آبیار, زهرا, کرمی پور, الله کرم, شریفی, سعید. (1399). چالشهای نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 12(23), 217-238. doi: 10.30471/soci.2020.5034.1313
زهرا آبیار; الله کرم کرمی پور; سعید شریفی. "چالشهای نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 12, 23, 1399, 217-238. doi: 10.30471/soci.2020.5034.1313
آبیار, زهرا, کرمی پور, الله کرم, شریفی, سعید. (1399). 'چالشهای نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 12(23), pp. 217-238. doi: 10.30471/soci.2020.5034.1313
آبیار, زهرا, کرمی پور, الله کرم, شریفی, سعید. چالشهای نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1399; 12(23): 217-238. doi: 10.30471/soci.2020.5034.1313
چالشهای نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف
1دانشجوی دکتری دینپژوهی دانشگاه ادیان و مذاهب (نویسنده مسئول)
2استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب
3استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان
چکیده
حجاب و پوشش در همه ادیان و فرهنگها موضوعی قابل توجه است؛ چه زمانی که بهمثابه امری «طبیعی−زیستی» و محافظت از بدن، بدان نگریسته شود و چه زمانی که همچون مقولهای «فرهنگی−ارزشی»، نشان از باورهای ذهنی و شناختاری، سنتهای بومی و اعتقادی و همچنین موضوعی نشانهشناختی و سمبولیک مورد توجه قرار گیرد. نظر به اهمیت این مسئله، در پژوهش حاضر با روش توصیفی−تحلیلی و با هدف دستیابی به رویکردهای موجود به حجاب و عفاف در ایران، سخنان اندیشمندان این حوزه واکاوی شد. رویکرد سنتی (تعبدی−ایمانی)، رویکرد تبیینی (کلامی−اجتماعی)، رویکرد روشنفکران مذهبی و رویکرد فمینیستی غالب رویکردهای موجود در امر حجاب است. تحلیلها نشان میدهد رویکرد فمینیستی با خوانش مبتنی بر انزوا و انتخابگری، افزونبر نقد دیدگاه مسلط، به نفی حدود شرعی و عرفی حجاب قائل است. رویکرد روشنفکران مذهبی، با فروکاستی حجاب به یک امر حداقلی در پوشش، اعتقادی به پیوند میان حجاب و عفاف نداشته و آن را جدای از الزامات اخلاقی، فقهی و حکومتی میداند. همچنین نگاه سنتی به مقوله حجاب، با توجه به روند تحولات جهانی و حضور زنان در مشارکت اجتماعی، پاسخگوی مسائل زنان نخواهد بود. درنهایت، رویکرد تبیینی، ضمن تأکید بر حفظ عفت و حجاب عمومی در جامعه، کوشیده است با در نظر گرفتن تحولات جهانی در حوزه مسائل زنان، سیاستهای معطوف به حجاب در ایران را تا حدودی از چالشهای برخاسته از دیدگاههای رقیب دور نگهداشته و بر استدلالورزی دینی از امر حجاب در اذهان عمومی پای فشرد.
آربلاستر، آنتونی (1368)، ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب، ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
ابتکار، معصومه (1387)، مصاحبه با معصومه ابتکار: حجاب، مسئولیتها و اختیارات دولت اسلامی (نظرات و دیدگاهها)، ویراسته شفیعی سروستانی، ج2، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
ابن منظور، محمد (1405ق)، لسان العرب، چ2، قم: نشر ادب حوزه.
امام خمینی، روح الله (1368)، صحیفه نور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ایازی، سیدمحمدعلی (1386 الف)، «بررسی الزام حجاب در حکومت دینی»، فصلنامه شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، سال نهم، ش36، ص50−66.
وحدتی، سهیلا (1385)، نقش حجاب در افزایش نابرابری حجاب، بازتاب اندیشه.
بیانات مقام معظم رهبری، https://khamenei.ir.
سخنرانی آیت الله طالقانی در مورد حجاب اجباری، 20 اسفند 1358، قابل دسترسی در سایت www.aparat.com.
Ahmad, Lila (2011) A, Quiet revolution the viel's resurgene, from the Middle East to America. New haven: Yale university press.
Ahmad, Lila (1992), women and gender in Iran historical of a modern de beut new haven: Yale university press.
Afshar haleh (1999), Islam and feminisms an Iranian case- study Palgrave Macmillan.london.
Daly, c.M (1999), The paalda’ expression of hejaab among Afghan women in a non- Muslim community; In Linda Arthur (Ed), Religion, dress and the body oxford: Berg, pp147-161.
Mir-hossini, Ziba (2011), Hijab and choice: Bitween politics and California Theology (Innovation in Islam) Edited By Mehran Kamrava.university of press.
Moghadam M.valentin, (2004), Women in the Islamic Republic of Iran: Legal Status, Social, Position, and collective Action, p.
Ruby.f.tabassum (2006) Listening to the voice of Hijab, womens studies In ternahional forum 29, pp54-66.
Suterwalla, Shehnaz (2013), From Punk to the Hijab: British women’s embodied dressasperformative resistance, 1970s to the present.Volum,1, Royal College of Art.