تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 282 |
تعداد مقالات | 2,142 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,473,566 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,124,586 |
تحلیل روانشناختی «انفعالات» و بررسی رابطه آنها با «اختیار» از دیدگاه قرآن کریم | ||
مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
مقاله 3، دوره 14، شماره 26، فروردین 1399، صفحه 43-66 اصل مقاله (559.38 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2020.6426.1689 | ||
نویسنده | ||
محمد کاویانی* | ||
استادیار روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
چکیده | ||
انسان در بعضی موقعیتها، حالت انفعالی به خود میگیرد؛ برای مثال خشمگین میشود؛ ماهیت این انفعالات چیست؟ و آیا با اختیار انسان و با ثواب و عقاب هماهنگ است یا از انسان سلب اختیار میکند؟ هدف پژوهش تحلیل روانشناختی انفعالات و اشارهای به رابطه آن با اختیار است؛ برخی از پرسشهای پژوهش عبارتاند از: «انفعالات در ساحت روانی انسان چگونه تحلیل روانشناختی میشود؟»، «اقسام انفعالات از دیدگاه قرآن کدام است و چه رابطهای با مختار بودن انسان دارند؟»، «مصادیق انفعالات قرآنی کدام است؟»، «انفعالات در قرآن چگونه توصیف میشوند؟»، «تبیین عِلّی انفعالات چگونه است؟»، «پیشبینی و مدیریت انفعالات چگونه ممکن است؟»؛ این پژوهش به روش تفسیر موضوعی (شناسایی آیات مرتبط، بررسی دلالت آیات، رعایت بافت معنایی و سیاق آیات و ملاحظه معانی کنایی و التزامی آیات) انجام شده است. بعضی از دستاوردهای این پژوهش عبارت است از: 1. عواطف انسانی به سه نوع انگیزش، هیجان و احساسات تقسیم میشوند؛ 2. انفعالات بسیار فراوان هستند و حالتهای پیوستاری و ترکیبی نسبت به یکدیگر دارند؛ 3. انفعالات (هیجانها و احساسات) نوعاً در انسان با آثار فیزیکی همراهند و در وی تمایل به عملکرد ایجاد میکنند؛ 4. وجود انفعالات با اختیار انسان منافات ندارند. | ||
کلیدواژهها | ||
عواطف؛ انفعالات؛ انگیزش؛ احساسات؛ هیجانات؛ اختیار | ||
مراجع | ||
1. قرآن کریم. 2. ابنمنظور محمد بن مکرم (1414 ق)، لسان العرب، چ3، بیروت: دار صادر. 3. پیاژه، ژان (1391)، دیدگاه پیاژه در گستره تحول روانی: مراحل فرآیندهای شناختی، ... ، تهران: نشر بعثت. 4. بیک، محمدتقی (1398)، «تبیین مدل عملکردی انگیزش براساس منابع اسلامی»، مجله مطالعات اسلام و روانشناسی، ش24، ص63ـ97. 5. حقانی، ابوالحسن (1395)، روانشناسی کاربردی، چ5، قم: انتشارات مؤسسه امام خمینیe. 6. داماسیو، آنتانیو (1398)، خطای دکارت، هیجان، استدلال و مغز انسان، ترجمه تقی کیمیایی اسدی، انتشارات نگاه معاصر. 7. راغب اصفهانی، حسین بن احمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، چ1، دمشق و بیروت، دارالعلم و الدار الشامیة. 8. رویکردی جامع به مباحث انگیزش از دیدگاه قرآن (1392)، مطالعات اسلام و روانشناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 9. ریشهری، محمد (1375)، میزان الحکمة، چ2، قم: دارالحدیث. 10. طبرسی، فضل بن حسن (1384)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج9، نشر دارالعلوم. 11. قرائتى، محسن (1383ش)، تفسیر نور، چ11، تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن. 12. کاویانی، محمد و احمدعلی پناهی (1393)، «روانشناسی در قرآن (مفاهیم و آموزهها)»، چ16، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 13. کریمی، محمد رضا (1398)، الگوی انگیزش از منظر قرآن کریم، راهنما: محمد کاویانی، مشاوران: حسین توسلی و حسن بوسلیکی، دانشگاه باقر العلوم، رشته مدرسی معارف اسلامی. 14. گنجی، حمزه (1393)، روانشناسی عمومی، ویرایش ششم، چ67، بیجا: نشر ساوالان. 15. مکارم شیرازی، ناصر (1374ش)، تفسیر نمونه، چ1، تهران: دارالکتب الاسلامیة. 16. منابع انگیزش اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی (1390)، مطالعات اسلام و روانشناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 17. Wikipedia contributors,"List of emotions," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title= List_of_emotions&oldid=62855074 (accessed July 21, 2006) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,331 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,004 |