تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 291 |
تعداد مقالات | 2,178 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,677,289 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,283,666 |
تحلیلی تطبیقی بر کارکرد عوامل اجتماعی مؤثر بر معرفت از دیدگاه غزالی و ابنخلدون | ||
فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
مقاله 9، دوره 7، شماره 13، شهریور 1394، صفحه 139-165 اصل مقاله (501.45 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
قدرت الله ربانی* | ||
استادیار فلسفه دانشگاه خوارزمی، تهران | ||
چکیده | ||
هدف از نوشتار حاضر استخراج تطبیقی نقش عوامل اجتماعی در چگونگی تکون معرفت انسانی از دید غزالی و ابنخلدون است. روش مطالعه، تحلیل تطبیقی و خوانش محتوای دیدگاههای دو متفکر مورد نظر است. مناسبات جامعه و معرفت از دغدغههای مهم غزالی و ابنخلدون است. هر دو تلاش دارند تا در این مقوله، نحوه تأثیرگذاری عوامل اجتماعی را بر سطوح گوناگون معرفتهای بشری بررسی کنند. در دیدگاه ابنخلدون مهمترین تقسیم انسانها به شهرنشین و بادیهنشین مبتنی بر تنوع عوامل اجتماعی است، ولی در دیدگاه غزالی تقسیم آدمیان به عوام، متکلمان و عارفان، مبتنی بر نظام معرفتی آنهاست که البته میتواند متأثر از عوامل اجتماعی نیز باشد. غزالی ضمن توجه به نقش عوامل اجتماعی بهعنوان نوعی مانع تحقق شناخت حقیقی، کارکرد آنها را در شکلگیری معارف بشری چون فقه، کلام و سیاست نشان میدهد. رویکرد غزالی عمدتاً نشان دادن ابعاد سلبی عوامل اجتماعی در معرفت است. ابنخلدون با واقعگرایی و با استفاده از تجربه بیرونی سعی میکند تا تنوع عوامل اجتماعی چون عصبیت، اوضاع جغرافیایی، اقتصاد، دین و محیط زندگی را مورد تحقیق قرار دهد. او هر دو نقش ایجابی و سلبی آنها را بیان میکند و تلاش میکند تا تأثیرگذاری آنها را در صورت معرفت، نه محتوای آن، نشان دهد. | ||
کلیدواژهها | ||
عوامل اجتماعی؛ معرفت؛ عصبیت؛ عوامل اقتصادی؛ معرفت فلسفی؛ عامل دینی | ||
مراجع | ||
10. غزالی، محمد ، معیار العلم، بیجا، بیتا. 11. غزالی، محمد (1۴09ق)، منهاج العابدین، بیروت: دارالجمیل. 12. غزالی، محمد (13۶1)، کیمیای سعادت، تهران: طلوع. 13. غزالی، محمد (13۵۵)، معراج المساکین، ترجمه محمد خزائلی، تهران. 14. غزالی، محمد (13۴3ق)، الرسالة الدینیه، به کوشش محییالدین صبری، قاهره. 15. غزالی، محمد (13۴۴)، فرائد الآلی من رسائل الغزالی، ترجمه علیاکبر کسمائی، تهران: گنجینه. 16. گروه نویسندگان (1372)، فلسفه تعلیم و تربیت، تهران: سمت. 17. قادری، حاتم (1370)، اندیشه سیاسی غزالی، تهران: انتشارت دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت خارجه. 18. قرائی مقدم، امان اﷲ (137۴)، مبانی جامعهشناسی، تهران: انتشارات امجد. 19. لاکوست، ایو (13۶3)، جهانبینی ابنخلدون، ترجمه مظفر مهدوی، تهران: شرکت سهامی انتشار. 20. نصار، ناصف (13۶۶)، اندیشه واقعگرای ابنخلدون، ترجمه یوسف رحیملو، تهران: 21. Tavakol, Muhammad (1987), Sociology of Knowledge; Theoretical Problems, Sterling Publishers Private Limited. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,013 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,160 |