تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 282 |
تعداد مقالات | 2,142 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,473,558 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,124,585 |
هدف علم در «پارادایم اسلامی علوم انسانی | ||
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
مقاله 3، دوره 8، شماره 16، مهر 1395، صفحه 61-82 اصل مقاله (526.06 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2016.1321 | ||
نویسنده | ||
مجید کافی* | ||
دانشآموختۀ حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
چکیده | ||
هدف علم در پارادایمهای اثباتی، تفسیری و انتقادی، اگرچه مشخصاند، اما متفاوتند. هدف علم در پارادایم اثباتی تبیین، در پارادایم تفسیری فهم و تفسیر رفتار و در پارادایم انتقادی تغییر پدیدهها و رهاییبخشی انسانها است. حال پرسش این است که بر فرض پذیرش «پارادایم اسلامی علوم انسانی»، هدف علم در آن چیست؟ در این جستار از روش تحلیل متن استفاده بردهایم و مبنای کار اینگونه است که ابتدا پرسشهایی طرح میشود و بعد به جستجوی پاسخ آن در قرآن و روایات مرتبط میپردازیم. در روش تحلیل متن ارتباط بین رجوع به متن و نتیجهگیری درباره هر مطلب، دو سویه و مکرر است؛ یعنی با طرح پرسش، جستجو در متن را آغاز میکنم و پس از مطالعه متن، ممکن است، فهم آیهای فهم آیۀ دیگر را تکمیل، اصلاح و گاه عوض کند. نتیجه اینکه هدف پارادایم اسلامی علوم با توجه به آیات قرآن و روایات مرتبط، اصلاح فردی و اجتماعی با یک زبان علمی است؛ چرا که عالم طبیعت و نظام اجتماعی را میتوان تبیین و فهم کرد تا بتوان اصلاحشان کرد تا کارشان را خوب انجام دهند. راهکار اصلاح عبارت است از تبیین درست و فهم دقیق پدیدههای طبیعی در نظام طبیعت؛ و تبیین درست، فهم دقیق، انتقاد سازنده از وقایع اجتماعی و آگاه کردن افراد و عناصر نظام از وظایف و تکلیفشان در نظام اجتماعی. | ||
کلیدواژهها | ||
پارادایم اسلامی؛ اصلاحگرایی؛ هدف علم؛ علوم انسانی؛ پارادایم علمی | ||
مراجع | ||
قرآن مجید با ترجمۀ مکارم شیرازی. 1. ایمان، محمدتقی (1391)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 2. اقبال لاهوری، محمد (1346)، احیای فکر دینی در اسلام، ترجمه: احمد آرام، تهران: رسالت قلم. 3. براتنژاد، محمدرضا، تبیینهای اجتماعی در قرآن کریم، مشهد: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمی، گروه پژوهشی مطالعات اجتماعی دین، [بیتا]. 4. بنتون، تد و یان کرایب (1384)، فلسفه علوم اجتماعی، بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی، ترجمه: شهناز مسمیپرست و محمود متحد، تهران: مؤسسه انتشارات آگاه. 5. بلیکی، نورمن (1391)، پارادایمهای تحقیق در علوم انسانی، ترجمه، تدوین، مقدمه و تعلیقات: سیدحمیدرضا حسنی، محمدتقی ایمان و سیدمسعود ماجدی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 6. دورژه، موریس (1362)، روشهای علوم اجتماعی، ترجمه: خسرو اسدی، تهران: امیرکبیر. 7. روبینشتاین، دیوید (1386)، مارکس و ویتگنشتاین، پراکسیس اجتماعی و تبیین اجتماعی، ترجمه: شهناز مسمیپرست، تهران: نشر نی. 8. سایر، آندرو (1385)، روش در علوم اجتماعی: رویکردی رئالیستی، ترجمه: عماد افروغ، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 9. شرت، ایون (1387)، فلسفۀ علوم اجتماعی قارهای: هرمنوتیک، تبارشناسی و نظریه انتقادی از یونان باستان تا قرن بیست و یکم، ترجمه: هادی جلیلی، تهران: نشر نی. 10. مارتین، دیوید، جان ارم میلز، ویلیام اس پیکرینگ (1394)، جامعهشناسی و الهیات، ترجمه: علی مرشدیزاد، تهران: ترجمان علوم انسانی. 11. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالأنوار: الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت: دار احیاء التراث العربی. 12. ملکیان، مصطفی (1390)، روششناسی تحقیق در علوم انسانی، درس گفتار، برگزار شده در مؤسسه پنجره حکمت. 13. Newman, W. L. (1997), Social Research Methods, Qualitative and Quantitative Approaches ,London :Allyn and Bacon.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,227 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,211 |