پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها291
تعداد مقالات2,174
تعداد مشاهده مقاله4,611,935
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,234,275
علی زاده بیگدیلو, منصور, سیدکلان, سیدمحمد, حیدری, عبدالحسین. (1403). واکاوی نقش استعاره‎ در تفهیم مفاهیم غیرعینی (مورد مطالعه: هدیه‎های آسمانی دوم و سوم دبستان). جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19(47), 143-161. doi: 10.30471/edu.2024.9684.2822
منصور علی زاده بیگدیلو; سیدمحمد سیدکلان; عبدالحسین حیدری. "واکاوی نقش استعاره‎ در تفهیم مفاهیم غیرعینی (مورد مطالعه: هدیه‎های آسمانی دوم و سوم دبستان)". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19, 47, 1403, 143-161. doi: 10.30471/edu.2024.9684.2822
علی زاده بیگدیلو, منصور, سیدکلان, سیدمحمد, حیدری, عبدالحسین. (1403). 'واکاوی نقش استعاره‎ در تفهیم مفاهیم غیرعینی (مورد مطالعه: هدیه‎های آسمانی دوم و سوم دبستان)', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19(47), pp. 143-161. doi: 10.30471/edu.2024.9684.2822
علی زاده بیگدیلو, منصور, سیدکلان, سیدمحمد, حیدری, عبدالحسین. واکاوی نقش استعاره‎ در تفهیم مفاهیم غیرعینی (مورد مطالعه: هدیه‎های آسمانی دوم و سوم دبستان). جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1403; 19(47): 143-161. doi: 10.30471/edu.2024.9684.2822

واکاوی نقش استعاره‎ در تفهیم مفاهیم غیرعینی (مورد مطالعه: هدیه‎های آسمانی دوم و سوم دبستان)

فصلنامه علمی تربیت اسلامی
دوره 19، شماره 47، فروردین 1403، صفحه 143-161    اصل مقاله (1.63 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2024.9684.2822
نویسندگان
منصور علی زاده بیگدیلو* 1؛ سیدمحمد سیدکلان2؛ عبدالحسین حیدری3
1گروه ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، ایران
3گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان اردبیل، اردبیل، ایران
چکیده
استعاره ابزاری مؤثر در تفهیم مفاهیم انتزاعی است. پژوهش حاضر میزان بهره‎مندی کتاب هدیه‎های آسمانی دوم و سوم دبستان از استعاره‎ و نقش آن در تفهیم مفاهیم ناملموس را بررسی می‎کند. در همین راستا اطلاعات مربوط به «قلمروهای مبدا و مقصد»، «تعمیم چند معنا» و «نگاشت جزئی» به تفکیک درس‎های هر دو پایه، در دو جدول مجزا جمع‎آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. طبق یافته‎های پژوهش، مؤلفان در پایۀ دوم از 38 استعاره برای تفهیم مفاهیم انتزاعیِ 16 درس و در پایۀ سوم از 46 استعاره برای تفهیم مفاهیم 16 درس بهره برده‎اند. بنابراین در هریک از پایه‎ها، 4 درس از 20 درس به‌کلی از عنصر استعاره بی‎بهره بوده‎اند. این امر درکنار درس‎هایی که در آن از استعاره استفاده نشده است، نشان می‎دهد که پراکندگی استعاره‎ها از جهت به کارگیری در همه درس‎ها از نمودار منظمی پیروی نمی‎کند؛ لذا در تعداد قابل توجهی از درس‎ها این ابزار به‌نحو شایسته‎ای به‎کار نرفته است. توجه به تنوع قلمروهای مبدا استفاده شده، نشان می‎دهد که مؤلفان از24 نوع حوزۀ مبدا برای تفهیم23 گونه حوزۀ مقصد درپایۀ دوم دبستان و از 36 نوع حوزۀ مبدأ برای عینی کردن 35 گونه حوزۀ مقصد در پایۀ سوم دبستان استفاده کرده‎اند. در نتیجه، با ارتقاء دانش‎آموزان به پایه بالاتر افزایش و رشد شناختی آنها، بسامد و تنوع کاربرد استعاره در کتاب هدیه آسمانی بیشتر شده است. بهتر است نگاه متوازن به فراوانی و تنوع کاربرد استعاره در کلیه دروس از سوی مؤلفان مورد توجه قرارگیرد تا به تسهیل یادگیری مفاهیم ناملموس کمک شایانی کند.
کلیدواژه‌ها
استعارۀشناختی؛ مفاهیم انتزاعی؛ رشدشناختی؛ هدیه‎های آسمانی؛ دانش‎آموز
مراجع
  1. بلک، جرمی و آنتونی گرین (1383)، فرهنگنامۀ خدایان، دیوان و نمادهای بین النهرین باستان،‎ ترجمۀ پیمان متین، چاپ اول، تهران: امیر کبیر.
  2. بهنام، مینا (1389)، «استعارۀ مفهومی نور در دیوان شمس»، نقد ادبی، دوره3، ش10، ص91−
  3. پورابراهیم، شیرین و همکاران (1390)، «بررسی مفهوم بصیرت در زبان قرآن در چارچوب معنی شناسی شناختی»، پژوهش‎های زبان‎شناسی، دوره 3، ش2، ص19−
  4. دانشمند، مرتضی و همکاران (1401)، هدیه‎های آسمان، دوم دبستان، چاپ یازدهم، تهران: شرکت افست.
  5. دانشمند، مرتضی و همکاران (1401)، هدیه‎های آسمان، سوم دبستان، چاپ دهم، تهران: شرکت افست.
  6. راسخ مهند، محمد (1394)، درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی، چاپ پنجم، تهران: سمت.
  7. رقیب‎دوست، شهلا و شهره صادقی (1394)، «فرایند رشد درک استعاره در کودکان 6 −8 سالۀ فارسی زبان، زبان‌شناخت»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره 6، ش1، 1−
  8. زرین‎کوب، عبدالحسین (1374)، سرّ نی، چاپ ششم، تهران: علمی.
  9. سلطانی، وحیده و همکاران (1400)، «بدنمندی استعاره‎های مفهومی و درک مفاهیم انتزاعی در کودکان 5 تا 7 سالۀ فارسی‎زبان»، دو ماهنامه علمی بین‌المللی جستارهای زبانی، ش2، پیاپی 62، ص481−
  10. سیدکلان، سیدمحمد و همکاران (1398)، «فهم مضامین فلسفی داستان‎ها و حکایت‎های کتب فارسی دوره ابتدایی»، تفکر و کودک، دوره 10، ش1، ص175−
  11. سیف، علی‌اکبر (1401)، روان‌شناسی پرورشی نوین، تهران: دوران.
  12. شریفی، شهلا و زهرا حامدی‌شیروان (1389)، «بررسی استعاره در ادبیات کودک و نوجوان در چهارچوب زبان‌شناسی شناختی»، تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره 1، ش2، ص6−
  13. صادقی، شهره (1392)، «ارزیابی رشد زبان استعاری در کودکان فارسی زبان: بررسی مقایسه‎ای»، علم زبان، دوره1، ش1، ص145−
  14. صدری، نیره (1385)، «بررسی استعاره در ادبیات فارسی از دیدگاه زبان‎شناسی شناختی»، پایان‎نامۀ ارشد، دانشکدۀ ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی.
  15. فاطمی، سیدحسین (1379)، تصویرگری در غزلیات شمس، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
  16. فتوحی، محمود (1392)، سبک‎شناسی، تهران: سخن.
  17. فتوحی، محمود (1393)، آیین نگارش مقالۀ علمی−پژوهشی، چاپ یازدهم، تهران: سخن.
  18. فردوسی، ابوالقاسم (1366)، شاهنامه، به تصحیح جلال خالقی مطلق، به کوشش احسان یار شاطر، نیویورک: Bibliotheca persica.
  19. فریدریش، یوهان (1368)، تاریخ خط‎های جهان، ترجمۀ فیروز رفاهی، تهران: دنیا.
  20. قوام، ابوالقاسم و زهره هاشمی (1391)، «امید و ناامیدی در بوف کور (تحلیل مفاهیم انتزاعی بوف کور براساس نظریۀ استعارۀ مفهومی، نقد ادبی»، دوره 5، ش20، ص143−
  21. کریمی، طاهره و ذوالفقار علامی (1392)، «استعاره‎های مفهومی در دیوان شمس بر مبنای کنش حسی خوردن، نقد ادبی»، دوره 6، ش24، ص 143−
  22. کوچش، زلتن (1393)، مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره، ترجمه شیرین پورابراهیم، تهران: سمت.
  23. گلفام، ارسلان و فاطمه یوسفی‎راد (1381)، «زبان‎شناسی شناختی و استعاره»، تازه‎های علوم شناختی، دوره 4، ش3، ص1−
  24. منصوری، بهاره و همکاران (1396)، «فراگیری استعاره‎های حرکتی زمان در کودکان فارسی زبان»، زبان‌شناخت، دوره 8، ش2،16−
  25. مولوی، ج.م. (1378)، کلیات دیوان شمس، مطابق نسخه تصحیح شده استاد بدیع الزمان فروزان‎فر، به تصحیح مجتبی مولوی، تهران: امیر مستعان.
  26. نیلی‎پور، رضا (1394)، زبان‌شناسی شناختی (دومین انقلاب معرفت‌شناختی در زبان‌شناسی)، چاپ اول، تهران: هرمس.
  27. هاشمی، زهره (1389)، «نظریۀ استعاره مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون»، فصلنامۀ علمی−پژوهشی ادب پژوهی، ش12، تابستان، ص119−
  28. هاشمی، زهره (1392)، بررسی شخصیت و اندیشه‌های عرفانی بایزید بسطامی براساس روش استعاره‌شناختی، جستارهای ادبی، ش12، 75−
  29. هاوکس، ترنس (1386)، استعاره، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.
  30. Gibbs, R. W. (2017). Metaphor wars. Cambridge University Press.
  31. Kövecses, z. (2010). METAPHOR A Practical Introduction, oxford university press.
  32. Lakoff, G. & Johnsen, M. (2003), “Metaphors we live”. By London: The University of Chicago press.
  33. Lakoff, G. (1980), “Conceptual metaphor in everyday language”. The journal of philosophy, Volume 77, Issue 8, 453−486.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 505
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 297