تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 287 |
تعداد مقالات | 2,158 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,558,074 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,185,651 |
حکیمانه بودن هنجارگذاری و اثر آن بر پیشگیری از کجروی از منظر قرآن کریم | ||
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
مقاله 3، دوره 10، شماره 20، بهمن 1397، صفحه 41-60 اصل مقاله (15.24 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2019.1508 | ||
نویسندگان | ||
محمد داوری* 1؛ علی قربانی2 | ||
1عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
2دانشجو دکترا رشته جامعه شناسی سیاسی دانشگاه آزاد واحد نراق | ||
چکیده | ||
فرایند پیشگیری و کنترل آسیبهای اجتماعی در دین اسلام، از مرحله هنجارگذاری شروع و تا مراحل اجتماعی کردن، درمان، جامعهپذیری مجدد و مجازات کجروان ادامه پیدا میکند. هدف از این پژوهش، ارائة معیارها و ویژگیهای حاکم بر نظام هنجارگذاری از دیدگاه آموزه های قرآن کریم است. سؤال اصلی پژوهش این است که: فرایند هنجارگذاری از دیدگاه آموزههای قرآن کریم چیست و چگونه میتواند اجرای صحیح آن در مقام عمل، از کجروی پیشگیری کند؟ فرایند پیشگیری و کنترل آسیبهای اجتماعی در دین اسلام، از مرحله هنجارگذاری شروع و تا مراحل اجتماعی کردن، درمان، جامعهپذیری مجدد و مجازات کجروان ادامه پیدا میکند. هدف از این پژوهش، ارائة معیارها و ویژگیهای حاکم بر نظام هنجارگذاری از دیدگاه آموزه های قرآن کریم است. سؤال اصلی پژوهش این است که: فرایند هنجارگذاری از دیدگاه آموزههای قرآن کریم چیست و چگونه میتواند اجرای صحیح آن در مقام عمل، از کجروی پیشگیری کند؟ این تحقیق که نوعی تفسیر موضوعی قرآن کریم محسوب می شود، با روش اسنادی و تحلیل محتوای کیفی و با مراجعه به آیات مرتبط با موضوع مورد تحقیق و کدگذاری و تحلیل این آیات انجام گرفته است. محورهای مهم در فرایند هنجارگذاری از دیدگاه آموزههای قرآن، عبارتند از: پذیرش هنجارگذار بودن خداوند؛ تعیین هنجارهای مورد نیاز از طرف خداوند؛ مقترن و ابهام نداشتن هنجارها؛ زمینه سازی برای پذیرش هنجارها؛ جعل نکردن هنجارهای شکننده؛ رعایت راحتی اشخاص در جعل هنجار؛ معیار عقلی داشتن هنجارگذاری؛ ممنوعیت جعل هنجار برای ویژه خواری؛ محدود بودن هنجارهای منع کننده رفتار؛ تحریف نکردن هنجارهای مبتنی بر حق؛ تسهیل کننده بودن هنجاراجتماعی؛ بهنجار نشدن هنجارشکنی به جهت کثرت متخلفان از آن هنجار؛ جواز نقض هنجار برای مصلحت مهم تر؛ انعطاف در هنجارگذاری و اجرای هنجار. رعایت صحیح این موارد در فرایند هنجارگذاری، تعهد درونی به اجرای هنجار را تقویت کرده و احتمال نقض آن را کم می کند و سبب پیشگیری از کجروی خواهد شد. | ||
کلیدواژهها | ||
قرآن؛ پیشگیری؛ جرم؛ هنجار؛ قانون گذاری؛ کنترل اجتماعی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم ترجمه ناصر مکارم شیرازی (نسخه کامپیوتری نور). قرآن کریم ترجمه محمد مهدی فولادوند(1384) و (نسخه کامپیوتری نور). قرآن کریم ترجمه رضایی اصفهانی و همکاران(نسخه کامپیوتری نور). نهج البلاغه (صبحی صالح) ابن بابویه، محمد بن على(1366)، علل الشرائع، چ 6، ترجمة هدایت الله مسترحمى، تهران: کتاب فروشی مصطفوی. آرون، ریمون(1377)، مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه شناسی، چ4، ترجمة باقر پرهام، حرعاملی، محمد بن حسن (1414)، وسائل الشیعه، ج28، قم، مؤسسه آلالبیت لاحیاء التراث. خسروشاهی، قدرتالله (1386)، پیشگیری از جرم در آموزههای قرآن، رساله دوره دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس. رضایی اصفهانی، محمد علی(1391)، تفسیر قرآن مجید(مهر جوان)(یک جلدی)، چ2، قم، نسیم حیات. رفیع پور، فرامرز(1378)، آنومى یا آشفتگى اجتماعى: پژوهشى در زمینه پتانسیل آنومى در شهر تهران، چ 1، تهران، سروش. رنجبر، هادی و دیگران (1391)، نمونهگیری در پژوهشهای کیفی: راهنمایی برای شروع، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، س 10، ش 3، ص 238ـ250. ساروخانی، باقر(1377)، دائرةالمعارف علوم اجتماعی، تهران، دانشگاه تهران. سلیمی، علی و محمد داوری (1391)، جامعه شناسی کجروی، قم،پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. سلیمی، علی و محمد داوری (1391)، جامعهشناسی کجروی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. صدیق اورعی، غلامرضا (1382)، بررسی ساختار نظام اجتماعی در اسلام، تهران، اداره کل پژوهشهای سیما. صدیق اورعی، غلامرضا، (1374) جامعه شناسی مسائل اجتماعی جوانان، چ1، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. صدیقسروستانی، رحمتالله (1383)، آسیبشناسی اجتماعی: جامعهشناسی انحرافات اجتماعی، چ 1؛ تهران، آن. طباطبایی، محمد حسین(1374)، المیزان، ترجمة سید محمد باقر موسوی همدانی، ج 2، 4 و 7، قم، دفتر نشر اسلامی. العوجی، مصطفی (1987)، دروس فی علم الجنایی، ج 2، چ 1، بیروت: مؤسسه النوفل. قائم مقامى، فرهت; نظام گسیختگى و انحرافات اجتماعى(1355)، تهران، مؤسسه انتشارات روشنفکر. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407ق)، الکافی، ج 1، تهران: دار الکتب الإسلامیة. کوئن، بروس(1372)، مبانی جامعه شناسی، ترجمه و اقتباس غلامعباس توسلی و رضا فاضل، چ1، تهران، سمت. گسن، ریمون (1370)، مقدمهای بر جرمشناسی، ترجمه مهدی کینیا، چ 1، تهران: ]بی جا[. لنسکی، گرهارد ایمنیوئل(1370)، سیر جوامع بشری، ترجمه ناصر موفقیان، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی محسنی تبریزی، علیرضا، علی سلیمی (1391)، «تحلیل محتوای کیفی قیاسی و بهرهگیری از آموزههای اسلامی در علوم اجتماعی»، روششناسی علوم انسانی، 18(72)، ص 135ـ158. مندراس، هانری و ژرژ گورویچ(1356)، مبانی جامعه شناسی، چ4، تهران، مؤسسة سیمرغ. میرخلیلی، سید محمود (1385)، پیشگیری وضعی از بزهکاری: با نگاه به سیاست جنایی اسلام، رسالة دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران. وبر، ماکس (1374)، اقتصاد و جامعه: مفاهیم اساسی جامعهشناسی، جامعهشناسی اقتصادی، جامعهشناسی سیاسی، ترجمة عباس منوچهری، مهرداد ترابینژاد، مصطفی عمادزاده، تهران، مولی. عیاشی، محمد بن مسعود(1380)، کتاب التفسیر، تهران، چاپخانه علمیه ابن بابویه، محمد بن علی(۱۳۸۷)، امالی الصدوق، ترجمه کریم فیضی، قم، تهذیب. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,842 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,819 |