تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 291 |
تعداد مقالات | 2,178 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,679,298 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,285,312 |
اهمیت آشنایی با فرایند فرزندپروری با تأکید بر توقعّات تربیتی ـ روانشناختی حداقلّی اسلام از والدین | ||
مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
مقاله 6، دوره 14، شماره 27، مهر 1399، صفحه 141-162 اصل مقاله (357.97 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2020.6037.1639 | ||
نویسنده | ||
علی احمد پناهی* | ||
استادیار روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
چکیده | ||
یکی از توقعّات مهم از والدین در نظام خانواده، آموزش و پرورش فرزندان به گونهای همتراز با هنجارهای اخلاقی، اجتماعی، دینی و فرهنگی است. در آموزههای اسلامی توقعات حداقلّی و حداکثری در رابطه با آموزش و پرورش فرزندان وجود دارد. پرسش اساسی این است که فواید آگاهی والدین از فرایند فرزندپروری چیست و توقعات (انتظارات) حداقلّی اسلام از والدین در فرایند فرزندپروری کدام است؟ در این پژوهش تلاش میشود تا افزون بر تبیین اهمیت آگاهی والدین از فرایند فرزندپروری از دیدگاه اسلام و دانش روانشناسی، به استخراج و استنباط توقعّات اسلام از والدین درباره فرزندپروری پرداخته شود. پژوهش حاضر از روش توصیفی−تحلیلی و اجتهادی بهره برده است که از تتبع و ژرفاندیشی و اجتهاد در آموزههای اسلامی و آموزههای تربیتی−روانشناختی میتوان نتیجه گرفت که توقعات مختلفی از والدین در مورد فرزندپروری وجود دارد. توقعات حداقلّی (نه حداکثری) اسلام در فرایند فرزندپروری عبارت است از: 1. لزوم تعامل مسئولانه با فرزند؛ 2. رعایت اولویتها در فرزندپروری؛ 3. بهرهگیری از تشویق و تنبیه هوشمندانه؛ 4. تأکید بر تحوّل شناختی؛ 5. تقویت خودکنترلی در فرزندان؛ 6. تغافل بجا؛ 7. رفتار صمیمانه با فرزندان؛ 8. رعایت همترازی با تحولات زیستی و روانشناختی فرزندان؛ 9. مدارا و نرمکُنشی با فرزندان. | ||
کلیدواژهها | ||
تحول شناختی؛ فرزندپروری؛ تعامل مسئولانه؛ رعایت همترازی؛ تغافل هوشمندانه؛ توقعّات حداقلّی | ||
مراجع | ||
1. قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی. 2. ابنابیالحدید، عبدالحمید بن هبهالله (1404ق)، شرح نهجالبلاغه، قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی. 3. ابنبابویه، محمد بن على (1413)، من لا یحضره الفقیه، قم: انتشارات اسلامى. 4. ابنحیون، نعمان بن محمد مغربى (1385ق) دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، قم: مؤسسة آلالبیتb. 5. بستانی، فواد (1375)، فرهنگ ابجدی الفبایی عربی−فارسی، تهران: اسلامی. 6. بیهقی، احمدبنحسین (1419)، السنن الکبری، بیروت: دارالفکر. 7. پاینده، ابو القاسم (1382)، نهج الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسولn)، تهران: دنیاى دانش. 8. پناهی، علیاحمد (1396)، «تأثیر آموزههای اخلاقی در ارتقای نگرش دینی افراد جامعه»، مجله پژوهشهای اجتماعی اسلامی، ش113، ص57−80. 9. پناهی، علیاحمد (1397)، «اقتضائات اخلاقی کاربرد تشویق و تنبیه در فرزندپروری از چشمانداز اسلامی»، فصلنامه اخلاق، ش52، ص31−54. 10. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد (1366)، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم: دفتر تبلیغات. 11. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، وسایل الشیعه، قم: آلالبیت. 12. حسینی دشتی، مصطفی (1376)، معارف و معاریف، قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهلالبیتb. 13. دادستان، پریرخ (1386)، روانشناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی، تهران: سمت. 14. دهخدا، علیاکبر (1373)، لغتنامه، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 15. رسولی محلاتی، سیدهاشم (1377)، ترجمه غررالحکم و دررالکلم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 16. شریف الرضى، محمد بن حسین (1414)، نهجالبلاغة (للصبحی صالح)، قم: هجرت. 17. شعیری، محمد بن محمد (بیتا)، جامع الأخبار (للشعیری)، نجف، مطبعة حیدریة. 18. طوسی، محمد بن الحسن (1414)، الأمالی (للطوسی)، قم: دار الثقافة. 19. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407)، الکافی (ط−الإسلامیة)، تهران: دارالکتب الإسلامیة. 20. کوفی، محمد بن محمد بن اشعث (بیتا)، الجعفریات، تهران: مکتبة نینوی الحدیثة. 21. لارسون، رندی جی و باس، دیوید ام (1395)، روانشناسی شخصیت (حوزههای دانش درباره ماهیت انسان)، ترجمه دکتر فرهاد جُمهری و همکاران، تهران: رشد. 22. لیثى واسطى، على بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، قم: دارالحدیث. 23. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی. 24. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1387)، پیام امام امیرالمؤمنینg، شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه، ج6، چاپ سوم، تهران: انتشارات دارالکتاب الاسلامیه. 25. مکارم شیرازی، ناصر (1377)، اخلاق در قرآن، قم: انتشارات مدرسه امیرالمؤمنینg. 26. هلر، رابرت (1383)، ارتباط مؤثر، ترجمه سیدعلی میرزایی، تهران: ساراگل. 27. هندی، حسامالدین (1409)، کنز العمال فی سنن الاقوال والافعال، بیروت: مؤسسة الرسالة. 28. Andrise, c. (2002), Inteaction of parenting styles and attention deficit hyperactivity. disorder child family BehariorTrapy. Vol:21. Pp.37-52.
30. Bagarozzi, D. A. (2001), Enhancing intimacy in marriage, Branner- Rouledye, Tylor & Forancis group. USA.
31. Bronfenbrenner, U., & Morris, P. A. (2006), The ecology of human development. In W. Damon & R. Lerner (Eds.), Handbook of child psychology (6 th ed.), New York: Wiley.
32. Brunwasser, S.M., Gill ham, J.E., & Kim, E.S. (2009). A met a analytic review of the Penn Resiliency Program's effect on depressive symptoms. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 77, 1042–1054.
33. Cheung, W. (2010), Strain, Self- control, and Gender Diefferences in Delinquency among Chinese Adolescents: Extending General Strain Theory. Sociological Perspectives, Vol (53): 321– 345.
34. Chronis, A. M., Gamble, S. A., Roberts, J. E., & Pelham, W. E. (2004), Cognitivebehavioral depression treatment for mothers of children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder, Manuscript in preparation.
36. Dorros, S., Hanzal, A., & Segrina, Ch. (2008), The big five personality traits and perceptions of touch to intimate and nonintimate body regions. Journal of Research in Personality, 42, 1067-1073.
38. Goodman, S. H., Rouse, M. H., Connell, A. M., Broth, M. R., Hall, C. M., &Heyward, D. (2011), Maternal depression and child psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Child and Family Psychology Review, 14, 1–27.
39. Johnson, S. M. (2004), The practice of emotionally focused marital therapy: Creating connection (2nd ed.), Creating connection (2nd ed.), New York: Brunner/ Routledge.
40. Lee, P. C., Niew, W. I., Yang, H. J, Chin-hung Chen, V., & Lin, K. C. (2012), A meta-analysis of behavioral parent training for children with attention deficit hyperactivity disorder. Research in Developmental Disabilities, 33, 2040-2049.
42. Mccleland, M., Morrison, F. (2003), the emergency of learning related social skills in preschool children, Early childhood research Quarterly, 18, 206-224.
47. Sternberg, J. R. (2011), A review of the relationship among parenting practices, parenting style, and adolescent school achievement, Educational Psychology Review, 17, 120-146.
48. Strong, Bryan, Christine De Vault. (2007), The Mariage And Family Experience Intimate Ralationship In A Changing.
50. Vera, P. Eliseo & Moon. Byongook. (2013), An Empirical Test of Low Self-control Theory among Hispanic Youths. Youth Violence and Juvenile Justice. Vol (11): 179-193.
51. Wilson, L. C., Rholes, W. S., Simpson, J. A., & Trans,S. (2007). Labor, delivery, and early parenthood: An attachment theory perspective. Personality and Social Psychology Bulletin, 33, 505-518. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,044 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,104 |