پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها291
تعداد مقالات2,178
تعداد مشاهده مقاله4,665,771
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,275,628
رجایی, سید محمدکاظم. (1401). بازار اسلامی کالای ضروری. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19(37), 265-290. doi: 10.30471/iee.2021.6198.1870
سید محمدکاظم رجایی. "بازار اسلامی کالای ضروری". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19, 37, 1401, 265-290. doi: 10.30471/iee.2021.6198.1870
رجایی, سید محمدکاظم. (1401). 'بازار اسلامی کالای ضروری', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19(37), pp. 265-290. doi: 10.30471/iee.2021.6198.1870
رجایی, سید محمدکاظم. بازار اسلامی کالای ضروری. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1401; 19(37): 265-290. doi: 10.30471/iee.2021.6198.1870

بازار اسلامی کالای ضروری

جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی
مقاله 10، دوره 19، شماره 37، فروردین 1401، صفحه 265-290    اصل مقاله (1.35 M)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/iee.2021.6198.1870
نویسنده
سید محمدکاظم رجایی*
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی (ره)
چکیده
بازار در صورتی اسلامی است که با مبانی اسلام و اصول مبتنی بر مبانی و برگرفته از هنجارهای اسلامی سازگار باشد. این بازار از ویژگی‎های «تطابق با شرع»، «حاکمیت اخلاق»، «صداقت» و «هدایت، سیاست‎گذاری و نظارت دولت» برخوردار است. انسان اقتصادی در این بازار، به‎عنوان تقاضاکننده «لذت و رنج فطری، ارادی، راستین و بادوام» را ملاک انتخاب و به‎عنوان تولیدکننده به دنبال «کسب سود حلال منصفانه برای تأمین هزینه‎های خانواده و انجام تکالیف شرعی و اجتماعی است».
انسان اقتصادی در این بازار منابع و امکانات محدود خود را به‎خوبی با رعایت ارزش‎های ایجابی و سلبی اسلامی و رعایت حقوق دیگران تخصیص می‎دهد. سه اصل راهبردی برگرفته از هنجارهای اسلامی؛ یعنی «رعایت ارزش‎ها»، «تقدیر معیشت» و «تکافل اجتماعی» −که به ترتیب در «معنویت»، «رشد» و «عدالت» تجلی می‌یابند− به صورت همزمان، هماهنگ و هم‌افزا هستند و با زیرساخت مبانی، رفتارها و درنتیجه بخش اثباتی بازار را متأثر ساخته و سبب می‎شوند این بازار بسته به درجه مطابقت با شرع، حاکمیت اخلاق و هدایت، سیاست‌گذاری و نظارت دولت، نسبت به بازار رقابت کامل از ثبات بیشتر و کارایی بالاتری برخوردار باشد.
کلیدواژه‌ها
بازار اسلامی؛ کالای ضروری؛ عرضه بازار اسلامی؛ تقاضای بازار اسلامی؛ تعادل
مراجع
* قرآن کریم.

  1. ابن اخوه، محمدبن محمد، ترجمه جعفر شعار، معالم القربه فی احکام الحسبه، تهران دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1388.
  2. ابن‌‌سینا (1381)، الاشارات و التنبیهات، قم: بوستان کتاب.
  3. اشرف، احمد (1353) ویژگی‌های تاریخی شهرنشینی در ایران ـ دوره اسلامی، نامه علوم اجتماعی، شماره 4.
  4. افغانی، سعید (1413ق)، اسواق العرب فی الجاهلیه و الاسلام، کویت: مکتبه دارالعروبه للنشر و التوزیع.
  5. اکرمی، ابوالفضل (بهار 1375)، «بازار در تمدن اسلامی»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادقg، ش3، ص68−
  6. انصاری، جعفر و همکاران (1378)، درآمدی به مبانی اقتصاد خرد با نگرش اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  7. انصاری، مرتضی (1378)، کتاب المکاسب، قم، مجمع الفکرالاسلامی.
  8. بجنوردی، سیدحسن (1419)، القواعد الفقهیة، قم: نشر الهادی.
  9. جداری عالی، محمد (1394)، مدل اسلامی اخلاق مصرف، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  10. جمالزاده، محمدعلی (1399)، گنج شایگان، تهران، انتشارات علم.
  11. جمعی از نویسندگان (1392)، منشور جمهوری اسلامی ایران، قم: انتشارات جامعه المصطفی العالمیه.
  12. حسینی، سید رضا (1379)، الگوی تخصیص بهینه درآمد، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  13. دادگر، یدالله (1384)، درآمدی بر روش‌شناسی علم اقتصاد، تهران: نشر نی.
  14. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
  15. رجائی، سید محمدکاظم (1396)، اقتصاد خرد با نگاهی به مباحث اسلامی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  16. رجایی، سیدمحمدکاظم (1395)، «منطق فعالیت اقتصادی از دیدگاه علامه طباطبایی در مقایسه با اقتصاد کلاسیک»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش14، ص5−
  17. ـــــــــــ (1394)، «درآمدی بر شکل‎گیری قیمت و تعیین مقدار در بازار اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی، شماره 12، ص45−
  18. ـــــــــــ (1389)، «تقاضای سازگار با مبانی و ارزش‎های اسلامی»، اقتصاد اسلامی، ش40، ص29−
  19. ـــــــــــ (1389)، «ویژگی‎های بازار اسلامی در نظریه و عمل»، معرفت اقتصاد اسلامی، س2، ص93.
  20. رجایی، سیدمحمدکاظم و همکاران (1396)، شاخص و نشان تجاری صداقت در بازار اسلامی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‎.
  21. سیزده تن از اندیشمندان و اقتصاددانان مسلمان (1375)، مباحثی در اقتصاد خرد نگرش اسلامی، ترجمه حسین صادقی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
  22. موجود استصدر المتألهین (1368)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، قم: مکتبه المصطفوی.
  23. عاملی، سیدجعفرمرتضی (1387)، السوق فی ظل الدوله الاسلامیۀ، قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان.
  24. علامه طباطبایی (1417ق)، المیزان فی تفسیر القران، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  25. فارابی، ابونصر (1381)، فصوص الحکمه و شرحه، مقدمه و تحقیق علی اوجب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  26. کیانی، محمدیوسف (1393)، سیر تحول بازارهای شهری ایران، تهران، اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی.
  27. مؤدب، سیدرضا (1386)، مبانی تفسیر قرآن، قم: دانشگاه قم.
  28. ماوردی، ابی الحسن علی بن محمد (1409ق)، الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه، کویت: مکتبه دار ابن قتیبه.
  29. مزلو، آبراهام، اچ. (1367)، انگیزش و شخصیت، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
  30. نظرپور، محمدنقی (1380)، «امام علیj، حکومت و بازار»، کتاب نقد شماره 19.
  31. یعقوبی، احمدبن اسحاق (1381)، ترجمه محمدابراهیم آیتی، کتاب البلدان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  32. Jeremy Bentham, An Introduction to the Primciples of Morals and Legislation.
  33. Jevons, William Stanley (1871), The theory of Political Economy, Publisher/ Edition, London: McMillan akd Co.
  34. Zubair, Hasan (2006), Introduction to Microeconomics An Islamic Perespective, Department of economics International Islamic university Malaysia.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,016
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 544