پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 289 |
| تعداد مقالات | 2,172 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,607,615 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,695 |
بررسی تطبیقی «برساختگرایی اجتماعی» و «نظریۀ اقتران شدید»: یک مطالعۀ تطبیقی در حوزۀ هستیشناسی اجتماعی | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
| مقاله 6، دوره 13، شماره 26، مهر 1400، صفحه 145-168 اصل مقاله (521.17 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2021.7260.1624 | ||
| نویسندگان | ||
| صالح کریمی مهرآبادی* 1؛ سید حسین نبوی2 | ||
| 1دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جامعه شناسی، تهران، ایران | ||
| 2گروه جامعه شناسی، دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقالۀ حاضر به معرفی و مقایسۀ پیامدهای نظری دو دیدگاه متفاوت در حوزۀ «هستیشناسی اجتماعی»، یعنی نظریۀ «برساختگرایی اجتماعی» و نظریۀ «واقعیتهای اجتماعی و اقتران شدید» میپردازد. هر دوی این نظریات قائل به فردگرایی هستیشناختی هستند، اما به سنّتهای فکری متفاوتی تعلق دارند. برساختگرایی اجتماعی بیش و پیش از همه متأثر از پدیدارشناسی اجتماعی آلفرد شوتس است. همچنین این دیدگاه از زمینۀ وسیعتر سنّت پدیدارشناسی ادموند هوسرل و برخی اندیشههای ماکس وبر تأثیر پذیرفته است. در مقابل، نظریۀ «اقتران شدید» ریشۀ در فلسفۀ زبان برخی اندیشمندان مسلمان دارد. در سنت تعلیمی مسلمانان، بیشتر مباحث مربوط به حوزۀ فلسفۀ زبان در دانش اصول فقه تبلور یافتهاند و این دیدگاه نیز تا حدّ زیادی از اندیشههای فلسفۀ زبانیِ میرزای نائینی و شهید محمدباقر صدر الهام گرفته است. در پژوهش حاضر، پس از ارائۀ تصویری از دو نظریۀ مذکور، با روشی مقایسه‌ای و تحلیلی، نشان داده خواهد شد که نظریات قائل به «فردگرایی هستیشناختی»، در عین وجوه اشتراک فراوان (نظیر تمرکز بر ذهنِ انسانی و قواعد حاکم بر آن)، ضرورتاً پیامدهای نظری و روششناختی یکسانی به دنبال ندارند و ریشۀ این اختلاف پیامدها در مفروضات فلسفی متفاوت آنهاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اقتران شدید؛ برساختگرایی اجتماعی؛ پدیدارشناسی اجتماعی؛ فردگرایی هستیشناختی؛ هستیشناسی اجتماعی؛ آلفرد شوتس؛ سیدی‌فرد | ||
| مراجع | ||
|
1. بودون، ریمون و بوریکو، فراسنوا (1385)، فرهنگ جامعه‌شناسی انتقادی، ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: نشر آگه. 2. جوادی آملی، عبدالله (1385)، جامعه در قرآن، قم: انتشارات اسراء. 3. دارندورف، رالف (1377)، انسان اجتماعی، چ1، ترجمۀ غلام‌رضا خدیوی، تهران: نشر آگه. 4. رشیدیان، عبدالکریم (1388)، هوسرل در متن آثارش، چ2، تهران: نشر نی. 5. سیدی‌فرد، سیدعلی (1394 الف)، نظریۀ اعتباریات و جامعه‌شناسی معرفت در گفتارهایی در نظریۀ اجتماعی و نظریۀ اعتباریات، محسن جوادی، حسین هوشنگی، ابراهیم فیاض و سیدعلی سیدی‌فرد، تهران: نشر سدید. 6. ــــــــــ (پاییز و زمستان 1394 ب)، «نقد نظریۀ اصالت فرهنگ براساس آموزههای حکمت متعالیه»، دوفصلنامۀ پژوهشی دین و سیاست فرهنگی، ش5. 7. ــــــــــ (1395)، هستیشناسی اجتماعی: درآمدی بر یک نظریۀ نو، تهران: نشر سدید. 8. ــــــــــ (آبان 1399)، تحلیلی از کنش اجتماعی، تهران: نشریۀ علوم انسانی اسلامی صدرا. 9. ــــــــــ (1399)، «در باب آسیب اجتماعی و نظامهای اجتماعی»، تهران: نشریۀ علوم انسانی اسلامی صدرا. 10. ــــــــــ (بیتا)، ژرفکاوی: روشی برای شناخت مسائل اجتماعی، قم: نشر مفتاح. 11. صدر، محمدباقر (شهید صدر) (1428ق)، مباحث الاصول، تقریرات آیت‌الله سیدکاظم حسینی حائری، قم: دار البشیر. 12. ــــــــــ (1435 ف)، المدرسة‌القرآنیة، مرکز الدراسات التخصصیة للشهید الصدر، ص86. 13. ــــــــــ (1384)، «درآمدی بر مباحث تحلیلی الفاظ علم اصول»، ترجمۀ محمدعلی عبداللهی، مجلۀ نقد و نظر، بهار و تابستان، ش37−38. 14. طباطبایی، سیدمحمدحسین (علامه) (1387)، روابط اجتماعی در اسلام، ترجمۀ محمدباقر حجتی، بوستان کتاب، ص60. 15. طوسی، خواجه نصیرالدین (1389)، اخلاق ناصری، تصحیح سیاوش خوشدل، ص261−262. 16. عبداللهی، محمدعلی (1384)، «روش اثبات مدعیات زبانی در فلسفۀ تحلیلی و علم اصول»، مجلۀ نقد و نظر، بهار و تابستان، ش37−38. 17. ــــــــــ (1384)، «طبقه‌بندی افعال زبانی در فلسفۀ تحلیلی و علم اصول»، مجلۀ نقد و نظر، پاییز و زمستان، ش39−40. 18. لاریجانی، صادق (1381)، «فلسفۀ تحلیلی و علم اصول: مباحث مقایسه‌ای»، مجلۀ پژوهش‌های اصولی، زمستان 1381 و بهار 1382، ش2−3. 19. مروارید، محمود (1384)، «نظریات شئ‌انگارانۀ معنا در فلسفۀ تحلیلی و علم اصول»، مجلۀ نقد و نظر، پاییز و زمستان، ش39−40، ص83−131. 20. ــــــــــ (1384)، «علم اجمالی و گزارۀ فصلی»، مجلۀ نقد و نظر، پاییز و زمستان، ش39، 40 و 42، ص178−206. 21. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1390)، جامعه و تاریخ از نگاه قرآن، انتشارات موسسۀ امام خمینی، ص75 و هچنین ص84−97. 22. مطهری، مرتضی (1372)، جامعه و تاریخ، انتشارات صدرا، ص24−29. 23. مک کواری، جان (1376)، مارتین هایدگر، چ1، ترجمۀ محمدسعید حنایی‌کاشانی، تهران: انتشارات گرّوس. 24. نائینی، محمدحسین (میرزای‌نائینی) (1376)، فوائد الاصول، ج1، تقریرات محمدعلی کاظمی‌خراسانی، قم: انتشارات جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه قم. 25. واعظی، احمد (1379)، علم اصول و دیگر شاخه‌های زبانی، پژوهش حوزه، س1، ش2، تابستان 1379. 26. Barber, Michael. 2020, Alfred Schutz, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2020 Edition), Edward N. Zalta (ed.).
27. Berger, P., Berger, B. and Kellner, H. 1974, Homeless Mind: Modernization and Consciousness. Pelican Books.
28. Berger, P. and Luckman. 1991, The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge. Penguin Books.
29. Durkheim, Emil. 1982, The Rules of Sociological Method. Translated by W. D. Halls. McMillan Press.
30. Lawson. Anthony. 2015, A Conception of Social Ontology. In Social Ontology and Modern Economics. London and New York: Routledge.
31. Little, D. 1991, Varieties of Social Explanations. Westview Press. First edition.
32. Psathas, George. 1994, Conversation Analysis: The Study of Talk−in−Interaction. Sage Publication.
33. Searle. John. 2010, Making the Social World. Oxford: Oxford University Press.
34. Seidman. Steven 2017, Contested Knowledge: Social Theory Today. Wiley Blackwell.
35. Risjord, Mark. 2014, Philosophy of Social Science: A Contemporary Introduction. Routledge.
36. Ritzer, George. 2014, Sociological Theory. New York. McGraw−Hill. Ninth edition.
37. Rogers, Mary. 2000, Alfred Schütz. in The Blackwell Companion to Major Social Theorists. Edited by George Ritzer. United States of America. Blackwell Publisher. First edition PP: 367−386
38. Rosenberg, Alexander. 2012, Philosophy of Social Science. Westview Press. Fourth edition. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,139 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 796 |
||