تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,396 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,362 |
نسبت علم و دموکراسی در مطالعات و فلسفه علم معاصر | ||
روش شناسی علوم انسانی | ||
مقاله 3، دوره 25، شماره 99، تیر 1398، صفحه 35-56 اصل مقاله (1.35 M) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/mssh.2019.1600 | ||
نویسندگان | ||
امیرحسین امامی کوپایی* 1؛ سید صادق حقیقت2 | ||
1دانش آموخته دانشگاه اصفهان | ||
2دانشگاه مفید | ||
چکیده | ||
علم جدید و دموکراسی مدرن به عنوان عناصر اصلی مدرنیته، با تقویت مؤلفههای یکدیگر، به آمیزهای بسیار درهم تنیده نائل آمده بودند. اما دهههای پایانی قرن بیستم به سبب شروع اعتراضهای اجتماعی نسبت به سیاستِ علم، و به طور همزمان، شکلگیری چرخشهای تاریخی و اجتماعی در فلسفه علم، که به تضعیف واقعگرایی و عینیت معرفت علمی انجامید، شاهد شکلگیری تنش میان علم و دموکراسی بود. دموکراسیخواهان خواستار دخالت در فعالیت علمی از طریق مشارکت در تعیین اهداف، روندها، و سیاستگذاریهای علمی بودند؛ و نخبهگراهای طرفدار استقلال علم با تخصصی دانستن جنبههای آن، خواهان عدم دخالت عموم شدند. مقاله حاضر با کاربست چارچوب مفهومی برآمده از نسبتسنجی وجوه معنایی دوگانه علم، شامل، علم نهادی و معرفت علمی، و دموکراسی، شامل دموکراسی روششناسانه و ارزششناسانه به توصیف و تبیین تعاملات علم و دموکراسی در مطالعات و فلسفه علم معاصر میپردازد. بدین منظور، پس از نیمنگاهی به تاریخ شکلگیری تنش، افزون بر مطالعه و بررسی مهمترین آثار در رابطه با علم و دموکراسی، تبیینی نظاممند و فراگیر از این مناسبات ارایه شده است. مقاله به این نتیجه رسیده که تلقی دوگانه از دموکراسی توانسته است در حوزه علم نهادی، پیروز نزاع با جریانهای نخبهگرا شود، اما کماکان، با تفوق گونهای از واقعگرایی در معرفت علمی، دستِ روشِ دموکراتیک از دامان معرفت علمی کوتاه است | ||
کلیدواژهها | ||
معرفت علمی؛ علم نهادی؛ روششناسی دموکراتیک؛ ارزششناسی دموکراتیک؛ فلسفه علم؛ مطالعات علم | ||
مراجع | ||
1-استیونسن، لزلی و هنری بایرلی (1394). هزار چهره علم: گفتارهایی درباره دانشمندان، ارزشها و اجتماع، ترجمه میثم محمد امینی، تهران، نشر نو. 2-انصاری، منصور (1384). دموکراسی گفتگویی، تهران، نشر مرکز. 3-باوخاسپایس، وِندا و دیگران (1391). درآمدی بر مطالعهی جامعهشناختی علم و فناوری، در: (ویراسته) شیخرضایی، حسین و کرباسیزاده، 4-امیراحسان(1391): علم، جامعه و اخلاق: جستارهایی در ابعاد اجتماعی و اخلاقی علم، ترجمه امیراحسان کرباسیزاده، تهران، مینوی خرد. 5-برلین، آیزیا (1368). چهار مقاله درباره آزادی، ترجمه محمدعلی موحد، تهران. انتشارات خوارزمی. 6-برونوفسکی، جیکوب (1379). ارزشهای انسانی در قلب علم، ترجمه خسرو ریگی، تهران، جیحون. 7-بوکّی، ماسّیمیانو (1394). علم در جامعه: مقدمه ای بر مطالعات اجتماعی علم، ترجمه مصطفی تقوی و علی برزگر، تهران، نشر آگه. 8-پایا، علی (1387). «ترویج علم در جامعه، یک ارزیابی فلسفی»، سیاست علم و فناوری، سال اول، شماره 1. 9-دال، رابرت (1389). دربارهی دموکراسی، ترجمه فیروز سالاریان، تهران، نشر چشمه. 10-راسل، برتراند (1343). تأثیر علم بر اجتماع، ترجمه محمود حیدریان، تهران، انتشارات دهخدا. 11-رجبی فروتن، حسین (1391). عمومیسازی علم: تاریخچه، الگوها و رویکردها، در: (ویراسته) شیخرضایی، حسین و کرباسیزاده، امیراحسان (1391): علم، جامعه و اخلاق: جستارهایی در ابعاد اجتماعی و اخلاقی علم، تهران، مینوی خرد. 12-فورتی، آگوستو (1377). زایش علم نوین و آزادی اندیشه، در: (ویراسته)، مایور، فدریکو و آگوستو فورتی (1377): علم و قدرت، تهران، انتشارات سازمان برنامه و بودجه. 13-کوهن، کارل (1373). دموکراسی، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران، انتشارات خوارزمی. 14-کینگ، الکساندر (1377). علم و فناوری پس از پایان جنگ جهانی دوم، در: (ویراسته)، مایور، فدریکو و آگوستو فورتی (1377): علم و قدرت، تهران، انتشارات سازمان برنامه و بودجه. 15-گامت، فیلیپ (1375). «سیاست علم و تکنولوژی»، رهیافت، شماره12. 16-گلوور، دیوید و شیلاف استرابریج (1383). جامعهشناسی معرفت و علم، ترجمه شاپور بهیان و دیگران، تهران، سمت. 17-محسنی، منوچهر(1386). مبانی جامعهشناسی علم، تهران، انتشارات طهوری. 18-مکفرسون، کرافورد (1376). زندگی و زمانه دموکراسی لیبرال، ترجمه مسعود پدرام، تهران، نشر نی. 19-واد، آتول(1377). «سیاست علم و تکنولوژی (فناوری)»، رهیافت، شماره 18.
20-Beetham, David (1999). Democracy and Human Rights, Cambridge: Polity Press. 21-Bird, Alexander (1998). Philosophy of Science, New York: Routledge. 22-Brown, Mark.B (2004). "The Political Philosophy of Science Policy", Journal of Minerva, 42. 23-Brown, Mark.B (2009). Science in Democracy, London: The MIT Press. 23-Bush, Vannevar (1990). Science: The Endless Frontier, Washington, DC: NIH. 24-Cary, William (1988). Toward a Democratic Strategy for Science, in: Dickson, David (ed.):The New Politics of Science, Chicago: The University of Chicago Press Books. 25-Dahl, Robert (1963). A Preface to Democratic Theory, Chicago: University of Chicago Press. 26-Dewey, John (1958). Problems of Man, New Jersey: Littlefield Adams. 27-Dewey, John (1997). Democracy and Education, New York: Free Press. 28-Dickson, David (2000). "Science and its Public: The Need for a Third Way", Journal of Social Studies of Science, 30(6). 29-Feyerabend, Paul (1975). Against Method, London: New Left Books. 30Feyerabend, Paul (1978). Science in a Free Society, London: Verso. 31-Feyerabend, Paul (1987). Farewell to Reason, London: Verso. 32-Feyerabend, Paul (1993, 3ed.). Against Method, London: New Left Books. 33-Gonzalez, Wenceslao. J (2005). The Philosophical Approach to Science, Technology, and Society. In: W.J. Gonzalez (ed.): Science, Technology, and Society: A Philosophical Perspective, Coruña: Netbiblo. 34-Gonzalez, Wenceslao. J (2006). Novelty and Continuity in Philosophy and Methodology of Science. In: W.J. Gonzalez and J. Alcolea (eds.): Contemporary Perspectives in Philosophy and Methodology of Science, Coruña: Netbiblo. 35-Hilgarther, Stephen and Others (2015). Science and Democracy, Making Knowledge and Making Power in the Bioscience and beyond, New York: Routledge. 36-Kitcher, Philip (2001). Science, Truth, and Democracy, New York: Oxford University Press. 37-Merton, R. S (1973). The Sociology of Science: Theoretical and Empirical Investigations, Chicago: University of Chicago Press. 38-Niiniluoto, Iikka (1999). Critical Scientific Realism, Oxford: Oxford University Press. 39-Pitrelli, N (2003). "The crisis of the public understanding of science in Great Britain",journal of science communication, 2(1). 40-Polanyi, Michael (1962). The Republic of Science: It's Political and Economic Theory, New York: Minerwa. 41-Robertson, David (2002). A Dictionary of Modern Politics, London and New York: Europ Publications. 42-Rosenberg, Leon (1998). Scientific Opportunities and Public Needs, Washington,DC: NIH. 43-Ziman, J. (1994). Prometheus Bound: Science in a Dynamic Steady State, Cambridge: Cambridge University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,305 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,043 |