تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 291 |
تعداد مقالات | 2,191 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,708,995 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,313,627 |
بازکاوی و مقایسه جایگاه عادت در تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری و امانوئل کانت | ||
مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
مقاله 6، دوره 14، شماره 26، فروردین 1399، صفحه 105-123 اصل مقاله (362.44 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2020.4791.1496 | ||
نویسنده | ||
بهروز رفیعی* | ||
عضو هیأت علمی/ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
چکیده | ||
این جستار در پی بررسی رابطه عادت با تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری (1298−1358ه.ش) و امانوئل کانت[1] (1724−1804م)، فیلسوف آلمانی است تا از این رهگذر معلوم شود: تربیت چگونه تعریف میشود؛ عادت چه تعریفی دارد و چه نسبتی میان عادت و تربیت حاکم است. در این پژوهش بنیادی−تاریخی که به روش توصیفی−تحلیلی انجام شده است، برای بازشکافت دیدگاه مطهری و کانت درباره عادت و نسبت آن با تربیت، به گردآوری اطلاعات لازم و تحلیل آنها پرداخته شد و برپایه یافتههای موجود معلوم شد که: الف) مطهری درمجموع با ایجاد عادات در متربی موافق است و حتی عادت را یکی از روشهای تربیتی میداند؛ ب) وی برای تبیین دیدگاه برگزیده خود در اقدامی ابتکاری، عادت را به فعلی (تکرار تأثیر و فعل/ مثبت) و انفعالی (تکرار تأثر و انفعال/ منفی) تقسیم کرده است؛ 3) بنا بر قول مشهور، کانت عادت را برای تربیت، زیانبار خوانده است؛ ج) به نظر نگارنده، کانت بیآنکه عنوان کند یا حتی متوجه باشد، از عادت چنان یاد کرده است که گویی به تقسیم عادت به فعلی و انفعالی باور دارد و اولی را بخشی از تربیت و دومی را مخالف آن میداند؛ د) بنابراین و به ادعای بیسابقۀ این مقاله، نگرش مطهری و کانت نسبت به عادت و تربیت (با چشمپوشی از جزئیات)، بسیار به هم نزدیک و بلکه یکی است. [1] .Immanuel Kant | ||
کلیدواژهها | ||
مطهری؛ کانت؛ عادت فعلی؛ عادت انفعالی؛ تربیت | ||
مراجع | ||
1. ابنسینا، ابوعلی حسین بن عبدالله (1988)، فی علم الاخلاق (ضمیمه المذهب التربوی عند ابنسینا من خلال فلسفته العملیة)، عبدالامیر شمسالدین، ط1، بیروت: الشرکة العالمیة للکتاب. 2. اخوانالصفا (1405)، رسائل اخوانالصفا و خلان الوفاء، ط1، قم: مکتب الاعلام الاسلامی. 3. افلاطون (بیتا)، قوانین (جلد چهارم دوره کامل آثار افلاطون)، چ1، تهران: خوارزمی. 4. پاپاس، نیکلاس (1389)، کتاب راهنمای جمهوری افلاطون، ترجمه بهزاد سبزی، چ2، تهران: حکمت. 5. الجاحظ، عمرو بن بحر(بیتا)، رسائل الجاحظ (الرسائل السیاسیة)، قدم له و بوبها علی بوملحم، بیروت: دارالبحار. 6. حسینی مؤمنزاده، سید امرالله (1395)، اندیشههای استاد مطهری قدس سره (4)، اخلاق و تعلیم و تربیت، چ1، قم: پژوهشگاه بینالمللی المصطفیn. 7. العامری النیشابوری، ابوالحسن (بیتا)، السعادة و الاسعاد فی سیرة الانسانیة، کتابت و مباشرت مجتبی مینوی، تهران، دانشگاه تهران. 8. فارابی، ابونصر محمد (1412)، التنبیه علی سبیل السعادة، حققه و قدم له و علق علیه جعفر آل یاسین، ط1، تهران: حکمت. 9. کاپلستون، فردریک (1368)، تاریخ فلسفه جلد یکم یونان و روم، ترجمه سیدجلالالدین مجتبوی، چ2، تهران: سروش. 10. کاردان، علیمحمد و همکاران (1372)، فلسفه تعلیم و تربیت، چ1، تهران و قم: سمت، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 11. کانت، امانوئل (1372)، تعلیم و تربیت «اندیشههایی درباره آموزش و پرورش»، ترجمه غلامحسین شکوهی، چ3، تهران: دانشگاه تهران.
13. کینی، جان جی (1390)، افلاطون، ترجمه عزتالله فولادوند، چ1، تهران: نشر ماهی. 14. ماهروزاده، طیبه (1389)، فلسفه تربیتی کانت، چ3، تهران: سروش. 15. مسکویه رازی، احمد بن محمد بن یعقوب (1427)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، تحقیق و شرح نوف الجراح، ط1، بیروت: دار صادر. 16. مطهری، مرتضی (1370)، مجموعه آثار، ج3، چ1، قم و تهران: صدرا. 17. مطهری، مرتضی (1376)، مجموعه آثار، ج8، چ1، قم و تهران: صدرا. 18. مطهری، مرتضی (1379)، یادداشتهای استاد مطهری، ج1، چ2، قم و تهران: صدرا. 19. مطهری، مرتضی (1382)، تعلیم و تربیت در اسلام، چاپ چهارم، قم−تهران، صدرا. 20. مطهری، مرتضی (1387)، یادداشتهای استاد مطهری، ج11، چ1، قم و تهران: صدرا. 21. مطهری، مرتضی (1391)، سیری در نهج البلاغه، چ49، قم و تهران: صدرا. 22. مطهری، مرتضی (1393)، یادداشتهای استاد مطهری، ج13، چ1، قم و تهران: صدرا. 23. نقیبزاده، میرعبدالحسین (1391)، نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش، چ27، تهران: طوری. 24. نیلی احمدآبادی، محمدرضا (1379)، روش تربیتی عادت از دیگاه امام علیg و دانشمندان، مندرج در مجموعه مقالات همایش تربیت در سیره و کلام امام علیg، گردآورنده علیرضا صادقزاده قمصری و دیگران، تهران و قم: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشی−نشر تربیت اسلامی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,186 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,704 |