پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها289
تعداد مقالات2,172
تعداد مشاهده مقاله4,607,348
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,230,333
ذوالفقاری, فرشته, ستاری, علی, بناهان قمی, مریم. (1402). تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالت‎های تربیتی آن در تربیت اسلامی. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18(45), 29-55. doi: 10.30471/edu.2023.8840.2650
فرشته ذوالفقاری; علی ستاری; مریم بناهان قمی. "تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالت‎های تربیتی آن در تربیت اسلامی". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18, 45, 1402, 29-55. doi: 10.30471/edu.2023.8840.2650
ذوالفقاری, فرشته, ستاری, علی, بناهان قمی, مریم. (1402). 'تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالت‎های تربیتی آن در تربیت اسلامی', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18(45), pp. 29-55. doi: 10.30471/edu.2023.8840.2650
ذوالفقاری, فرشته, ستاری, علی, بناهان قمی, مریم. تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالت‎های تربیتی آن در تربیت اسلامی. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1402; 18(45): 29-55. doi: 10.30471/edu.2023.8840.2650

تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالت‎های تربیتی آن در تربیت اسلامی

فصلنامه علمی تربیت اسلامی
دوره 18، شماره 45 - شماره پیاپی 56، مهر 1402، صفحه 29-55    اصل مقاله (1.96 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2023.8840.2650
نویسندگان
فرشته ذوالفقاری1؛ علی ستاری* 2؛ مریم بناهان قمی3
1کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
2استادیار، گروه آموزشی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‎شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
3استادیار، گروه آموزشی مدیریت و برنامه‎ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‎شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر، تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب در تربیت اسلامی و ارائه دلالت‎های تربیتی این رابطه است. پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش توصیفی−تحلیلی انجام شد. ابتدا به شیوه توصیفی به بررسی مفهوم و جایگاه حیا و حجاب در متون تربیت اسلامی با بهره‎گیری از آیات قرآن، احادیث و روایات مبادرت شد. سپس تحلیل‎ها در ارتباط با نسبت میان حیا و حجاب به عمل آمد. نتایج نشان داد حیا در مقایسه با حجاب امری فطری، درونی و زیربنایی است. نسبت میان حیا و حجاب به شیوه‎ای نمادین اینگونه است که حجاب لباس حیا بوده و امری بیرونی و روبنایی است. هر چند حفظ آن در جامعه اسلامی ارزش محسوب شده و واجب است. لذا بیدارساختن و زنده نگاه داشتن فطرت حیا مقدم بر توصیه صرف به حجاب است. نتیجه آنکه از منظر تربیت اسلامی، دستور مستقیم به رعایت حجاب بدون پرورش بعد فطری حیا که از دوران کودکی صورت می‎گیرد، نوعی شتابزدگی در تربیت به حساب می‎آید. براین‎اساس، پیشنهاد می‎شود در برنامه‎ها و اقدامات تربیتی، توصیه به رعایت حجاب همراه با بیدار ساختن امر فطری حیا صورت گیرد و بدون پرورش فطرت حیا و بدون ملاحظه نقش مقدمه‎ای حیا، اقدامات در خصوص توصیه به رعایت حجاب مؤثر نخواهد بود.
کلیدواژه‌ها
فلسفه؛ حیا؛ تربیت اسلامی؛ حجاب
مراجع
قرآن کریم.

* نهج البلاغه.

  1. آقاشریفیان اصفهانی، مهرداد (1397)، «مطالعۀ تطبیقی حیا در آموزه‎های اشلامی و معماری سنتی»، فصلنامۀ علمی پژوهشی پژوهش نامۀ اخلاق، ش40.
  2. ابن حجاج، مسلم (بی‎تا)، الجامع الصحیح، ج۱، بیروت: دارالفکر.
  3. اختری، و دیگران (1393)، عفاف و حجاب از دیدگاه نوروبیولوژی، تهران: موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی.
  4. اسدیان، صدیق؛ ثریا قطبی، محمدرضا شعیری (1394)، «طراحی مقدماتی مدل حیا مبتنی برداشت از آیات قرآن و مقایسه آن با روان‎شناسی شرم»، در روان‎شناسی بالینی و شخصیت، 22(12)، 145−
  5. اسلاملو، نعیمه (1398)، جواهرانه، تهران: تلاوت آرامش.
  6. اسماعیل‎نیا، محمود (1366). «اخلاق»، پایگاه مجلات تخصصی نور.
  7. انوری، حسن (1382)، فرهنگ بزرگ سخن، انتشارات سخن.
  8. بانکی پورفرد، امیرحسین (1383)، حیا، اصفهان: حدیث راه عشق.
  9. پاینده، ابوالقاسم (1363)، نهج‎الفصاحه، تهران: دنیای دانش.
  10. پسندیده، عباس (1383)، پژوهشی در فرهنگ حیا، قم: دارالحدیث.
  11. تمیمی ‎آمدی، عبدالواحد (1366)، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  12. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (۱۳۷۸)، غرر الحکم دررالکلم، (ترجمه رسولی محلاتی)، ج1، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  13. جوادی آملی، عبدالله (1385)، تفسیر تسنیم، ج2، تنظیم و ویرایش علی اسلامی، قم: مرکز نشر اسراء.
  14. جوهری، ابونصر اسماعیل‎بن‎حماد (1407 ﻫ.ق)، الصحاح تاج اللغه، تحقیق: احمد عبدالغور، بیروت: دارالعلم للملایین.
  15. حرعاملی، محمدبن حسن (1412)، وسابل الشیعه الی تحصیل مسایل الشیعه، ج15، قم: موسسه آل‎البیتb لاحیا التراث.
  16. حرعاملی،محمدبن‎حسن (1372)، وسابل الشیعه الی تحصیل مسایل الشیعه، ج7، قم: موسسه آل‎البیتb لاحیا التراث.
  17. دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت نامۀ دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. برگرفته از: سایت کتابخانه روزگار به آدرس rouzegar.com
  18. راغب اصفهانی، حسین‎بن‎محمد (1412)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالشامیه، برگرفته از: کتابخانه دیجیتالی نور به آدرس: ir
  19. راغب اصفهانی، حسین‎بن‎محمد (1414)، الذریعه الی مکارم الشریعه، قم: الشریف الرضی، برگرفته از: کتابخانه دیجیتالی نور به آدرس: ir.
  20. سیفیان، محمدکاظم؛ محمودی، محمدرضا (1386)، «محرمیت در معماری سنتی ایران»، نشریۀ هویت شهر، سال اول، ش1.
  21. صدرحاج سید جوادی، احمد؛ بهاءالدین خرمشاهی و کامران خانی (1376)، دایرةالمعارف تشیع، تهران: شهید سعید محبی.
  22. صدوق، محمدبن‎علی (1361)، معانی الاخبار، ج۱، قم: چاپ علی‎اکبر غفاری.
  23. طباطبایی، سید محمدحسین (1374)، المیزان فی تفسیر القران، ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  24. غفرانی، محمد و مرتضی آیت‎الله زاده‎شیرازی (1385)، فرهنگ اصطلاحات روز، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  25. غلامی، علی (1393)، مسئله حجاب در جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه امام صادقj.
  26. کلینی، محمدبن یعقوب (1366)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  27. مجلسی، علامه محمد باقربن‎محمد تقی (1362)، بحارالانوار لدرر الاخبار الائمة الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفا.
  28. مجلسی، علامه محمد باقربن‎محمد تقی (1368)، مشکات الانوار، قم: نشر مقدس مسجد جمکران.
  29. محمودی، عباسعلی(1351)، نطق و شعور جانوران یا اسراری از زندگی حیوانات، تهران: بعثت.
  30. مصباح یزدی، محمدتقی (1391)، پندهای امام صادقj به رهجویان صادق، انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى. نسخۀ الکترونیکی، برگرفته از: https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=593210
  31. مصطفوی، حسن (1380)، تفسیر روشن، ج2، تهران: مرکز نشر کتاب.
  32. مطهری، مرتضی (1379)، مسئلۀ حجاب، تهران: صدرا.
  33. ملاصدرا، (1383)، شرح اصول الکافی، تهران: موسسه ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  34. Hyder, N. Parrington, C.A, Hussain, M. (2015), Experiences of Hijabi Women: Finding a Way Through the Looking Glass for Muslim Americans, advancing Women in Leadership (35), pp. 172−177,
  35. Sheen, M. Yekani, H.A.K, Jordan, T.R. (2018), Investigating the effect of wearing the hijab: Perception of facial attractiveness by Emirati Muslim women living in their native Muslim country, PLoS ONE, 13(10): e0199537. https://doi. org/10.1371/journal.pone.0199537.
 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 803
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 425