تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,700 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,806 |
تبیین مؤلفههای عملکرد فردی از منظر قرآن کریم | ||
فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت | ||
دوره 11، شماره 20، فروردین 1403، صفحه 253-283 اصل مقاله (2.21 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/rsm.2024.10102.1355 | ||
نویسندگان | ||
سیدیوسف کمالیان* 1؛ اسدالله گنجعلی2 | ||
1دانشجوی دکتری، رشته مدیریت رفتار سازمانی و منابع انسانی، دانشگاه امام صادق، تهران، ایران | ||
2دانشیار، گروه مدیریت رفتارسازمانی و منابع انسانی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه هدف این پژوهش بررسی مفهوم عملکرد فردی از منظر قرآن است. عملکرد یک عنصر حیاتی در سازمانها است، زیرا افراد بخش قابل توجهی از زندگی خود را در نهادهای مختلف میگذرانند و سطوح مختلف عملکرد (تیم و سازمانی) را از طریق اقدامات خود شکل میدهند. نحوه تعریف و مشاهده عملکرد تعیین کننده نحوه برخورد و برخورد ما با آن است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی معنا، سطوح، رویکردها و مؤلفههای عملکرد از دیدگاه قرآن است. اهمیت این پژوهش در این است که در کشورهای اسلامی که افراد به عقاید اسلامی پایبند هستند، اعمال و رفتار آنها باید متفاوت مورد بررسی قرار گیرد. برای ارتقای عنصر حیاتی عملکرد فردی، لازم است دیدگاه خود را نسبت به آن تغییر دهیم و مؤلفههای ضروری آن را بر اساس منابع اسلامی استخراج کنیم که قرآن اولین و مهمترین منبع آن است. سؤال اصلی تحقیق این است که: ابعاد و مؤلفههای عملکرد فردی از دیدگاه قرآن چیست؟ سؤالات ثانویه عبارتند از: ابعاد و مؤلفههای عملکرد فردی در ادبیات متعارف مدیریت منابع انسانی چیست؟ آیا این ابعاد و مولفهها مورد تایید قرآن است؟ روش این پژوهش با رویکرد کیفی بر اساس روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم انجام شده است. برای جمع آوری دادهها و استخراج مفاهیم از آیات قرآن از روش تحقیق موضوعی در قرآن استفاده شد. برای تحلیل و طبقه بندی سیستماتیک مفاهیم استخراج شده از روش نظریه زمینهای استفاده شد. فرآیند تحقیق شامل سه مرحله اصلی بود: 1. اجرای روش تحقیق موضوعی در قرآن: این مرحله شامل مراحل مقدماتی، استخراج مفهوم، بسط تحقیق و تدوین بود. 2. استفاده از گراندد تئوری برای دسته بندی مفاهیم استخراج شده: این مرحله شامل کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی مفاهیم برگرفته از آیات قرآن است. 3. یکپارچه سازی نتایج: این مرحله نهایی یافتههای دو مرحله قبل را با هم ترکیب کرد تا مدلی جامع از ابعاد و مؤلفههای عملکرد بر اساس قرآن تهیه کند. پژوهشگران از رویکردی تلفیقی ترکیبی از روش تحقیق موضوعی در قرآن و نظریه زمینهای استفاده کردند. این رویکرد به منظور حصول اطمینان از محوریت قرآن در تحقیق و ارائه چارچوبی نظام مند برای تحلیل و دسته بندی مفاهیم استخراج شده انتخاب شد. نتایج این مطالعه نشان داد که دیدگاه قرآن در مورد عملکرد با ادبیات مرسوم مدیریت منابع انسانی متفاوت است. نگاه قرآن به عملکرد صرفاً نتیجهمحور یا رفتار محور نیست، بلکه با توجه به پیامدهای اعمال افراد نیز رویکردی پسافرآیند دارد. این پژوهش چهار بعد اصلی عملکرد فردی را از دیدگاه قرآن شناسایی کرد: 1. بعد عاملیتی (11 مولفه): شامل عواملی مانند قصد، تلاش، ایمان، ظرفیت وجودی و ساختار شخصیت (شکیله) است. 2. بعد عملی (9 جزء): ماهیت و روش اعمال را در بر میگیرد که به اعمال صالح و غیر صالح تقسیم میشود. 3. نتایج (3 جزء): این شامل پیامدها، اثرات و پیامدهای اقدامات است. 4. دگرگونیهای عملکردی (2 جزء): این به تغییر در عملکرد، چه در جهت مثبت (توبه) و چه در جهت منفی (بطلان اعمال) اشاره دارد. دیدگاه قرآنی مؤلفههای متعددی را به درک متعارف عملکرد، به ویژه در بعد عاملی، اضافه میکند. بر عواملی مانند نیت، ایمان و ظرفیت فردی تأکید دارد که معمولاً در مدلهای مدیریت عملکرد مرسوم در نظر گرفته نمیشوند. این مطالعه همچنین نشان داد که قرآن برخی از جنبههای مدیریت عملکرد مرسوم مانند هدفمداری، مقایسهپذیری، سنجشپذیری و نتیجهگرایی را تأیید میکند و در عین حال ابعاد و مؤلفههای جدیدی را اضافه میکند. بحث و نتیجه گیری یافتههای پژوهش او حاکی از آن است که دیدگاه قرآن در مورد عملکرد فردی جامعتر از مدلهای مرسوم است. در حالی که ادبیات متعارف معمولاً بر عوامل تعیین کننده نتایج و خود نتایج تمرکز میکند، قرآن ابعاد دیگری را معرفی میکند، به ویژه بر جنبه عاملی عملکرد تأکید میکند. رویکرد قرآن به عملکرد را میتوان پسا رفتاری و پسافرآیندی دانست. نه تنها بعد عملی اعمال را در نظر میگیرد، بلکه عواملی مانند ظرفیت، نیت و ساختار شخصیتی را در بعد عاملی نیز در نظر میگیرد. علاوه بر این، ارزیابی عملکرد را به تحولات پس از عمل، اعم از مثبت (توبه) و منفی (بطلان اعمال) گسترش میدهد. این دیدگاه جامع از عملکرد، پیامدهای مهمی برای مدیریت عملکرد در زمینههای اسلامی دارد. این پیشنهاد میکند که ارزیابی و توسعه عملکرد نه تنها باید رفتارها و نتایج قابل مشاهده، بلکه نیات، ظرفیتها و رشد شخصی افراد را نیز در نظر بگیرد. این مطالعه نتیجهگیری میکند که ادغام این دیدگاههای قرآنی در سیستمهای مدیریت عملکرد میتواند منجر به رویکردی جامعتر و مبتنی بر اخلاقیات برای ارزیابی و توسعه عملکرد در سازمانهای اسلامی شود. جهتگیریهای آینده پژوهشی شامل بررسی مفهوم عملکرد در ادبیات حدیث، بررسی مفاهیم کاربردی این الگوی قرآنی در سازمانهای معاصر و بررسی چگونگی عملیاتیسازی این اصول در سیستمهای مدیریت عملکرد است. | ||
کلیدواژهها | ||
قرآن کریم؛ عملکرد؛ مؤلفههای عملکرد فردی؛ نظریه پایگاه داده؛ روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم | ||
مراجع | ||
39. Armstrong, M. (2006). Performance management: Key strategies and practical guidelines. Kogan page, london. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 99 |