تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,638 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,753 |
تحول معنای علم و تأثیر آن بر حذف تربیت دینی از نظام آموزش عمومی کشور | ||
فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
دوره 18، شماره 43، فروردین 1402، صفحه 49-69 اصل مقاله (1.88 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2022.8463.2561 | ||
نویسندگان | ||
حسین رئیسی وانانی* 1؛ علی اصغر اسلامی تنها2 | ||
1دانشجوی دکتری | ||
2دانشگاه باقرالعلوم | ||
چکیده | ||
هدف اصلی این پژوهش، بررسی تحول معنای علم و تأثیر آن بر حذف تربیت دینی از نظام آموزش عمومی کشور است. روش این پژوهش توصیفی−تحلیلی با استفاده از تکنیک اسنادی−کتابخانهای بوده و نتایج این تحقیق نشان میدهد که طی قرنها، مسلمانان همواره مفهوم «علم» را در معنای «فائز» بهکار بردهاند و به باور ایشان، مسیر طلب علم درواقع همان مسیر فوز و فلاح و رستگاری انسان است. این درحالی است که از قرن نوزدهم بنیان معرفتی علم تغییر کرده و علم حسی عهدهدار شناخت جهان پیرامون شد. معنای جدید علم، ظرفیتهای جدیدی برای تسلط و غلبه انسان بر جهان طبیعی و اجتماعی معرفی کرد و به همراه خود ساختارهای جدیدی مانند نظام آموزش عمومی کشور را نیز بنا نهاد. نظام آموزش عمومی کشور با تولید و ترویج معنای علم «غالب»، این باور را در ذهن و جان دانشآموزان نهادینه میکند که هدف آنها از علمآموزی باید به خاطر سپاری و کسب اطلاعات در جهت غلبه بر جهان طبیعی و اجتماعی برای رسیدن به سود و منفعت مادی بیشتر باشد. بنابراین، خواسته یا ناخواسته نوع تربیت جدیدی در دستور کار نظام آموزش عمومی کشور قرار گرفته که در تقابل کامل با «تربیت دینی» بوده و در نهایت به حذف آن منجر شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تحول معنای علم؛ تربیت دینی؛ علم فائز؛ نظام آموزش عمومی؛ علم غالب | ||
مراجع | ||
1. اسلامپور، حسن (1385)، «نگاهی به جایگاه علوم عقلی در میان علوم (با تأکید بر دیدگاه فارابی، غزالی و قطب الدین شیرازی)»، نشریه معارف عقلی، ش2. 2. افروز، غلامعلی (1375)، «دبستان و تحول فرهنگی»، نشریه پیوند، زمستان، ش209. 3. اقبال، مظفر (1396)، شکلگیری علم اسلامی، تهران: انتشارات ترجمان. 4. اکبری، محمدعلی (1385)، سیاحت نامه ابراهیم بیک: بیانیه جنبش مشروطه خواهی در ایران، تهران: دانشگاه تهران. 5. انصاریان، حسین (1386)، عرفان اسلامی؛ شرح مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه، قم: دارالعرفان. 6. برنجکار، رضا (1391)، روششناسی علم کلام،اصول استنباط و دفاع در عقاید، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. 7. بناری، علی همت (1383)، نگرشی بر تعامل فقه و تربیت: نقش فقه در تربیت، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe. 8. پارسانیا، حمید (1387)، «نسبت علم و فرهنگ»، نشریه راهبرد فرهنگ، سال اول، ش2. 9. پارسانیا، حمید (1391)، جهانهایاجتماعی، قم: کتاب فردا. 10. پارسانیا، حمید (1392)، علم و فلسفه،قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 11. جعفریان، رسول (1398[ایلیا1] )، سیر تحول مفهوم علم در متون حدیثی، ادبی، کلامی و فلسفی، قم: نشر مورخ. 12. حسامی فر، عبدالرزاق (1393)، «نزاع علم و دین در قرن نوزدهم»، نشریه پژوهشهای علم و دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، ش2، پاییز و زمستان. 13. حسنی، محمد و نوید ادهم، مهدی (1391)، «تربیت یا تعلیم و تربیت: کدامیک»؟،پژوهش نامه تعلیم و تربیت، سال دوم، ش2. 14. خولی، امین (1420)، دائرة المعارفالاسلامیة، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. 15. دشتی، علی (1313)، «اندیشهای در تعلیمات اجباری»،نشریه مهر، سال اول، ش12. 16. ربانی گلپایگانی، علی (1385)، «جایگاه و گونههای روش عقلی در علم کلام»، نشریه معارف عقلی، ش3. 17. رحمانیان، داریوش (1382)، انحطاط و عقب ماندگی ایرانیان و مسلمین، تبریز: دانشگاه تبریز. 18. روزنتال، فرانتس (1392)، دانش پیروزمند؛ مفهوم علم در اسلام قرون وسطی، ترجمه: علیرضا پلاسید، تهران: نشر گستره. 19. سوادی، محمدعلی (1391)، «عقل و نقل از منظر آیت الله جوادی آملی»، نشریه پژوهشهای علم و دین، سال سوم پاییز و زمستان. 20. شریعتمداری، علی (1374)، رسالت تربیتی مراکز آموزشی، تهران: انتشارات سمت. 21. طباطبائی، محمد حسین (1378)، الـمیزان فی تفسیر القرآن،ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 22. علیدوست، ابوالقاسم (1381)، فقه و عقل، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر. 23. کاردان، علی محمد (1378)، فلسفه تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات سمت. 24. کلینی، محمد بن یعقوب (1393)، اصول کافی، قم: دارالثقلین. 25. المامقانی، عبدالله (1423ھ)، مقباس الهدایة فی علم الدّرایة، قم: مؤسسة آلالبیت. 26. مجلسی، محمدباقر (1389)، مرآهالعقول فی شرح اخبار آلالرسول علیهمالسلام، تهران: دارالکتبالاسلامیه. 27. مجلسی، محمدباقر (1403ھ)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام، قم: دار احیاء التراث العربی. 28. مطهری، مرتضی (1396)، بیست گفتار، تهران: انتشارات صدرا. 29. مناشری، دیوید (1396)، نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن، ترجمه: حسین بادامچی و عرفان مصلح، تهران: حکمت سینا. 30. نزهت بهمن (1388)، «نماد نور در ادبیات صوفیه»، نشریه مطالعات عرفانی، ش9، بهار و تابستان. 31. نصری، عبدالله (1377)، «علم و فلسفه از دیدگاه علامه جعفری»، نشریه قبسات، ش8 و 9. 32. Ross, Sydney (1962), Scientist’: The Story of a Word,” Annals of Science. London: press. 33. Schaffer, Simon (1986), “Scientific Discoveries and the End of Natural Philosophy,” SocialStudies of Science. London: Roltege. 34. Lewis, Bernard (1964), The middle east and the west, new York: harper and row.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 793 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 731 |