پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها289
تعداد مقالات2,172
تعداد مشاهده مقاله4,607,634
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,230,750
علی اکبری بابوکانی, احسان, قانع, احمد علی. (777). واکاوی مبانی تصمیم گیری مصلحت محور در نظام قواعد فقهی (با تأکید بر قاعده‎ فقهی نفی ضرر). جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 6(11), 53-76. doi: 10.30471/im.2017.1418
احسان علی اکبری بابوکانی; احمد علی قانع. "واکاوی مبانی تصمیم گیری مصلحت محور در نظام قواعد فقهی (با تأکید بر قاعده‎ فقهی نفی ضرر)". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 6, 11, 777, 53-76. doi: 10.30471/im.2017.1418
علی اکبری بابوکانی, احسان, قانع, احمد علی. (777). 'واکاوی مبانی تصمیم گیری مصلحت محور در نظام قواعد فقهی (با تأکید بر قاعده‎ فقهی نفی ضرر)', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 6(11), pp. 53-76. doi: 10.30471/im.2017.1418
علی اکبری بابوکانی, احسان, قانع, احمد علی. واکاوی مبانی تصمیم گیری مصلحت محور در نظام قواعد فقهی (با تأکید بر قاعده‎ فقهی نفی ضرر). جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 777; 6(11): 53-76. doi: 10.30471/im.2017.1418

واکاوی مبانی تصمیم گیری مصلحت محور در نظام قواعد فقهی (با تأکید بر قاعده‎ فقهی نفی ضرر)

فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
مقاله 3، دوره 6، شماره 11، مرداد 1396، صفحه 53-76    اصل مقاله (535.2 K)
نوع مقاله: علمی-تخصصی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/im.2017.1418
نویسندگان
احسان علی اکبری بابوکانی* 1؛ احمد علی قانع2
1عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان
2دانشیار دانشگاه امام صادق
چکیده
تصمیم گیری در علم مدیریت جزء لاینفک است به گونه‎ای که برخی آن را برابر با علم مدیریت دانسته‎اند. در مکاتب مختلف مدیریتی این عمل بر اساس گونه‎ای از مصلحت‎اندیشی و به طریق عکس همین مصلحت‎اندیشی، برای دوری از ضرر است. یکی از مشکلات این مسیر، عدم وجود معنای صحیحی از مصلحت و ضرراست. در مکاتب مدیریتی اینگونه از مصلحت‎اندیشی برخاسته از نگرش مادی آن‎ها به انسان، علم و هستی است. لذا در فرآیند تصمیم‎گیری سازمان‎ها، تصمیماتی غیرمتناسب با حقیقت وجودی انسان گرفته می‎شود که هرچند ظاهراً خیر او را در پی دارد امّا بدون توجه به بعد معنوی انسان است که اگر توجّهی حقیقی به حقیقت خلقت شود، روشن است که مصالح دنیوی انسان را نیز در پی نخواهد داشت. اسلام بر خلاف اندیشه‎های غربی انسان را دارای دو بعد مادی و معنوی می‎داند. مصالح و ضرر او نیز در این دو بعد معنا می‎شود و تصمیم‎گیری باید ناظر به این دو بعد باشد. این مقاله درصدد بیان تصمیم‎گیری مطلوب از منظر اسلام است و تصمیمی را مطلوب می‎شمارد که کاملاً با محوریت بعد معنوی انسان صورت گیرد؛ چراکه فقط در این صورت است که بعد مادی و مصالح مادی او نیز محقق می‎شود. چون اسلام خیرهای مادی را زائیده شده از خیرهای معنوی می داند، تنها در صورتی تصمیم صحیحی اخذ شده که با محوریت بعد معنوی صورت گرفته باشد و تنها در این صورت است که مصالح سه سطح فرد و سازمان و جامعه در دو بعد مادی و معنوی با یکدیگر تزاحم و تناقض نخواهند داشت.
کلیدواژه‌ها
تصمیم‎گیری؛ مصلحت مادی؛ مصلحت معنوی؛ قاعده‎ی لاضرر؛ ضرر مادی؛ ضرر معنوی
مراجع
  1. قرآن کریم (ترجمۀ موسوی همدانی).
  2. سیدرضی (1389)،نهج‌البلاغه (ترجمۀ فولادوند)، تهران: نشر اشکذر.
  1. الاصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (1392ق)، مفردات الفاظ القرآن(ترجمه غلامرضا خسروی)، تهران: نشر مرتضوی.
  2. الوانی، مهدی (1385)، مدیریت عمومی، تهران: نشر نی.
  3. الفرحی، علی (1430ق)، تحقیق فی القواعد الفقهیه، قم: انتشارات النشر الاسلامی.
  4. ایروانی، باقر (1394)، (ترجمۀ حسین ناصری‌مقدم)، قواعد فقهی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقg.
  5. ایزدهی، سجاد (1392)، «ضوابط مصلحت در فقه شیعه»، مجله سیاست متعالیه، شماره 1، ص29−58.
  6. پوراحمدی، حسین و محمد شم‌آبادی (1390)، مقدمه‎ای بر نظریۀ اقتصاد سیاسی اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقg.
  7. دارینی، علی (1380)، «واپژوهی: مصلحت و جایگاه فقهی آن»، مجله راهبرد، شماره 19. ص245−264.
  8. دفت، ریچارد ال (1392)، تئوری و طراحی سازمان، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‎های فرهنگی.
  9. راببینز، استیفین پی (1388)، مدیریت رفتار سازمانی، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‎های فرهنگی.
  10. رضاییان، علی (1385)، مدیریت رفتارهای سیاسی در سازمان، تهران: نشر سمت.
  11. ــــــــــــ (1383)، اصول مدیریت، تهران: نشر سمت.
  12. ــــــــــــ (1388)، مبانی سازمان و مدیریت، تهران: نشر سمت.
  13. رحیمی، احسان و یونس فرقانی (1394)، بررسی جایگاه مصلحت در تصمیم‌گیری مدیران از منظر اسلامی (فقه امامیه)، در مجموعه مقالات کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و مهندسی صنایع، تهران.
  14. رمضان البوطی، محمد سعید (1383)، مصلحت و شریعت؛ مبانی، ضوابط و جایگاه مصلحت در اسلام (ترجمۀ اصغر افتخاری)، تهران: نشر گام نو.
  15. زارعی متین، حسن (1381)، «رفتار سیاسی و نقش آن در سازمان و مدیریت»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، شماره 15.ص27−58.
  16. سایمون، هربرت (1371)، رفتار اداری (ترجمۀ محمدعلی طوسی)، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
  17. سرمد، غلامعلی (1372)، رفتار سازمانی، تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی، مؤسسۀ بانکداری ایران.
  18. طباطبایی، محمدحسین (1374)، المیزان (ترجمۀ موسوی همدانی)، تهران: دفتر انتشارات اسلامی.
  19. علیدوست، ابو القاسم (1388)، فقه و مصلحت، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  20. ــــــــــــ (1393)، فقه و الگوی اسلامی−ایرانی پیشرفت، تهران: نشر الگوی پیشرفت، وابسته به مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
  21. عمید زنجانی، عباسعلی (1386)، قواعد فقه بخش حقوق خصوصی (جلد1)، تهران: نشر سمت.
  22. محمدی، ابوالحسن ‌(1374)، قواعد فقه، تهران: نشر یلدا.
  23. مشایخی، قدرت‌الله (1383)، قاعده‎های فقهی، تهران: نشر سمت.
  24. مصباحی مقدم، غلامرضا؛ مهدی رعایائی و مهدی همتیان (1392)، «مؤلفه‌ها‌ی غیرمادی رشد اقتصادی از منظر قرآن کریم»، دو فصلنامه علمی و پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی، شماره 1، ص61−90.
  25. مصطفوی، حسن (1374)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  26. محقق داماد، مصطفی (1375)، قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  27. هادوی‎نیا، علی‎اصغر (1382)، انسان اقتصادی از دیدگاه اسلام، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
  28. یثربی، علی‌محمد (1387)، قواعد فقه استدلالی (1)، تهران: سازمان جهاد دانشگاهی.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,362
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,462