تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 291 |
تعداد مقالات | 2,186 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,687,942 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,294,348 |
چیستی، چرایی و چگونگی «هندسه معرفتی اسلام» و جایگاه «روانشناسی اسلامی» | ||
مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
دوره 17، شماره 32، فروردین 1402، صفحه 7-24 اصل مقاله (1.17 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2023.9235.2104 | ||
نویسنده | ||
محمد کاویانی* | ||
دانشیار گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
چکیده | ||
«ضرورت رویکرد تأسیسی» بحثی بسیار مهم در علوم انسانی اسلامی است. اگر بخواهیم رویکرد تأسیسی داشته باشیم، باید بتوانیم علوم انسانیِ اسلامی را در کنار سایر علوم اسلامی به صورت منسجم و نظاممند ملاحظه کنیم. این پژوهش هندسه معرفتی اسلام را به گونهای ترسیم میکند که علوم انسانی نیز بخشی از آن تلقی میشود. هدف این پژوهش ترسیم کلیات هندسه معرفتی و صورتبندی مفاهیم کلان اسلامی و شاخههای معرفتیِ مختلف در نظام اندیشه دینی است. سؤال اصلی پژوهش این است که «در هندسه معرفتی اسلام، چه جایگاهی برای روانشناسی اسلامی ترسیم میشود؟» یافتههای این پژوهش عبارتند از: 1. رابطه سیستمی در معارف اسلامی جریان دارد؛ 2. بدون ترسیم و تبیین هندسۀ معرفتی اسلام نمیتوان نسبتِ علوم انسانیِ اسلامی با رویکرد تأسیسی را با دیگر علوم اسلامی بیان کرد؛ 3. این هندسه معرفتی را میتوان به شکل یک الگو یا نمادی معرفی کرد که ارتباط اجزای آن با یکدیگر روشن است؛ 4. جایگاه روانشناسی در سه ساحت شناختی، عاطفی - هیجانی و رفتاری مشخص شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
هندسه معرفتی؛ روانشناسی اسلامی؛ علوم انسانی اسلامی؛ تمدن نوین اسلامی؛ سیستم مفهومی | ||
مراجع | ||
* قرآن کریم 1. آذربایجانی، مسعود (1387)، مقیاس سنجش دینداری، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 2. آمدی، عبدالواحدابنمحمد تمیمی (1366)، غررالحکم و دررالکلم، باشرح جمالالدین محمد خوانساری و تصحیح، میرجلالالدین حسینی ارموی (محدث)، 7ج، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 3. اعرافی، علیرضا؛ علینقی فقیهی؛ مهدی ابوجعفری و محمد بهشتی (1376)، اهداف تربیت از دیدگاه اسلام، تهران: سمت. 4. امانیفر، حیدر (1392)، جایگاه ارتداد و حکم آن در هندسه معرفتی انسان، تهران: دارالکتب الاسلامیه. 5. برتالانفی، لودویگ فون (1374)، مبانی، تکامل و کاربردهای نظریه عمومی سیستمها، تهران: انتشارات تندر. 6. برزگر، ابراهیم (1389)، «ساختار فهم اندیشۀ سیاسی اسلام»، دوفصلنامه علمی−پژوهشی دانش سیاسی، دوره 6، ش2 (پیاپی 12)، پاییز و زمستان، ص43−72. 7. بهشتیپور، روحالله (1390)، «عقل و وحی از نظر علامه طباطبایی»، مجله فلسفه دین، ش9، ص5−24. 8. بیاتی، ابوالحسن و مجتبی خندقآبادی (1396)، «طبقهبندی علوم با الهام از گزارههای اسلام»، فصلنامه تخصصی مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، س3، ش9، ص21−37. 9. پورسیدآقایی، سیدمسعود و بهروز محمدیمنفرد (1391)، «نقدی بر معیارهای ارزشمداری آرمان شهر تامس مور در کرامت انسانی (با تأکید بر اندیشه مهدویت)»، فصلنامه علمی−پژوهشی مشرق موعود، س6، ش23، ص43−70. 10. تقوی، سیدمحمد ناصر (1382)، «درنگی بر هندسه معرفتی ملاصدرا و ملاک تأسیسی فکر فلسفی»، خردنامه صدرا، ش33، ص49−56. 11. جمعی از اساتید مدیریت (1379)، نگرش سیستمی: مجموعه مقالات موضوعی برگزیده مدیریتی، تهران: انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی ریاست جمهوری. 12. خزائیلی، محمدباقر و اصغر منتظر القائم (1397)، نقد و بررسی طبقهبندی علوم در تمدن اسلامی با تأکید بر نقش ایرانیان، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 13. رشاد، علیاکبر (اسفند1397)، نشست هماندیشی «فقه نظامساز، درآمدی بر همایش ملی فقه نظامساز»، تهران: حوزه علمیۀ امام رضاj. 14. سجادی، سیدمحمد صادق (1360)، طبقهبندی علوم در تمدن اسلامی، تهران: چاپخانه کاویان. 15. عابدی، احمد و احمد مسائلی (1392)، «هندسه معرفتی ابنعربی در سه محور شریعت، شهود و عقل»، اندیشه نوین دینی، ش34، ص7−26. 16. فداییعراقی، غلامرضا (1380)، «طرحی نو در طبقهبندی علوم»، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش158 و 159، ص287−308. 17. قراملکی، فرامرز (1378)، هندسه معرفتی کلام جدید، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر. 18. کلینی، محمدبنیعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: انتشارات اسلامیه. 19. گلکار، محمدحسین (1398)، «مدلسازی سیستمی دینی مهمترین مؤلفه اسلامیسازی علوم انسانی»، فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی، ش8، ص95−121. 20. مرعشی، جعفر (1388)، تفکر سیستمی و ارزیابی کارآمدی آن در مدیریت جامعه و سازمان، تهران: سازمان مدیریت صنعتی. 21. مصباحیزدی، محمدتقی (1383)، آموزش عقاید، تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل. 22. مصباحیزدی، محمدتقی (1380)، معارف قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe. 23. مطهری، مرتضی (1382)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا. 24. معین، محمد (1386)، فرهنگ معین، تهران: انتشارات زرین. 25. یعقوبنژاد، محمدهادی (1394)، «هندسه علوم از نگاه علم شناسی با تأکید بر علوم انسانی اسلامی»، مرکز تحقیقات بنیادین علوم انسانی، س1، ش1، ص115−138. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 755 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 782 |