پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 289 |
| تعداد مقالات | 2,172 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,607,405 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,366 |
مطالعه تاریخی کاربست شیوههای آموزشی در خطب امیرالمؤمنین (ع) | ||
| فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
| مقاله 1، دوره 15، شماره 31، فروردین 1399، صفحه 7-30 اصل مقاله (437.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2020.4491.1864 | ||
| نویسندگان | ||
| وجیهه میری* 1؛ اصغر منتظرالقائم2؛ محمدعلی چلونگر1 | ||
| 1گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| خطابه یا «سخنرانی» از قدیمی‌ترین روش‌های آموزشی است؛ روشی که در ادغام با سایر روش‌های آموزشی، می‌تواند به روش فعال در آموزش تبدیل شود؛ مسئله‌ای که در خطب امیرالمؤمنین(ع) قابل‌اثبات است؛ چراکه ایشان مطالب مورد نظر خویش را در ترکیب روش‌های متنوع آموزشی ارائه می‌فرمود؛ بر این اساس دو پرسش شکل می‌گیرد: 1. امیرالمؤمنین (ع) در خطب خویش از چه شیوههای آموزشی استفاده کرد؟ 2. هرکدام از شیوههای مورد استفاده حضرت ناظر به چه راهبرد آموزشی بود؟ با رجوع به منابع تاریخی و نهج‌البلاغه از یک‌سو و تلفیق داده‌های تاریخی با تحلیل‌های آموزشی از سوی دیگر، و بر مبنای روش توصیفی−تحلیلی، این نظر قابل ارائه است که امام به بهترین صورت از فن خطابه جهت آموزش عمومی استفاده فرمود تا مطالب برای مستمعینی که قادر به درک احتجاجات پیچیده نبودند قابل فهم ارائه شود؛ در این راستا شیوههای متعدد و متنوعی چون پرسش و پاسخ، مباحثه، عقل‌گرایی و تفکر، سازمان‌دهی مطالب و... را به منظور دوسویه کردن فضای جلسه، تسهیل و تسریع یادگیری به کار گرفت که به فعال شدن ذهن مستمع، منظم کردن اندیشه او و نیز استدلالی کردن قوای تفکر وی منجر می‌شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آموزش؛ امیرالمؤمنین(ع)؛ خطابه؛ راهبرد؛ شیوه | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم.
* نهج‌البلاغه.
1. آدونیس، احمد علی سعید (1376)، پیش‌درآمدی بر شعر عربی، ترجمه کام برگ نیسی، تهران: فکر روز.
2. آقازاده، محرم (1385)، راهنمای روش‌های نوین تدریس، تهران: آییژ.
3. آمدی، عبدالواحد (1410ق)، غررالحکم و دررالکلم، تصحیح مهدی رجایی، قم: دارالکتب الاسلامیه.
4. ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید (1404ق)، شرح نهج‌البلاغه لإبن أبی‌الحدید، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی.
5. ابن‌اعثم، احمد (1411ق)، الفتوح، بیروت: دارالاضواء.
6. ابن‌بطریق، یحیی (1407ق)، عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب امام الأبرار، قم: جامعه مدرسین.
7. ابن‌حیون، نعمان (1409ق)، شرح الأخبار فی فضائل الأئمه الأطهار، تحقیق محمدحسین حسینی جلالی، قم: جامعه مدرسین.
8. ابن‌سینا، حسین (1364)، منطق المشرقیین و القصیده المزدوجه فی المنطق، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
9. ابن‌شعبه حرانی، حسن (1404ق)، تحف العقول عن آل‌الرسولn، قم: جامعه مدرسین.
10. ابن‌شهر آشوب، محمد (1379)، المناقب آل‌ابی‌طالب، تصحیح سیدهاشم رسولی محلاتی، قم: علامه.
11. ابن‌عساکر (1415ق)، تاریخ مدینة دمشق، بیروت: دارالفکر.
12. ابن‌عقده کوفی، احمد (1424ق)، فضائل امیرالمؤمنین، تحقیق عبدالرزاق محمدحسین حرزالدین، قم: دلیل ما.
13. ابن‌مردویه، ابوبکر احمد (1424ق)، مناقب علی بن ابی‌طالبg، قم: دارالحدیث.
14. ابن‌همام اسکافى، محمد (1404ق)، التمحیص، تحقیق مدرسة الإمام المهدیf، قم: مدرسة الإمام المهدیf.
15. اچسون، ا. کیت و دامین گال (1374)، مدیریت، نظارت و راهنمایی تعلیماتی، ترجمه محمدرضا بهرنگی، تهران: انتشارات کمال تربیت.
16. اربلی، علی (1421ق)، کشف الغمة فی معرفة الائمة، قم: رضی.
17. ارسطو (1371)، فن خطابه، ترجمه پرخیده ملکی، تهران: اقبال.
18. اسکافی، ابوجعفر (1402ق)، المعیار و الموازنه فی فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالبg، بیروت: بی‌نا.
19. اسکایرو، مایکل استیفن (1393)، نظریه برنامه درسی، ترجمه افسانه کلباسی، تهران: شونار.
20. باقری، خسرو (1392)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان.
21. بلاذری، احمد (1417ق)، أنساب الاشراف، بیروت: دارالفکر.
22. بهار، محمدتقی (1376)، سبک‌شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی، تهران: بدیهه.
23. تهناوی، محمدعلی بن علی (1996)، موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، تحقیق دحروج علی فرید، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
24. ثقفی، ابراهیم (1410ق)، الغارات، تحقیق عبدالزهراء حسینی، قم: دارالکتاب الاسلامی.
25. جوادی آملی، عبدالله (1374)، تفسیر موضوعی قرآن، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
26. حبیبی، شراره (1390)، روش‌های تدریس پیشرفته، تهران: انتشارت آوای نور.
27. حسینی‌زاده، سیدعلی (1395)، سیره تربیتی پیامبرn و اهل‌بیتb، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
28. حسینی‌زاده، علی (1424ق)، النظرة إلی التعلیم الدینی، قم: مرکز البحوث للحوزه و الجامعه.
29. حلبی، ابوالصلاح (1404ق)، تقریب المعارف، فارس تبریزیان، قم: الهادی.
30. حلوانى، حسین بن محمد (1408ق)، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، تحقیق مدرسة الإمام المهدیf، قم: مدرسة الإمام المهدیf.
31. خزاز رازی، علی بن محمد (1410ق)، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمه الإثنی عشر، تحقیق عبداللطیف حسینی کوهکمری، قم: بیدار.
32. خنیفر، حسین (1395)، نگاهی دوباره به روش و فنون تدریس، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
33. خوارزمی، موفق (1411ق)، المناقب، قم: جامعه مدرسین.
34. دلشادتهرانی، مصطفی (1382)، سیری در تربیت اسلامی، تهران: دریا.
35. راوندی، سعید (1409ق)، الخرائج و الجرائح، تحقیق موسسه الامام المهدیf، قم: مدرسه الامام المهدیf.
36. رحال‌زاده، رضا (1375)، روش‌شناسی در تدریس، تهران: نشر ترمه.
37. رسولی، حجت و ولی امیدی‌پور (1396)، «بررسی سبک‌شناسی خطبه همام»، پژوهشنامه نهج‌البلاغه، ش17، ص1−19.
38. رسولی، حجت و ولی امیدی‌پور (1396)، «بررسی سبک‌شناسی خطبه همام»، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، ش17، ص1−19.
39. زرین‌کوب، عبدالحسین (1369)، ارزش میراث صوفیه، تهران: امیرکبیر.
40. سبط ابن‌جوزی (1418ق)، تذکرة الخواص، قم: منشورات الشریف الرضی.
41. سیف، علی‌اکبر (1391)، روان‌شناسی پرورشی، تهران: آگاه.
42. سیلور، جی و دیگران (1371)، برنامه‌ریزی درسی، ترجمه غلامرضا خوی‌نژاد، تهران، انتشارات آستان قدس رضوی.
43. شافعی، محمد (1419ق)، مطالب السئول فی مناقب آل‌الرسول، بیروت: البلاغ.
44. شریعتمداری، علی (1365)، تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: امیرکبیر.
45. شعبانی، حسن (1372)، مهارت‌های آموزشی و پرورشی (روش‌ها و فنون تدریس)، تهران: سمت.
46. شعبانی، حسن (1389)، روش تدریس پیشرفته (آموزش مهارت‌ها و راهبردهای تفکر)، تهران: سمت.
47. شفیعی، ناهید (1386)، مبانی آموزش بزرگسالان، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر.
48. صدوق، محمد بن علی (1362)، صفات الشیعه، تهران: أعلمی.
49. ــــــــــ (1376)، الأمالی، تهران: کتابچی.
50. ــــــــــ (1398)، التوحید، تحقیق هاشم حسینی، قم: جامعه مدرسین.
51. ــــــــــ (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، مصحح: على‌اکبر غفارى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
52. صفار، محمد (1404ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل‌محمدn، تحقیق محسن کوچه‌باغی، قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی.
53. صفوی، امان الله (1369)، کلیات روش‌ها و فنون تدریس، تهران: انتشارات معاصر.
54. صفوی، امان الله (1395)، روش‌ها، فنون و الگوهای تدریس، تهران: سمت.
55. طبرسی، احمد (1403ق)، الاحتجاج علی أهل اللاج، مشهد: مرتضی.
56. طبری امامی، محمد (1415ق)، المسترشد فی إمامة علی بن أبی‌طالبg، تحقیق احمد محمودی، قم: کوشانپور.
57. طوسی، نصیرالدین (1366)، اساس الاقتباس، تهران: دانشگاه تهران.
58. عاصمی، احمد (بی‌تا)، العسل المصفی من تهذیب زین الفتی فی شرح سوره هل اتی، قم: مجمع إحیاء الثقافه الإسلامیه.
59. عباس عرب (1391)، «سبک‌شناسی خطبه شقشقیه»، مجموعه مقالات برگزیده نخستین همایش ملی نهج‌البلاغه و ادبیات، قم، زمستان.
60. عطاردی قوچانی، عزیزالله (1379)، گردآورندگان سخنان امام امیرالمؤمنینg قبل از علامه شریف رضی «مؤلف نهج‌البلاغه»، تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
61. علوی، محمد (1428ق)، المناقب، قم: دلیل ما.
62. عیاشی، محمد (1380)، تفسیر العیّاشی، تحقیق هاشم رسولی محلاتی، تهران: مطبعة العلمیه.
63. الغرابی، مها نارد عبدمحسن (1438ق)، التربیة عند ائمة أهل‌البیتb، کربلاء: العتبة الحسینیة المقدسه.
64. فائضی، علی (1376)، کار معلم و تیپ‌شناسی وی، تهران: انتشارات طراحان نشر.
65. فتال نیشابوری (1423ق)، روضة الواعظین و بصیرة المتعلمین، قم: دلیل ما.
66. فتحی‌آذر، اسکندر (1391)، روش‌ها و فنون تدریس، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
67. فرّوخ، عمر (1981)، تاریخ الادب العربی: ادب القدیم، بیروت: دارالعلم للمالیین.
68. القرشی، باقر شریف (1423ق)، موسوعة الإمام أمیر المؤمنین علی بن ابی‌طالبg، قم: مؤسسه الکوثر للمعارف الاسلامیه.
69. کلینی، محمد (1407ق)، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
70. کوفی حبری، حسین (1408ق)، تفسیر الحبری، بیروت: آل‌البیت.
71. کوفی، فرات (1410ق)، تفسیر فرات الکوفی، تحقیق محمد کاظم، تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
72. کوفی، محمد (بی‌تا)، مناقب الإمام أمیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالبg، قم: مجمع إحیاء الثقافه الإسلامیه.
73. گواین، شاگتی (1371)، تجسم خلاق، ترجمه گیتی خوشدل، تهران: گیتی خوشدل.
74. لاوژه، طاهر (1393)، «مطالعه موردی سجع در آثار عرفانی و ادبی»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی و بلاغی، ش7، ص120−134.
75. محمود، محمدمهدی (1390)، برنامه درسی، تهران: آستان قدس رضوی.
76. محمودی، سعید؛ حسین چراغی وش و سیدمحمود میرزایی عبدالحسینی (1395)، «تحلیل گفتمان ادبی خطبه جهاد»، فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، ش16، ص33−54.
77. مسعودی، علی (1409ق)، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم: دارالهجره.
78. ــــــــــ (1426ق)، اثبات الوصیه للإمام علی بن ابی‌طالب، قم: انصاریان.
79. مظفر، محمدرضا (1382)، المنطق، تصحیح و تحقیق علی شیروانی، قم: دارالعلم.
80. مظلومی، رجبعلی (1360)، آموزش فن سخن گفتن، تهران: بنیاد بعثت.
81. مفید، محمد الف (1413ق)، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم: کنگره شیخ مفید.
82. ــــــــــ ب (1413ق)، الاختصاص، قم: کنگره شیخ مفید.
83. ــــــــــ ج (1413ق)، الجمل و النصره سید العتره فی حرب البصره، قم: کنگره شیخ مفید.
84. ملکی، حسن (1380)، مبانی برنامه‌ریزی درسی آموزش متوسطه، چاپ دوم، تهران: انتشارت سمت.
85. منقری، نصر (1404ق)، وقعة صفین، تحقیق هارون عبدالسلام محمد، قم: مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی.
86. نقیب‌زاده، میرعبدالحسین (1372)، درآمدی به فلسفه آموزش و پرورش، تهران: طهوری.
87. یعقوبی، احمد (بی‌تا)، تاریخ الیعقوبى، یعقوبی، احمد بن أبى‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دار صادر.
88. یغما، عادل (1374)، کاربرد روش‌ها و الگوهای تدریس، تهران: انتشارات مدرسه.
Sutherland, Thomas. M., (1976), The Lecture Method. NACTA journal. Page 29-33. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,415 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 780 |
||