پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها291
تعداد مقالات2,186
تعداد مشاهده مقاله4,687,883
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,294,314
موسوی سیانی, سعید. (1402). مبناگرایی کلاسیک و ساختار توجیه دانش تاریخی. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 29(117), 77-95. doi: 10.30471/mssh.2024.9693.2492
سعید موسوی سیانی. "مبناگرایی کلاسیک و ساختار توجیه دانش تاریخی". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 29, 117, 1402, 77-95. doi: 10.30471/mssh.2024.9693.2492
موسوی سیانی, سعید. (1402). 'مبناگرایی کلاسیک و ساختار توجیه دانش تاریخی', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 29(117), pp. 77-95. doi: 10.30471/mssh.2024.9693.2492
موسوی سیانی, سعید. مبناگرایی کلاسیک و ساختار توجیه دانش تاریخی. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1402; 29(117): 77-95. doi: 10.30471/mssh.2024.9693.2492

مبناگرایی کلاسیک و ساختار توجیه دانش تاریخی

روش شناسی علوم انسانی
دوره 29، شماره 117، دی 1402، صفحه 77-95    اصل مقاله (1.03 M)
نوع مقاله: علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/mssh.2024.9693.2492
نویسنده
سعید موسوی سیانی*
استادیار، گروه تاریخ، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده
نقش مطالعات تاریخی در تنظیم مناسبات اجتماعی و برساخت نظم گفتمانی جوامع، پرسش از مبانی اعتبار دانش تاریخی را ضروری و اندیشه‌وران را به ارزیابیِ منطقِ تفکرِ تاریخی در پرتو ضوابط معرفت‌شناسانه رهنمون کرده است. «مبناگرایی کلاسیک» یکی از این ضوابط معرفت‌شناسانه است که گروهی از اندیشمندان غربی و فیلسوفان مسلمان معاصر جهت اعتبارسنجی حوزه‌های معرفتی تجویز می‌نمایند. مبناگرایی کلاسیک با این ادعا که توجیه هر ادعای معرفتی مستلزم دسترسی به باورهای پایه‌ خطاناپذیر و استنتاج قیاسی باورهای غیرپایه از باورهای پایه است، شروط سخت‌گیرانه‌ای را تجویز می‌کند که دانش تاریخی توان برآورده کردن آن را ندارد. عدم‌دسترسی مستقیم مورخ به کنش‌های انسانی در گذشته، آمیختگی شواهد تاریخی با ذهنیت مورخان، دشواری فهم عینی شواهد مکتوب و توجیه گزاره‌های تاریخی با ارجاع به منابع خطاپذیری همچون گواهی و حافظه موانعی است که اجازه تولید گزاره‌های پایه‌ خطاناپذیر در ساحت بازشناسی واقعیت‌های تاریخی را نمی‌دهد. ازسوی‌دیگر، نابسندگی تلاش‌های مورخان برای گذر از مسئله اذهان دیگر و همچنین، ناتوانی آنها در توجیه خطاناپذیری فرضیه‌های جهان‌شمول موانعی است که اجازه تولید باورهای پایه‌ خطاناپذیر در ساحت تبیین تاریخی را نمی‌دهد. با استناد به این دلایل است که نگارنده مبناگرایی کلاسیک را نظریه مناسبی برای ترسیم ساختار توجیه دانش تاریخی نمی‌انگارد و بر آن است که ساختار توجیه دانش تاریخی را باید براساس ظرفیت‌های مطالعات تاریخی ترسیم نمود.
کلیدواژه‌ها
مبناگرایی کلاسیک؛ ساختار توجیه دانش تاریخی؛ تبیین تاریخی؛ نظریه برساختی تاریخ
مراجع
  1. استنفورد، مایکل (1386). درآمدی بر تاریخ‌پژوهی. ترجمه مسعود صادقی. تهران: سمت.
  2. استنفورد، مایکل (1387). درآمدی بر فلسفه تاریخ. ترجمه احمد گل‏محمدی. تهران: نشر نی.
  3. اوریت، نیکلاس، و فیشر الیک (1389). نگاهی انتقادی به معرفت‌شناسی جدید. ترجمه حسن عبدی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  4. التون، ج.ر. (1386). شیوه تاریخنگاری. ترجمه منصوره اتحادیه. تهران: نشر تاریخ ایران.
  5. پلام، جان هرولد (1386). مرگ گذشته. ترجمه عباس امانت. تهران: نشر اختران.
  6. پومپا، لئون (1379). فلسفه تاریخ. چاپ شده در فلسفه تاریخ. روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری. ترجمه و تدوین حسینعلی نوذری. تهران: طرح نو.
  7. حسین‌زاده، محمد (1381). معرفت‌شناسی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  8. حسین‌زاده، محمد (1382). پژوهشی تطبیقی در معرفت‌شناسی معاصر. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
  9. خیل، پیتر (1372). استفاده و سوء‏استفاده از تاریخ. ترجمه حسن کامشاد. تهران: فرهنگ جاوید.
  10. دیلتای، ویلهلم (1394). مقدمه‌ای بر علوم‌انسانی. ترجمه منوچهر صانعی دره‌بیدی. تهران: ققنوس.
  11. راین، آلن (1387). فلسفه علوم اجتماعی. ترجمه عبدالکریم سروش. تهران: نشر صراط
  12. رورتی، ریچارد (1390). فلسفه و آیینه طبیعت. ترجمه مرتضی نوری. تهران: تشر مرکز
  13. ریکور، پل (1385). رسالت هرمنوتیک. چاپ شده در حلقه انتقادی. ترجمه مراد فرهادپور. تهران: روشنگران.
  14. زمانی، محسن (1391). آشنایی با معرفت‏شناسی. تهران: هرمس.
  15. سرل، جان (1387). افعال گفتاری. ترجمه محمدعلی عبداللهی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  16. شمس، منصور (1382). آشنایی با معرفت‌شناسی. تهران: طرح نو
  17. طباطبایی، سیدمحمد‌حسین (بی‌تا). اصول فلسفه و روش رئالیسم. مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری. قم: انتشارات صدرا
  18. عارفی، عباس (1388). مطابقت صور ذهنی با خارج. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
  19. فتحی‌زاده، مرتضی (1384). جستارهایی در معرفت‌شناسی معاصر. قم: کتاب طه.
  20. فومرتن، ریچارد (1387). مبناگرایی کلاسیک. چاپ شده در مبناگرایی سنتی. ترجمه رضا صادقی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  21. فیومرتن، ریچارد (1390). معرفت‌شناسی. ترجمه جلال پیکانی. تهران: حکمت.
  22. کالینگوود، رابین جورج (1389). مفهوم کلی تاریخ. ترجمه علی‏اکبر مهدیان. تهران: کتاب آمه.
  23. کالینگوود، رابین جورج (1390). اصول تاریخ. ترجمه عبدالرضا سالار بهزادی. تهران: نشر نی.
  24. کرباسی‌زاده، امیراحسان و شیخ‌رضایی، حسین (1399). آشنایی با فلسفه ذهن. تهران: هرمس.
  25. کلارک، الیزابت (1397). تاریخ، متن و نظریه. ترجمه سیدهاشم آقاجری. تهران: مروارید.
  26. گتیه، ادموند (1390). آیا معرفت باور صادق موجه است. ترجمه شاپور اعتماد. چاپ شده در فلسفه تحلیلی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
  27. گوردون، چایلد (2535). تاریخ. ترجمه سعید حمیدیان. تهران: امیرکبیر.
  28. لموس، نوح (1399). درآمدی بر نظریه معرفت. ترجمه مهدی فرجی‌پاک و عاطفه حقی. تهران: نشر مرکز.
  29. لورنتس، کریس (1399). برساخت گذشته. ترجمه ماریا ناصر. تهران: سمت.
  30. لیتل، دانیل (1388). تبیین در علوم اجتماعی. ترجمه عبدالکریم سروش. تهران: نشر صراط.
  31. مدینا، خوزه (1389). زبان، مفاهیم بنیادی در فلسفه. ترجمه محمد کریمی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  32. مکالا، سی‏بی‏ین (1387). بنیادهای علم تاریخ. ترجمه احمد گل‏محمدی. تهران: نشر نی.
  33. موزر، پل و دیگران (1385). درآمدی موضوعی بر معرفت‌شناسی معاصر. ترجمه رحمت‌الله رضایی. قم: مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  34. موسوی سیانی، سعید (1398). فلسفه تحلیلی تاریخ. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  35. والش، ویلیام هنری (1363). مقدمه‌ای بر فلسفه ‌تاریخ. ترجمه ضیاء‌الدین علایی طباطبایی. تهران: امیرکبیر.
  36. واین گارتنر، ر. (1372). تبیین در تاریخ. چاپ شده در علم‌شناسی فلسفی. ترجمه عبدالکریم سروش. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  37. ویتگنشتاین، لودویگ (1389). پژوهش‌های فلسفی. ترجمه فریدون فاطمی. تهران: نشر مرکز.
  38. هاسپرس، جان (1386). درآمدی به تحلیل فلسفی. ترجمه سهراب علوی‌نیا. تهران: انتشارات نگاه.
  39. هال، استیوئرت (1391). معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی. ترجمه احمد گل‌محمدی. تهران: نشر نی
  40. همپل، کارل. جی. (1396). کارکرد قوانین عام در تاریخ. چاپ شده در داستان معرفت تاریخی در سه پرده. ترجمه رضا وسمه‌گر. تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
  41. همیلتون، کریستوفر (1388). معرفت‌شناسی. ترجمه رضا صادقی. تهران: نشر علمی و فرهنگی.
  42. یروفه‌یف، ن. آ. (1360). تاریخ چیست. ترجمه محمد تقی‌زاد. بی‌جا: نشر جوان.
  43. McCullagh, C. Behan (1991). Can our understanding of Old text be objective? History and Theory, 30(3), 302−
  44. Meiland, jack w. (1965). Scepticism And Historical Knowledge. New York, Random House.
  45. Sosa, ernest (1980). The foundations of Foundationalism. Nous, 14, Special Issue on Epistemololgy, 547−
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 381
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 215