همچنین خائف و ترسان از خشم و غضب الهی خواهد بود. چنین انسانی در فرهنگ قرآن به انسان مؤمن و متقی معروف و شناخته شده است. توجه به این راهبرد تربیتی، در طیّ مسیر زندگی، انسانهای متقی و مؤمنی است که همیشه در مسیر صحیح و طریق مستقیم حق بوده و از هر انحرافی مصون خواهند بود. تربیت انسانهای والا در مکتب تربیتی اسلام محصول توجه و عمل به این راهبرد تربیتی قرآنی بوده است. این الگوی راهبردی برگرفته از قرآن کریم، اولاً، نقشة راه مناسبی برای متولیان تعلیم و تربیت بوده، ثانیاً، مسیری مطمئن برای سیاستگذاری تربیتی و راهی بهتر برای تشخیص روشهای درست تربیتی میباشد. و ثالثاً، حلاّل بخشی از مسائل و معضلات تربیتی در جوامع امروزی خواهد بود. انشاءالله. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن؛ راهبرد تربیتی؛ ایمان؛ تقوی؛ معرفت؛ محبت؛ خوف | ||
| مراجع | ||
* قرآن کریم
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 213 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||