پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 289 |
| تعداد مقالات | 2,172 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,607,684 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,791 |
بررسی تأثیر آموزشهای عقیدتی سپاه بر دین‌داری سربازان وظیفه در دوره بدو خدمت(مطالعه موردی آموزشگاه مالک اشتر) | ||
| فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت | ||
| دوره 11، شماره 20، فروردین 1403، صفحه 221-252 اصل مقاله (1.4 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/rsm.2024.9999.1340 | ||
| نویسنده | ||
| محمدمهدی نادری قمی* | ||
| استادیار، گروه مدیریت، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به عنوان نهادی بالنده و نوآور، مولود تفکر راهبردی امام خمینی و جلوه بارز آرمان‌های مکتبی و انقلابی ملّت مسلمان ایران و نمادی از اقتدار سیاسی نظامی جمهوری اسلامی ایران است. این نهاد انقلابی منحصر به فرد در جهان، بر مبنای اصل 150 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مسئولیت پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن را در برابرِ هر طیف از تهدیدات سخت ، نیمه سخت، نرم و کمک به توسعه و تعمیق انقلاب اسلامی در داخل و خارج، در چارچوب قوانین و تدابیر ولیّ‌امر مسلمین و فرمانده معظّم کل قوا بر عهده دارد. در راستای انجام این وظیفه، معاونت تربیت و آموزش عقیدتی سیاسی نمایندگی ولیّ‌فقیه در سپاه براساس وظیفه ذاتی خود اقدام به تهیه نظام آموزش عقیدتی برای تدریس در دوره رزم مقدماتی سربازان نموده است. در این دوره-ها که دارای متن خاص و مشخص و مدوّن است، مسائلی از قبیل احکام، اصول اعتقادات و اخلاق اسلامی و همچنین مطالبی درباره انقلاب اسلامی ایران برای فراگیران طرح می‌شود. هدف کلی از برگزاری این دوره‌ها ارتقای میزان و سطح شناخت فراگیران نسبت به معارف اسلامی، افزایش گرایش آنان به ارزش‌ها و رفتارهای دینی، و همچنین ارتقای سطح اخلاقی و رفتاری آنان بر اساس موازین اسلامی می‌باشد. مسئله اصلی این پژوهش بررسی میزان تأثیرگذاری این دوره و آموزشهای مذکور در ارتقا و بهبود سطح دین‌داری فراگیران است. بر اساس یک تقسیم‌بندی، این تأثیر را می‌توان در سه حوزه شناختی (بینشی)، گرایشی (احساسی و عاطفی)، و کنشی (اخلاقی و رفتاری) بررسی و تجزیه و تحلیل کرد. این پژوهش به لحاظ ماهیت موضوع، توصیفی تحلیلی بوده و برای انجام آن روش پیمایشی استفاده شده است. برای جمع‌آوری اطلاعات آن، یکی از متداول‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای پژوهشهای میدانی، یعنی پرسشنامه به‌کار گرفته شده است. پرسشنامه حاضر محقق ساخته می‌باشد و به صورت بسته طراحی شده است. در این پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت تعداد 50 گویه در اختیار پاسخ‌دهندگان قرار داده شد تا پاسخ‌های خود را درباره آنها مشخص نمایند. طیف گرایش در این پرسشنامه از نوع پنج‌گزینه‌ای بوده و پنج درجه ارزشی «کاملاً موافقم، موافقم، نظری ندارم، مخالم و کاملاً مخالفم» را دربرمی‌گیرد. پرسشنامه مذکور به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند تأثیر آموزش‌ها را در سه بعد بینشی (شناختی)، گرایشی (احساسی/ عاطفی) و کنشی (رفتاری) مورد سنجش قرار دهد. البته با توجه به زمان محدود دوره آموزشی (2 ماه) و همچنین ماهیت و مواد آموزشی آن، انتظار اصلی از آموزشهای این دوره، بیشتر متوجه تغییرات دین‌داری فراگیران در بعد شناختی خواهد بود و کمتر انتظار است که دو بعد گرایشی و کنشی تغییرات قابل توجهی داشته باشند. از همین رو در پرسشنامه تحقیق، اکثر گویه‌ها طوری طراحی شده‌اند که تغییرات بعد شناختی را اندازه‌گیری کنند. بدین‌ترتیب، از گویه 1 تا 34 برای سنجش بعد شناختی، گویه 35 تا 41 برای سنجش بعد گرایشی و گویه 42 تا 50 برای سنجش بعد رفتاری در نظر گرفته شده است. پرسشنامه این پژوهش ابتدا با نظر دو تن از کارشناسان خبره (که عضو هیئت علمی و فارغ‌التحصیل دکتری مرتبط با این پژوهش بودند) آماده شد. سپس برای تعیین اعتبار(روایی) و حصول اطمینان از قابلیت اجرای آن، در اختیار چند تن از اساتید و کارشناسان رشته تعلیم و تربیت که دارای مدرک دکتری این رشته بودند قرار داده شد تا نسبت به روایی آن اظهار نظر نمایند. هر یک از این اساتید نیز اصلاحاتی را در مورد پرسشنامه پیشنهاد دادند، که این پیشنهادات نیز در پرسشنامه اعمال شد. سرانجام پس از جمعبندی نظرات خبرگان، پرسشنامه پژوهش به لحاظ روایی مورد تأیید آنها قرار گرفت. لازم به ذکر است که پرسش‌های طرح شده، ناظر به محتوای آموزش‌ها و متونی است که خاص این دوره تهیه و طراحی شده است. همان گونه که اشاره شد، برای آن‌که بتوانیم میزان تأثیرگذاری آموزشهای مذکور بر دین‌داری سربازان را دقیق‌تر مورد سنجش و ارزیابی قرار دهیم، آن را به سه بعد شناختی، گرایشی و کنشی تقسیم کردیم. بدین‌ترتیب سه پرسش فرعی ذیل در دستور کار تحقیق قرار گرفت: 1. این دوره و آموزشهای آن تا چه حد در ارتقای آشنایی و شناخت فراگیران نسبت به معارف اسلامی تأثیرگذار است؟ 2. این آموزش‌ها چه میزان می‌تواند گرایش سربازان را نسبت به ارزش‌ها و اخلاق و رفتار اسلامی ارتقا دهد؟ 3. آموزشهای مذکور تا چه حد در ارتقای اخلاقی و رفتاری فراگیران و التزام عملی آنها نسبت به باورها، ارزش‌ها و احکام اسلامی تأثیر دارد؟ به‌دنبال طرح سؤالات مذکور، سه فرضیه متناظر با آنها نیز به شرح زیر ارائه گردید: 1. آموزشهای عقیدتی مذکور در این دوره، رابطه معنادار بالایی با تغییر بینش و شناخت دینی مخاطبان و فراگیران دارد. 2. مطالب تدریس شده توسط مربیان عقیدتی در این دوره، رابطه معنادار نسبتاً بالایی با تغییر نگرش فراگیران دارد. 3. آموزشهای عقیدتی دوره مذکور، با تغییر رفتار فراگیران تحت آموزش، رابطه معناداری ندارد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد همبستگی مثبت و معنی‌دار بین بعد شناختی و اثربخشی آموزشهای صورت گرفته بر روی فراگیران در سطح معنی‌داری 01/0 وجود دارد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که آموزشهای صورت گرفته، بر بعد شناختی فراگیران تاثیر مثبت قابل توجهی گذاشته است. بدین‌ترتیب، فرضیه اول پژوهش مورد تأیید قرار می‌گیرد. همچنین نتایج حاصل از محاسبه ضریب همبستگی بیانگر آن است که همبستگی مثبت و معنی‌دار بین بعد گرایشی و اثربخشی آموزشهای صورت گرفته بر روی فراگیران در سطح معنی‌داری 01/0 وجود دارد. بنابراین می‌توان گرفت که آموزشهای صورت گرفته، بر بعد گرایشی آنها تاثیر نسبتاً قابل توجهی گذاشته است. البته میزان این تأثیر در مقایسه با بعد شناختی کمتر است. بدین ترتیب می‌توان گفت فرضیه دوم پژوهش نیز تأیید می‌شود. همچنین محاسبه ضریب همبستگی بیانگر آن است که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین بعد رفتاری فراگیران و اثربخشی آموزشهای صورت گرفته در سطح معنی‌داری 01/0 وجود دارد. براین‌اساس، فرضیه سوم پژوهش مورد تأیید قرار نمی‌گیرد و نتایج تحقیق نشان می‌دهد آموزشهای عقیدتی، در تغییر رفتارهای دینی سربازان نیز تأثیر قابل توجهی دارد. در مجموع، نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که آموزشهای عقیدتی مذکور، در تحقق اهداف مورد نظر موفق بوده و حتی در زمینه تغییرات رفتاری که معمولاً نیارمند بازه‌های زمانی بلند مدت و طولانی است و ظرف مدت دو ماه، کمتر می‌توان شاهد چنین تغییراتی بود، اثربخشی مناسبی داشته است. بنابراین براساس یافته‌های مذکور اولاً می‌توان پیشنهاد کرد این دوره‌ها همچنان ادامه یابد، و ثانیاً در ادامه این پژوهش می‌توان پژوهشی را طراحی کرد که طی آن با بررسی نقایص و ضعف‌های احتمالی (اعم از مربیان، متون، شرایط، فضا و امکانات برگزاری کلاس‌ها و ...) اثربخشی این آموزش‌ها افزایش داده و بهبود بخشید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آموزشهای عقیدتی؛ دین‌داری؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ سربازان وظیفه | ||
| مراجع | ||
21. یاوری، خدیجه، و حنیفی، فریبا (1393). تأثیر اجرای برنامههای آموزشی عقیدتی سیاسی بر کاهش جرائم در کارکنان فاتب. نشریه بصیرت و تربیت اسلامی. ، 109− 124.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 222 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 81 |
||