تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,268 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,282 |
نقش هوش اخلاقی، هوش معنوی و هوش هیجانی در تقویت وجدان کاری | ||
فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت | ||
دوره 11، شماره 21، مهر 1403، صفحه 17-38 اصل مقاله (1.84 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/rsm.2024.10269.1381 | ||
نویسندگان | ||
احمد عربشاهی کریزی* 1؛ مهدی رحمانی کندر2 | ||
1استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
2کارشناسی ارشد، گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه و اهداف: امروزه آنچه در تعالی سازمانها نقش محوری دارد، انسان است و عاملی به نام وجدان میتواند نقشی پررنگ و بسیار مهم را در کارایی و اثربخشی هر سازمان ایفا کند. وجدان کاری عاملی است که باعث ایجاد نظم در کار و حسن انجام وظیفه در افراد میشود. توجه به مفهوم وجدان کاری در سازمانها نگاهی اخلاقی و انسانی به مقوله کار و سازمان است؛ زیرا اخلاق در رفتار حرفهای منجر به ایجاد تعهد نسبت به انجام وظایف به بهترین شکل و بدون کنترل خارجی و در پی آن بهبود نتایج کار، بهبود وضع جامعه، رضایت و آرامش وجدان فرد میشود. در سازمان های امروزی، مدیران و کارکنان می توانند با بهبود ویژگیهای هوش هیجانی محیط کار را توانمند کنند. هوش هیجانی شامل مجموعهای از احساسات، دانش اجتماعی و قابلیتهایی است که قدرت کلی ما را در جهتی هدایت و تقویت میکند که به ما امکان میدهد به عوامل و فشارهای محیطی پاسخ مناسبی بدهیم. مطالعات نشان میدهد که بین هوش هیجانی و هوش معنوی همبستگی بالایی وجود دارد. هوش معنوی به عنوان توانایی عمل با خرد و شفقت و در عین حال حفظ آرامش درونی و بیرونی بدون توجه به شرایط توصیف میشود که افراد را قادر میسازد تا موقعیتهای استرسزا و اضطراب را در موقعیتهای نامطلوب مدیریت کنند. هوش معنوی را میتوان پایهای برای ظهور رفتارهای کاری مثبت در نظر گرفت. اگر کارکنان سازمان از هوش معنوی بالاتری برخوردار باشند احتمال بروز رفتارهای کاری مثبت بیشتر میشود. بسیاری از رفتارها و تصمیمات کارکنان و مدیران در سازمانهای امروزی متاثر از ارزشهای اخلاقی آنهاست. هوش اخلاقی توانایی بهکارگیری اصول اخلاقی جهانی در اخلاق، اهداف و ارتباطات است. هوش اخلاقی توانایی تشخیص درست و نادرست بر اساس اصول جهانی است. اهمیت تقویت وجدان کاری که در این پژوهش به عنوان متغیری اساسی به آن پرداختهایم به این دلیل است که تقویت وجدان کاری میتواند تأثیر مستقیمی بر عملکرد فردی داشته باشد و در نهایت به اثربخشی و بهرهوری سازمانی منجر شود. در پژوهش حاضر به دنبال بررسی عوامل موثر در تقویت وجدان کاری بودیم که از مهمترین آنها میتوان به هوش بهویژه هوش هیجانی، هوش اخلاقی و هوش معنوی اشاره کرد. سوال اصلی تحقیق این است که آیا هوش اخلاقی، هوش معنوی و هوش هیجانی در تقویت و افزایش وجدان کاری در سازمان تاثیر دارند؟ روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی − پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش مراکز و خانههای بهداشت شهر بردسکن میباشد. گردآوری دادهها در این پژوهش به دو روش کتابخانهای و میدانی انجام شده است. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامههای استاندارد هوش اخلاقی لنیک و کیل (2005)، وجدان کاری کاستا و مککرای (1992)، هوش معنوی کینگ (2008) و هوش هیجانی شوت (1998) استفاده شده است. در این پژوهش بهمنظور تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. برای توصیف جامعه آماری از آمار توصیفی و نرم افزار spss استفاده شده است. برای آزمون فرضیههای پژوهش از معادلات ساختاری و تحلیل مسیر به کمک نرمافزار Smart pls 3 استفاده شده است. یافتهها: ابتدا برای بررسی جامعه آماری از آمار توصیفی استفاده شده است و نتایج توصیف متغیرهای جمعیتشناختی نشان میدهد: از لحاظ جنسیت 41 نفر مرد و 89 نفر زن میباشند. از لحاظ سن بیشتر افراد در بازه 35 تا40 سال میباشند (حدود 35 درصد). از لحاظ تحصیلات بیشتر افراد دارای مدرک تحصیلی لیسانس میباشند (60 درصد). از لحاظ سابقه کار بیشتر افراد دارای سابقه کاری 1 تا 5 سال و 20 تا 25 سال میباشند (حدود 27 درصد). بهمنظور آزمون فرضیههای تحقیق از معادلات ساختاری و تحلیل مسیر و نرمافزار PLS استفاده شده است. برای بررسی برازش مدل ساختاری تحقیق از دو شاخص SRMR و شاخص GOF استفاده شده که در حد مطلوباند و مدل برازش خوبی دارد. فرضیههای پژوهش مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. بررسی فرضیه اصلی تحقیق نشان میدهد که ضریب مسیر بین مؤلفه هوش اخلاقی و وجدان کاری برابر با 808/0، هوش معنوی و وجدان کاری برابر با 358/0 و هوش هیجانی و وجدان کاری برابر با 533/0 میباشد و مقدار آماره t در تمام مسیرها بیشتر از 96/1 میباشد و سطح معناداری نیز کمتر از 05/0 میباشد. میتوان گفت: مؤلفههای هوش اخلاقی، معنوی و هیجانی بر وجدان کاری اثرگذار بوده و بیشترین تأثیر را هوش اخلاقی بر وجدان کاری دارد. فرضیههای فرعی پژوهش نیز مورد تایید واقع شدهاند. بحث و نتیجهگیری: این پژوهش با هدف بررسی نقش هوش اخلاقی، هوش معنوی و هوش هیجانی در تقویت وجدان کاری انجام شده است. برای این منظور یک فرضیه اصلی و یازده فرضیه فرعی تدوین شده است. با تأیید فرضیه اصلی پژوهش مشخص شد که هوش اخلاقی، معنوی و هیجانی تأثیر مثبت و معناداری بر وجدان کاری دارد و بیشترین تأثیر مربوط به هوش اخلاقی و کمترین تأثیر مربوط به هوش معنوی است. تأیید فرضیه اصلی پژوهش و تأیید فرضیههای فرعی اول، دوم، سوم و چهارم نشان میدهد هوش اخلاقی و مؤلفههای آن بر وجدان کاری تأثیر مستقیم و معناداری دارد که نتایج با پژوهشهای نریمانی و کرامتی (1399)، همایی (1397)، دهقان منشادی (1396)، اسماعیلی طرزی و همکاران (1392)، فولاد و همکاران (2019) و نورسیا (2010) همخوانی دارد. تأیید فرضیه اصلی پژوهش و تأیید فرضیههای فرعی پنجم، ششم، هفتم و هشتم نشان میدهد هوش معنوی و مؤلفههای آن بر وجدان کاری تأثیر مستقیم و معناداری دارد که نتایج با پژوهشهای حسنلو (1394)، لیاقتدار و همکارانش (1390)، فولاد و همکاران (2019) و خاواجا (2017) همراستا میباشد. تأیید فرضیه اصلی پژوهش و تأیید فرضیههای فرعی نهم، دهم و یازدهم نشان میدهد هوش اخلاقی و مؤلفههای آن بر وجدان کاری تأثیر مستقیم و معناداری دارد که نتایج با پژوهشهای لیاقتدار و همکارانش (1390)، فولاد و همکاران (2019)، ساناریو و همکاران (2017) و کری و همکاران (2017) همخوانی دارد. برای سازمانهای امروزی توجه به هوش یکی از عوامل مهم و ضروری است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که هوش اخلاقی، معنوی و هیجانی میتواند وجدان کاری را بهبود بخشد. هوش اخلاقی موجب افزایش تعهد و ایجاد اعتماد و مسئولیتپذیری بیشتر در کارکنان شده و به بهبود کارایی فردی و گروهی میانجامد. ازاینرو، سهم هوش اخلاقی در پیشبینی وجدان کاری کارکنان منطقی به نظر میرسد. هوش معنوی نیز حس مسئولیتپذیری کارکنان را افزایش میدهد و آنان را نسبت به مسئولیت خویش متعهد میکند. همچنین، آنها محیط کار و انجام وظایف را فرصتی برای رشد و بروز تواناییها و ارزشهای شخصی خود تلقی میکنند و وجدان کاری رو به فزونی و کمال میرود. بهرهگیری از مؤلفههای هوش هیجانی با ایجاد انعطافپذیری بیشتر، عملکرد بهتر را تسهیل میکند. تقدیر و تشکر: از کلیه کسانی که در انجام پژوهش مشارکت داشته و ما را را یاری دادهاند، تشکر و قدردانی میشود. تعارض منافع: هیچ تعارض منافعی در این پژوهش وجود ندارد. | ||
کلیدواژهها | ||
هوش اخلاقی؛ هوش معنوی؛ هوش هیجانی؛ وجدان کاری | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 320 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 104 |