تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,172 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,607,641 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,230,755 |
تأملی بر معنویت محیط کاری از منظر رویکرد اسلامی و غربی: کاربرد در رفتار سازمانی | ||
فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت | ||
مقاله 7، دوره 6، شماره 11، مرداد 1396، صفحه 149-174 اصل مقاله (547.98 K) | ||
نوع مقاله: علمی-تخصصی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/im.2017.1421 | ||
نویسندگان | ||
جعفر ترک زاده* 1؛ الهام راضی2 | ||
1دانشیار بخش مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز | ||
2دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز | ||
چکیده | ||
ایجاد معنویت در محیط کار با تسهیل واکنش سازمان در برابر تقاضاهای محیطی، پیشرفت و پایداری آن را در محیط پویای عصر حاضر فراهم میآورد. در این پژوهش به مفهوم معنویت محیط کاری از رویکردهای اسلامی و غربی و تبعات عملکردی هریک در رفتار سازمانی پرداخته شده است. لازم به ذکر است که اغلب پژوهش-های داخلی صورت گرفته در حوزه معنویت محیط کاری با رویکرد غربی و مؤلفههای برآمده از مبانی این رویکرد میباشند. این در حالی است که رویکرد غربی از منظری متفاوت به انسان و ارزشهای او مینگرد و با اصول و مبانی برآمده از آموزههای دینی و جامعه اسلامی ما تناسبی ندارد. از این رو تلاش ما بر آن بوده است تا با استفاده از روش تحقیق فلسفی با بهرهگیری از آیات و روایات، بتوان به درک عمیقتر و روشنتری از این مفهوم و کاربرد عملی آن در سطوح رفتار سازمانی دست یافت و برنامههای معنویت در محیطهای کاری را متناسب با فرهنگ ایرانی – اسلامی جامعه خود اجرا و ارزیابی کرد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که دیدگاه اسلامی به معنویت محیط کاری ازآنجایی که بر مبنای فطرت کمالجویی و تعالی انسان و آموزههای دین اسلام میباشد در مقایسه با رویکرد لذتگرا و مادیگرای غربی پیامدهای بسیار ارزنده و همهجانبهنگری در سه حوزه فردی، گروهی و سازمانی برای سازمان به همراه دارد. لذا، با توجه به جامعیت آموزههای دین اسلام از یکسو و اهمیت وجود معنویت کاری از سوی دیگر، پرورش معنویت با رویکرد اسلامی ضرورت مییابد. | ||
کلیدواژهها | ||
معنویت؛ معنویت محیط کاری؛ رویکرد اسلامی؛ رویکرد غربی؛ رفتار سازمانی | ||
مراجع | ||
1. آهنگران، محمدرسول (1395)، «عقلانیت و علم، معیار تمایز معنویت در اسلام از معنویت در سایر مکاتب»، پژوهشهای علم و دین، سال هفتم، شماره 1، ص1−23. 2. ابراهیمپور، حبیب و ولی نعمتی (1395)، «تحلیل نقش دینداری در تعالی معنویت در محیط کاری کارکنان»، پژوهشهای مدیریت عمومی، سال نهم، شماره 32، ص155−168. 3. اخوان ارمکی، مجتبی و فاطمه حمیدیان (1393)، «تجلی معنویت در سایه زیارت با معرفت حضرت امام رضاj»، مجموعه مقالات دومین همایش ملی سیره و معارف رضوی معنویت، چ1، جلد اول، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. 4. باقری، خسرو (1387)، چیستی تربیت دینی، تهران: مرکز مطالعات تربیت دینی. 5. ﺑﺴﺘﺎﻧﻰ، ﻓﻮاد اﻓﺮام (1375)، ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺑﺠﺪى، چ2، ﺗﻬﺮان: اﺳﻼﻣﻰ. 6. ترکزاده، جعفر؛ سمیرا نکومند و فرزانه دهقان هراتی (1392)، «بررسی کارکردهای اساسی سازمان در خدمت به توسعه جامعه و برخی الزامات آن»، فصلنامه توسعه منابع انسانی و پشتیبانی، شماره 8، ص39−64. 7. ترکزاده، جعفر و الهام راضی (1395)، «تحلیل نقش انسجام سازمانی در بهبود کیفیت تصویر بیرونی سازمان با نقش واسطهای توان پاسخگویی به محیط»، دومین کنفرانس بینالمللی انسجام مدیریت و اقتصاد در توسعه. 8. جانیپور، محمد و سیدمهدی لطفی (1394)، «نقش آیات اخلاقی قرآن کریم در تدوین نظام هدایت فردی و اجتماعی»، فصلنامه تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، دوره 12، شماره2، 27−55. 9. جعفری شورگل، سکینه (1392)، «تأملی بر معنویت سازمانی با رویکرد اسلامی»، الگوی پیشرفت اسلامی−ایرانی، سال دوم، شماره 3، ص179−200. 10. جوادی آملی، عبدالله (1378)، دینشناسی (سلسله بحثهای فلسفه دین)، چاپ پنجم، قم: نشر اسرا. 11. حبیبی، رضا (1382)، «دین و معنویتگرایی»، حدیث زندگی، سال 3، شماره 125. 12. خمینی، روح الله (1378)، صحیفه امام، جلد 16، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیe. 13. دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 14. رابینز، استیون پی و جاج، تیموتی ای (1394)، رفتار سازمانی،ترجمه مهدی زارع، تهران: نص. 15. رستگار، عباسعلی و علیرضا نوبری (1394)، «مدل مفهومی معنویت قدسی مبتنی بر قرآن در سازمان»، مطالعات تفسیری، سال ششم، شماره 23، ص81−102. 16. رستگار، علی (1384)، معنویت در سازمان، رساله دکترا، دانشگاه تهران. 17. رودساز، حبیب و مجید بیشه (1393)، «نقش معنویت اسلامی در بروز رفتار شهروندی سازمانی»، مدیریت منابع در نیروی انتظامی، سال اول، شماره 44، ص81−104. 18. رودگر، محمدجواد (1388)، «معنویتگرایی در قرآن، مبانی، مؤلفهها و کارکردهای معنویت قرآنی»، فصلنامه علوم انسانی، سال 4، شماره 140. 19. زینیوند، زهرا؛ جاوید امینی؛ لیلا کرمی و جهانگیر کرمی (1394)، «کارآموزی آموزش معنویت با رویکرد اسلامی در کاهش اضطراب وجودی»، روانشناسی دین، سال 8، شماره 4، ص93−106. 20. ساغروانی، سیما و سیدمرتضی غیور (1388)، «معنویت، خودشکوفایی و هوش معنوی در محیط کار»، هنر مدیریت. شماره 6، ص27−31. 21. شایگان، داریوش (1381)، افسونزدگی جدید؛ هویت چهل تکه و تفکر سیار،چاپ سوم، تهران: فرزان روز. 22. شریعتی، علی (1386)، تاریخ تمدن (مجموعه آثار 11)، جلد 1، چاپ هشتم، انتشارات قلم. 23. شفیعی، زهرا و رضوان السادات جزایری (1395)، «اثربخشی آموزش معنویت مبتنی بر آموزههای اسلامی بر شکوفایی زنان متأهل»، اقتصاد فرهنگی−تربیتی زنان و خانواده، سال یازدهم، شماره 37، ص77−92. 24. شمخینژاد، فاطمه و گلناز احمدی (1387)، «مدیریت در پرتو معنویت»، تدبیر، شماره 202. 25. شیدائیان، حسین (1387)، «راهکارهای تقویت معنویت در سپاه و بسیج»، مربیان، سال 8، شماره 27. 26. صفایی مقدم، مسعود (1390)، «مطالعه تحلیلی نظام معنویتگرایی و ارائه رویکردی برای آموزش عالی معنویتگرا: رویکردی اخلاقبنیان»، راهبرد فرهنگ، شماره 12 و 13، ص78−110. 27. طالقانی، غلامرضا؛ مصطفی محمدی و حسین رستمی (1392)، «معنویت سازمانی گامی مؤثر در جهت بهبود رفتارهای شهروندی سازمانی (مورد: شهرداری زاهدان)»، مدیریت فرهنگ سازمانی، سال 11، شماره 2، ص163−188. 28. عترتدوست، محمد (1389)،«درآمدی بر معنویتشناسی سازمانی و کارکردهای آن در نیروی انتظامی»، دوماهنامه توسعه انسانی پلیس،سال 7، شماره 32، ص105−122. 29. عرب صالحی، محمد و محمد کاشیزاده (1393)، نقد و بررسی معنویتگرایی، قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان، برگرفت از سایت https://library.tebyan.net/books. 30. عطافر، علی؛ زینب امیری؛ علی کاظمی و یداله امیری (1392)، «تأثیر رهبری معنوی اسلامی بر عملکرد سازمانی (مطالعه موردی شرکت گاز استان لرستان)»، دوفصلنامه مدیریت اسلامی، سال 21، شماره 1، ص219−239. 31. ﻏﺒﺎری ﺑﻨﺎب، باقر؛ محمد سلیمی؛ لیلا سلیانی و مقدم ثنا نوری (1386)، «هوش معنوی، اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻧﻮﯾﻦ دﯾﻨﯽ»، دوره 3، شماره 10، ص521−741. 32. فتاحی، مهدی؛ علیاکبر فرهنگی و بهاره واثق (1385)، «معنویت در محیط کار و نقش آن در بهبود رفتار شهروندی سازمانی»، مجله فرهنگ مدیریت، سال 13، شماره 14، ص23−39. 33. کامفیروزی، محمدحسن؛ علی بنیادی نائینی و رضا مهری (1394)، «بررسی تأثیر معنویت بر ابعاد مختلف فردی در سازمان مبتنی بر نظریات شهید مطهری»، مدیریت اسلامی، شماره 10، ص67−82. 34. محمدیراد، حمید؛ هاجر سادات موسوی و هاجر جهاندیده (1393)، «مبانی معنویت اسلامی در آموزههای رضوی»، مجموعه مقالات دومین همایش ملی سیره و معارف رضوی، ص15−36. 35. مردی، غلامعلی؛ پنجعلی پورشکر پسی (1391)، «بررسی اثرات معنویت محیط کار بر رفتارهای شهروندی سازمانی و ارتباط آن با کیفیت خدمات در بیمارستان امام خمینیe»، فصلنامه مهندسی مدیریت نوین، دوره 1، شماره 1، ص67−98. 36. مرزبند، رحمتاله و علیاصغر زکوی (1391)، «شاخصهای سلامت معنوی از منظر آموزههای وحیانی»، اخلاق پزشکی، سال اول، شماره 20، ص69−99. 37. مروتی، سهراب و مینا یعقوبی (1392)، «بررسی تأثیر مناسک اسلامی بر فرایند معنویتیابی دینی»، معرفت ادیان، سال چهارم، شماره 16، ص7−20. 38. مشبکی، اصغر؛ محمد باشکوه و وحیده علیپور (1385)، «معنویت و رهبری»، مطالعات مدیریت صنعتی، سال پنجم، شماره 14، ص177−200. 39. مصباح، علی (1389)، «واکاوی مفهومی معنویت و مسئله معنا»، فصلنامه اخلاق پزشکی، سال 4، شماره 14. 40. مطهری، مرتضی (1374)، مجموعه آثار شهید مطهری، تهران: انتشارات صدرا. 41. مظاهری سیف، حمیدرضا (1387)، «راهکارها و مدلهای توسعه معنویت اسلامی»، اخلاق، شماره 13 و 14، ص198−252. 42. معصومی، هادی (1395)، «تبیین مفهوم معنویت در رهبری سازمانها از منظر رویکرد غربی و اسلامی»، ماهنامه پژوهش ملل، شماره 9. 43. ملکیان، مصطفی (1380)، «اقتراح، دین و عقلانیت در نظرخواهی از دانشوران»، فصلنامه نقد و نظر، شماره 25 و 26. 44. منصورنژاد، زهرا؛ محمدباقر کجباف؛ فریبا کیانی و سیدرضا پورسعید (1389)، «بررسی رابطه بین جهتگیری مذهبی (درونی، بیرونی) و جنسیت با اضطراب مرگ در بین دانشجویان»، یافتههای نو در روانشناسی، دوره 5، شماره 15، ص135−143. 45. میرزایی توکلی، سیدمنصور و مهدی شریعتمداری (1394)، «بررسی تأثیر معنویت در محیط کار و تعهد سازمانی بر رضایت شغلی پرسنل ستادی نهادی نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه»، مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال چهارم، شماره 1، ص59−76. 46. نادری، ناهید و سعید رجاییپور (1389)، «مدیریت با رویکرد معنوی (شاخصهای ارزیابی تحقق معنویت در سازمان)»، مطالعات اسلامی در علوم انسانی، سال 1، شماره 1، ص119−138. 47. ناصحیفر، وحید و محمدرسول الماسیفرد (1388)، «جایگاه معنویت محیط کاری در جامعه سازمانی امروز»، اخلاق در علوم و فناوری، دوره 4، شماره 3−4، ص17−27. 48. نقوی، سیدعلی؛ میرمحمد اسعدی و سیدحبیبالله میرغفوری (1394)، «الگوی معنویت سازمانی در آموزش عالی مبتنی بر آموزههای اسلامی»، مدیریت اسلامی، سال 23، شماره 2، ص145−177. 49. همتی نوعدوست گیلانی، مهناز؛ محمدصادق حسنزاده و فاطمه منزوی (1394)، «بررسی رابطه معنویت در محیط کار و عزت نفس سازمانی»، مطالعات رفتار سازمانی، سال 4، شماره 1، ص51−74. 50. Ashmos. D. P., & Duchon, D. (2000), Spirituality at Work: a Conceptualization and measure,Journal of Management Inquiry, Vol. 9, No.2, pp. 45-134.
51. Boje, D. (2000), Another view: approaches to the study of spiritual capitalism. Work and Spirit. The University of Scranton, pp. xxv-xxxii.
52. Bruce, W. M. (2000), Public administrator attitudes about Spirituality: An exploratory study, American Review of Public Administration, 30, No.4, pp.460-472.
53. Cavanagh, G. F. (1999), Spirituality for Managers: Context and Critique. Journal of Organizational Change Management. 12 (3), pp. 186-199.
54. Claude, J., & Zamor G. (2003), Workplace spirituality and organizational performance. Public Administration Review, 63 (3), pp. 355-364.
55. Cunha, M. P., Rego, A., & D'oliveira, T. (2006), Organizational spiritualties: An ideology-based typology. Business & Society, 45(2), pp. 211-234.
56. Elkins, D.N., Hedstorm, L.J., Hughes. L.L, Leaf, J.A., & Saunders, C. (1998), towards a humanistic Phenom enological spirituality, Journal of Humanistic Psychology, 28 (4): pp. 5-18.
57. Gerald F., Canvash, U., & Bandsuch, M. R. (2002), Virtue as a bench mark for 125 spiritualityinbusiness. Journal of Business Ethics, vol.38, pp. 109-117.
58. Gibbons, P. (2001), Spirituality at Work: definitions, measure, assumption and validity climes. Paper presented at the academy of management, tornato.
59. Griffin, D. (1998), Spirituality and society: Postmodrn Spirituality, Political Economy, and Art, Albany: State university of Management Exevutive, 10, pp. 8-77.
60. Hinnells, R. J. (1995), A new dictionary of religion.
61. Karakas, F. (2010), Spirituality and performance in organizations: a literature Review. Journal of Business Ethics, 94(1), pp. 89-106.
62. Kinjerski, V., & Skrypnek, B. J. (2006, August), MEASURING THE INTANGIBLE: DEVELOPMENT OF THE SPIRIT AT WORK SCALE. In Academy of Management Proceedings (Vol. 2006, No. 1, pp. A1-A6), Academy of Management.
63. krishnakumar, S., & Neck, C.P. (2002), The "what", "why" and "how" of spirituality in the workplace. Journal of Managerial Psychology, Vol. 17, No.3, pp.153-164.
64. Marques, J., Dhiman, S. and King, R. (2005), Spirituality in the workplace: Developing an Integral model and a Comprehensive Definition. The Journal of American Academy of Business, Cambridge, Vol.7, No.1, pp.81-91.
65. Milliman, J., Czaplewski, A. J., & Ferguson, J. (2003), Workplace spirituality and employee work attitudes: An exploratory empirical assessment. Journal of organizational change management, 16 (4), pp. 426-447.
66. Mitroff, I. A., & Denton, E. A. (1999), A spirituality audit of corporate America: a hard look at spirituality, religion and values in the work place. Son Francisco, C. A: Jossey- Bass.
67. Mitroff, I. I. (2003), Do not promote religion under the guise of spirituality. Organization, 10(2), pp. 375-382.
68. Myers, J. E. (1990), Wellness throughout the lifespan. Guidepost, May.
69. Oswick, C. (2009), Burgeoning workplace spirituality? A textual analysis of momentum and directions. Journal of Management, Spirituality and Religion, 6 (1), pp.15–25.
70. Pawar, B. S. (2009), Individual spirituality, workplace spirituality and work attitudes: An empirical test of direct and interaction effects. Leadership& Organizational Development Journal, 30, pp. 759–777.
71. Robbins, S. (2003), Essentials of organization behavior. 7thed. Print’s Hall, New Jersey.
72. Robbins S.P. & Judge T. (2009a), Organizational Behavior, 13th Edition. Pearson International Edition.
73. Shahbaz, W., & Gjafoor, M. M. (2015), Workplace spirituality and organizational commitment: a case study of water and sanitation agencies of Punjab, Pakistan. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research, Vol. 24, No.1. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,944 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,018 |