پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها290
تعداد مقالات2,172
تعداد مشاهده مقاله4,607,938
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,230,930
کاویانی, محمد. (1403). معرفی و کاربست روش پژوهش کیفی «استنطاق» در روانشناسی قرآن بنیان. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18(34), 93-115. doi: 10.30471/psy.2023.8679.2013
محمد کاویانی. "معرفی و کاربست روش پژوهش کیفی «استنطاق» در روانشناسی قرآن بنیان". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18, 34, 1403, 93-115. doi: 10.30471/psy.2023.8679.2013
کاویانی, محمد. (1403). 'معرفی و کاربست روش پژوهش کیفی «استنطاق» در روانشناسی قرآن بنیان', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18(34), pp. 93-115. doi: 10.30471/psy.2023.8679.2013
کاویانی, محمد. معرفی و کاربست روش پژوهش کیفی «استنطاق» در روانشناسی قرآن بنیان. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1403; 18(34): 93-115. doi: 10.30471/psy.2023.8679.2013

معرفی و کاربست روش پژوهش کیفی «استنطاق» در روانشناسی قرآن بنیان

مطالعات اسلام و روانشناسی
دوره 18، شماره 34، فروردین 1403، صفحه 93-115    اصل مقاله (1.14 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2023.8679.2013
نویسنده
محمد کاویانی*
دانشیار، گروه روان‎شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران
چکیده
روان‎شناسی قرآن‎بنیان به کار رود؟ برای پاسخ به این پرسش به تحلیل نظریِ اسناد مکتوب در این مسئله پرداخته شد؛ مفاهیمِ مرتبط از متون مربوطه استخراج، تحلیل مفهومی و معرفی شد. این معرفی در ضمن یک پژوهش قرآنی کوتاه در موضوع «ناخودآگاه» ارائه شد تا به کاربست نزدیک‎تر شود. بعضی از دستاوردهای این پژوهش عبارت است از: 1. روش استنطاقی ظرفیت کاربرد در روان‎شناسی قرآن‎بنیان را دارد؛ 2. اگر تفسیر موضوعی با رویکرد «نظریه‎پردازی» و با توجه به لوازم آن صورت پذیرد، همان روش استنطاقی است؛ 3. این روش مراحل و فرایند مشخصی دارد که تمایز آن با روش‎های کیفی دیگر را نشان می‎دهد؛ 4. بعضی از تفاوت‎های مهم آن با تکنیک‎های تحلیل مضمون، شبکه معنایی و... در «مسئله‌گزینی»، «فرمول‎بندی سؤال»، «تحلیل» و «نظریه‎پردازی» است.
کلیدواژه‌ها
استنطاق؛ قرآن‎بنیان؛ روان‎شناسی اسلامی؛ روش پژوهش کیفی؛ روان‎شناسی
مراجع
*قرآن کریم.

  1. آجیلیان مافوق، محمد مهدی و جلالی، مهدی (1390). «تکامل عصری معرفت دینی در سایه استنطاق و دلالت یابی متن». تحقیقات علوم قرآن و حدیث. س8، ش1، 45−
  2. ابن‌شعبه حرانی، سعید بن علی (1393). تحف العقول. قم:‌ مؤسسه فرهنگی دارالحدیث.
  3. اعرافی، علیرضا (1392). ضمیر ناخودآگاه در قرآن. قم: مؤسسه اشراق و عرفان.
  4. ایزدی، مهدی و اخوان مقدم، زهره (1392). «ضرورت، ماهیت و روش استنطاق از منظر روایات اهل­بیتb». مطالعات قرآن و حدیث. ش12، 103−
  5. ایستوپ، آنتونی (1382). ناخودآگاه، ترجمه شیوا رویگریان. تهران: نشر مرکز.
  6. ایازى، محمد علی (1383). «تفسیر موضوعى از نگاه شهید صدر». پیام جاویدان. ش2، 35−
  7. باقری، خسرو (1387). هویت علمی دینی. چ2. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  8. بحرانی، احمد بن عیسی (1999). التأویل منهج الإستنباط فی الإسلام. بی­جا: دارالتأویل للطباعـة والنشر.
  9. بحرانی، سیدهاشم (1415). البرهان فی تفسیر القرآن. چ1. تهران: مؤسسة البعثة.
  10. بسام الشویکی، محمد (1422). ابحاث فی التفسیرالموضوعی. دمشق: دارالعصمه.
  11. بهمنی، سعید (1397). نظریه‎پردازی قرآن‎بنیان: رهیافت‎های توسعه روش نظریه‎پردازی قرآن‎بنیان سید محمدباقر صدر. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  12. بهمنی، سعید (1399). «نگاهی انتقادی به استنطاق و کاربست آن در نظریۀ شهید صدر پیرامون سنت‎های تاریخ در قرآن». پژوهش‎های قرآنی. ش95، 29−
  13. جلیلی، هدایت (1387). تفسیر موضوعی. چیستی، بنیان‌ها و پیش‌فرض‎ها. قم: بوستان کتاب.
  14. جمال العمری، احمد (1406). دراسات فی التفسیر الموضوعی للقصص القرآن. قاهره: مکتبة الخانچی.
  15. جوادی آملی، عبدالله (1378). تفسیر موضوعی قرآن کریم. چ1. قم: اسراء.
  16. ــــــــــــ (1374). زن در آیینه جلال و جمال. تهران: رجاء.
  17. ــــــــــــ (1386). قرآن کریم از منظر امام رضاj. ترجمه زینب کربلایی. قم: اسراء.
  18. حاتمی کن‌کبود، احمد (1398). جریان‌شناسی تفسیر موضوعی. رساله کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  19. حامد مقدم، احمد (1365). سنت‎های اجتماعی در قرآن کریم. مشهد: بنیاد پژوهش‎های اسلامی.
  20. خالد توفیق (1421ق). «التفسیر الموضوعى مقارنات بین السیدالصدر و آخرین». الفکرالاسلامى. س7، ش 24 و 25، 5−
  21. داودی، محمدرضا (1382). «اهل بیتb و تفسیر موضوعی قرآن». معرفت. ش71.
  22. رجبی، محمود (1383). «قانون‌مندی جامعه و تاریخ: مبانی فلسفه تاریخ از قرآن». تاریخ در آیینه پژوهش. ش2، 23−
  23. رحمانی، احمد (بی‎تا). مصادر التفسیرالموضوعی. قاهره: کتبه وهبه.
  24. سبحانی، جعفر (1360). منشور جاوید. اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنینj.
  25. سجادی، سید ابراهیم (1375). «شکوفایی تفسیر موضوعی در بستر قرن اخیر». پژوهش‎های قرآنی. ش7 و8، 128ـ149.
  26. سمیع عاطف زین (1410ق). التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم. بیروت: دارالکتب اللبنانی.
  27. شجاعی، محمدصادق (1385). دیدگاه‎های روان‎شناختی حضرت آیت‌الله مصباح یزدی. قم: مؤسسه امام خمینیe.
  28. شولتز، سیدنی آلن (1372). تاریخ روان‎شناسی نوین. تهران: رشد.
  29. صدر، سید محمدباقر (1400ق). المدرسه القرآنیه: التفسیر الموضوعی و التفسیر التجزیئی فی القرآن الکریم. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  30. ــــــــــــ (1421). المدرسه القرآنیه −التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم (موسوعه الشهید الصدر). قم: مرکز الابحاث وادراسات التخصصیه للشهید الصدر.
  31. ــــــــــــ (1979م). مقدمات فی التفسیر الموضوعی للقرآن. مؤسسه الصدرین للدراسات الاستراتیجیه. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  32. صفره، حسین، معارف، مجید و منصور، پهلوان (1389). «استنطاق قرآن». پژوهش‌های قرآن و حدیث. دوره43، ش1، 139−
  33. طباطبایی، سید محمدحسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  34. ــــــــــــ (بى‌تا). قرآن در اسلام. مشهد: طلوع.
  35. طبرسی، فضل ابن محمد (1383). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. مکتبه العلمیه الاسلامیه.
  36. عبدالجلیل، عبدالرحمن (1412). التفسیر الموضوعی للقرآن فی کفتی المیزان. عمان.
  37. عزیزى کیا، غلامعلی (1379). «تفسیر موضوعى قرآن از دیدگاه شهید صدر». مجله معرفت، ش35.
  38. علیزاده میانجی، مسعود، بشیری، ابوالقاسم و جان بزرگی، مسعود (1391). «رابطه خدا آگاهی با خودآگاهی». روان‎شناسی و دین. س5، ش3، 5−
  39. فرامرز قراملکی، احد (1384). روش‌شناسی مطالعات دینی با تحریری نو. مشهد: دانشکده علوم اسلامی رضوی.
  40. فرانکل، ویکتور (1375). خدا در ناخودآگاه و بیماری‎های قلب آدمی. ترجمه ابراهیم یزدی. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
  41. کاویانی، محمد (1398). روان‎شناسی در قرآن. بنیان‎ها و کاربردها. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  42. کلینی، محمد بن‌ یعقوب (1388ق). الکافی. تحقیق‌ علی‌ اکبر غفاری. تهران: اسلامیه.
  43. لطیفیان ، م، سیف، د (1386). «بررسی تأثیر خودآگاهی بر اختلالات روابط بین فردی دانشجویان». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. شماره 3، ویژه نامه علوم تربیتی.
  44. مجلسی، محمدباقر (1429). بحارالانوار. بیروت: الامیرة.
  45. مسلم، مصطفی (1410). مباحث فی التفسیر الموضوعی. چ1. بیروت: دارالقلم.
  46. مصباح یزدی، محمدتقی (1390). جامعه و تاریخ در قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  47. مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  48. مطهری، مرتضی (1367). انسان کامل. چ16. تهران: صدرا.
  49. مکارم شیرازی، ناصر (1368). پیام قرآن. روش تازه‌ای در تفسیر موضوعی قرآن. قم: مدرسه‌الامام امیرالمؤمنین.
  50. ــــــــــــ (1371). تفسیر نمونه. 28جلد. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  51. منصور، محمود و دادستان، پریرخ (1369). روان‎شناسی ژنتیک. تهران: رشد.
  52. هندرسن، ژوزف (1389). انسان و اسطوره‎هایش. ترجمه حسن اکبریان طبری. تهران: دایره.
  53. هومن، حیدرعلی (1373). شناخت روش علمی در علوم رفتاری. چ1. تهران: پارسا.
  54. یونگ، کارل، گوستاو (1372). روان‎شناسی ضمیر ناخودآگاه. ترجمه محمدعلی امیری. تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 598
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 176