تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,671 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,778 |
از چالش رابطۀ باید و هست در فلسفه تا شناسایی تداخل عوامل اجتماعی در باید و هست | ||
روش شناسی علوم انسانی | ||
دوره 28، شماره 111، تیر 1401، صفحه 15-25 اصل مقاله (1.16 M) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/mssh.2021.7677.2214 | ||
نویسندگان | ||
رضا ماحوزی* 1؛ علی اصغر مروت2 | ||
1عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی | ||
2عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
چکیده | ||
«باید» و «هست» و رابطه آن دو در فلسفههای سنتی و حتی فلسفههای جدید همواره موضوع بحث و تأمل بوده است. این موضوع در قرن اخیر، از فلسفه به جامعهشناسی علم رفته و زیست جمعی و علمی محققان و دانشمندان را بهمثابه موضوعی انضمامی مورد تحقیق قرار داده است. در این تأملات، برخلاف برداشت فلسفی که بیشتر خواهان استقلال و خلوص علم از غیرعلم است و به ایدۀ علم ناب در عالم ایدهها و یا در ضمیر حکیم و یا در انتزاعی خالص و بهطورکلی در ساحت «هست»هایی تغییرناپذیر نظر دارد، این هستهای ازلی و ثابت جای خود را به هستهای زمانی و مکانی و اجتماعی داده و از اینرو نوع دیگری از این رابطه را رقم زده است؛ رابطهای که به بایدهایی متفاوت انجامیده است. این موضوع سبب تغییر نگاهی عمده در ملاحظات روششناختی و تحلیلهای فلسفی و جامعهشناختی درباره موضوعات تحقیق از جمله روششناسی علم و معرفتشناسی معیار شده است. در این نوشتار تلاش میشود پس از بیان تاریخچهای کوتاه از رابطه این دو مقوله در فلسفه سنتی، به تغییرات معنایی و روشی اشاره شود که در رابطه این دو، بهویژه در جامعهشناسی علم و معرفت در دوران جدید و معاصر رخ داده است. | ||
کلیدواژهها | ||
باید؛ هست؛ فلسفه؛ جامعهشناسی علم؛ هنجار؛ معرفت | ||
مراجع | ||
1. افلاطون (1385)، مجموعه آثار، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی. 2. قانعیراد، محمدامین و همکاران (1392)، «تحول فرهنگی در علم: از علم دانشگاهی تا علم پسادانشگاهی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 6، ش4، زمستان، ص31-59. 3. کانت، ایمانوئل (1369)، بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق، ترجمه حمید عنایت و علی قیصری، تهران: انتشارات خوارزمی. 4. کانت، ایمانوئل (1385)، نقد عقل عملی، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: انتشارات نورالثقلین. 5. کر، کلارک (1390)، کاربردهای دانشگاه، ترجمه سیدمصطفی حدادی و علی گلمحمدی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. 6. دریدا، ژاک (1397)، اهرم یا نزاع دانشکدهها، ترجمه سیدامیر کوشهای و محمدرضا صدفی، در کتاب ایدۀ دانشگاه، گزینش و ویرایش میثم سفیدخوش، تهران: انتشارات حکمت. 7. دلوز، ژیل (1390)، نیچه و فلسفه، ترجمه لیلا کوچکمنش، تهران: انتشارات خوارزمی. 8. دیلتای، ویلهلم (1399)، به فهم درآوردن جهان انسانی، ترجمه منوچهر صانعی درهبیدی، تهران: نشر ققنوس. 9. هنریش، دیتر (1395)، بین کانت و هگل− تقریراتی دربارۀ ایدهآلیسم آلمانی، ترجمه هومن قاسمی، تهران: نشر کتاب رایزن. 10. زیباکلام، سعید (1384)، معرفتشناسی اجتماعی؛ طرح و نقد مکتب ادینبورا، تهران: انتشارات سمت. 11. حائری یزدی، مهدی (1384)، کاوشهای عقل عملی، تهران: مؤسسه پژوهشی و فلسفه ایران. 12. خراسانی، شرفالدین (1387)، نخستین فیلسوفان یونان، چ4، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 13. ماحوزی، رضا (بهار 1394)، «نسبت اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی»، در مجموعه مقالات فرد، فردگرایی و جمعگرایی در آموزههای اسلامی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. 14. ماحوزی، رضا (1392)، «پیوند شهر آرمانی و شهر واقعی در اندیشه افلاطون»، فصلنامه علمی و پژوهشی خردنامه صدرا، س19، ش1، پیاپی 73، پاییز، ص31-50. 15. مولکی (1384)، علم و جامعهشناسی معرفت، ترجمه حسین کچوئیان، تهران: نشر نی. 16. نصیرالدین طوسی، محمدبنمحمد (1374)، اخلاق ناصری، تهران: انتشارات خوارزمی. 17. نیچه، فریدریش (1390)، فراسوی نیک و بد، ترجمه داریوش آشوری، تهران: انتشارات خوارزمی. 18. Barnes, B., (1997), Interests and the Growth of Knowledge, London: Routledge and Kegan Paul.
19. Barnes, B., & Edge, D. (1982), Science in Context: Readings in Sociology of Science, Milton Keynes, Open University press.
20. Collins, H. M. and Pinch, T. J. (1978), the construction of the paranormal: nothing unscientific is happening, in R. wallis (ed.), Rejected knowledge: Sociological Review Monograph, Keele: University of Kille.
21. Kuhn, T., (1970), The Structure of Scientific Revolutions, Chicago University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 938 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 799 |