تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,761 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,835 |
ناثنویتگرایی در فلسفة اجتماعی قرآن | ||
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
دوره 14، شماره 28، مهر 1401، صفحه 27-49 اصل مقاله (1.66 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2023.6423.1508 | ||
نویسنده | ||
سید حسین فخر زارع* | ||
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی | ||
چکیده | ||
کشف و استخراج مباحث و مسائل هستیشناسانه و نظریهپردازیهای فلسفی دربارۀ زندگی اجتماعی انسانها از آیات قرآن -که شالودهساز نظریه و نظام اجتماعی است- فلسفۀ اجتماعی قرآن را شکل میدهد که حسب جامعیت اهداف، موضوع و روش، از نگرشهای دوگانه بهدور است. دوگانههای فرد و جامعه، علم و فلسفه، گرانباری و ناگرانباری دانش از ارزش و بحث از روششناسی، مباحثی هستند که منازعات و مباحثات دربارۀ آن در علوم انسانی، ادبیات گستردهای را به خود اختصاص داده است. ادغام بصیرتهای اصولی هر دو سو نیز برای رسیدن به نگاهی رضایتبخش به شکل جامع نتوانسته است از دامنۀ این منازعات بکاهد. اتکا بر تکثر روشی بنیادین و مفاهیمی جامع در رفع این دغدغهها جهت ایجاد یک فلسفۀ اجتماعی قرآنبنیان میتواند به شکل نظاممند همگرایی میان عناصر دوگانهای که در برخی برداشتها و قرائتها، میل به یک سوی آنها موجب غفلت از اطراف دیگر میشود، ایجاد نماید. این نوشتار در تلاش است تا با اتکا بر روش توصیفی تحلیلی، ضمن توجه و استفاده از آیات و تفاسیر به رفع این ثنویتگرایی تقلیلگرا بپردازد. | ||
کلیدواژهها | ||
قرآن؛ نا دوگانهگرایی؛ فلسفۀ اجتماعی؛ جامعه؛ دوگانههای نظری | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. 1. آزاد ارمکی، تقی (1386)، تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام، از آغاز تا دورۀ معاصر، تهران: انتشارات علم. 2. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1379)، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران: نشر طرح نو. 3. ابن سینا (1331)، رسالة النفس، تصحیح دکتر موسی عمید، تهران: انجمن آثار ملی. 4. ابنعاشور، محمدبن طاهر (بیتا)، التحریر و التنویر، بیروت: نشر موسسۀ التاریخ. 5. ابوعلیسینا، حسینبنعبدالله (1326)، تسع رسائل فیالحکمة و الطبیعیات، الطبعة الثانیه، القاهره: دارالعرب. 6. امزیان، محمدمحمد (1380)، روش تحقیق علوم اجتماعی از اثباتگرایی تا هنجارگرایی، ترجمه عبدالقادر سواری، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه و المعهدالعالمی. 7. ایمان، محمدتقی (1388)، مبانی پارادایمی روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 8. برزگرکلیمشی، ولیالله (1372)، جامعه از دیدگاه نهجالبلاغه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. 9. بوخنسکی، م.(1361)، مقدمهای بر فلسفه، ترجمه محمدرضا باطنی، تهران: نشرنو. 10. پترسون، مایکل و دیگران (1376)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو. 11. جمعی از نویسندگان (1385)، درآمدی بر جامعهشناسی، تهران: انتشارات سمت. 12. جوادی، محسن (1375)، مسئله باید و هست: بحثی در رابطه ارزش و واقع، قم: بوستان کتاب. 13. جوادی آملی، عبدالله (1398)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، تحقیق و تنظیم احمد واعظی، قم: نشر اسرا. 14. جوادی آملی، عبدالله (1371)، تحریر تمهید القواعد، تهران: نشر الزهرا. 15. چلبی، مسعود (1376)، جامعهشناسی نظم، تهران: نشر نی. 16. حسنزاده آملی، حسن (1386)، صد کلمه در معرفت نفس، قم: نشر الف، لام، میم. 17. حسنزاده آملی، حسن (1386)، عیون مسائل نفس، قم: بوستان کتاب. 18. دورکیم، امیل (1383)، قواعد روش جامعه شناسی، ترجمه علیمحمد کاردان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 19. راسل، برتراند (1373)، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریابندری، تهران: کتاب پرواز. 20. ریتزر، جورج (1381)، نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی. 21. زتومکا، پیوتر (1386)، اعتماد، نظریۀ جامعهشناختی، ترجمه غلامرضا غفاری، تهران: نشر و پژوهش شیرازه. 22. سایر، آندرو (1388)، روش در علوم اجتماعی، رویکردی رئالیستی، ترجمه عماد افروغ، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 23. سهروردی، شهابالدین یحیی (1355)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح هنری کربن، تهران: انجمن فلسفه ایران. 24. اصفهانی، صائنالدین ابنالترکه (1360)، تمهید القواعد، تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 25. صدر، سیدمحمدباقر (1421)، المدرسة القرآنیة (موسوعة الشهید الصدر)، قم: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر. 26. صدرالدین شیرازی، محمدبنابراهیم (1981)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، بیروت: داراحیاء التراث العربی. 27. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: نشر مؤسسه النشر الاسلامی. 28. طباطبایی، محمدحسین (1332)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 29. عامری، ابوالحسن (1335)، السعادة و الاسعاد فی سیرة الانسانیه، تهران: نشر دانشگاه تهران. 30. فارابی، ابونصر محمد (1366)، السیاسة المدنیه، تهران: الزهرا. 31. فارابی، ابونصر محمد (1405)، تحصیلالسعادة، تحقیق و تعلیق جعفر آلیاسین، قم: انتشارات بیدار. 32. فارابی، ابونصرمحمدبنمحمد (1404)، فصول منتزعه، تحقیق فوزی متری نجار، انتشارات الزهرا. 33. فی، برایان (1383)، پارادایمشناسی علوم انسانی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: نشر پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. 34. قانعیراد، سیدمحمدامین (1379)، جامعهشناسی رشد و افول علم در ایران، تهران: نشر مدینه. 35. کنیگ، ساموئل (1355)، جامعهشناسی، ترجمه مشفق همدانی، تهران: نشر سیمرغ. 36. گیدنز، آنتونی (1389)، جامعهشناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی. 37. مایکل رووت (1389)، فلسفۀ علوم اجتماعی، ترجمه محمد شجاعیان، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی. 38. مصباح یزدی، محمدتقی (1378)، آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. 39. مصباح یزدی، محمدتقی (1389)، فلسفۀ اخلاق، قم: مؤسسه امام خمینیe. 40. مطهری، مرتضی (بیتا)، مقدمهای بر جهانبینی اسلامی «انسان و ایمان»، تهران: صدرا. 41. مطهری، مرتضی (1384)، جامعه و تاریخ، چاپ هفدهم، انتشارات صدرا، تهران. 42. مطهری، مرتضی (1332)، اصول فلسفه وروش رئالیسم (مقدمه و حواشی)، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 43. مطهری، مرتضی (1377)، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا. 44. نراقی، محمدمهدی (بیتا)، جامع السعادات، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات. 45. همیلتون، پیتر (1360)، شناخت و ساختار اجتماعی، ترجمه حسن شمسآوری، تهران: نشر مرکز. 46. Draper, J.W. (1875), History of the conflict between religion and science, London: Appleton. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 474 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 498 |