پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 279 |
| تعداد مقالات | 2,104 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,399,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,062,563 |
مطالعه تبیینی تئوری انقلاب هانتینگتون در انقلاب تونس (تحلیلی نو بر ریشه تاریخی تحولات 2011) | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
| مقاله 9، دوره 13، شماره 26، مهر 1400، صفحه 217-242 اصل مقاله (474.71 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2021.6032.1447 | ||
| نویسنده | ||
| بهزاد قاسمی* | ||
| استادیار دانشگاه امام حسین | ||
| چکیده | ||
| مطالعه و تحلیل نظریه انقلاب هانتینگتون با انقلاب تونس از اهداف مهم این پژوهش است. یکی از نظریههایی که در وقوع انقلاب‌ها ارائهشده، نظریه توسعه ناموزون و تئوری شکاف هانتینگتون است. تحولات سیاسی و انقلاب تونس براساس نظریه مذکور مورد مطالعه قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نوع هدف، تحقیق بنیادی است که به روش کیفی و با استفاده از تکنیک توصیف و تحلیل و با ابزار فیش‌برداری از منابع کتابخانهای، اسناد، مدارک و سایتهای معتبر علمی انجام گرفته است. نگارنده در این مقاله درصدد پاسخدهی به این پرسش هست که؛ نظریه هانتینگتون، به چه میزان توانایی تبیین انقلاب تونس را داراست و تا چه اندازه میتوان انقلاب تونس را در چارچوب نظریه مذکور تبیین کرد. یافتههای توصیفی و تحلیلی پژوهش نشان میدهد، شاخص توسعه اجتماعی و اقتصادی در تونس مطابقت داشته و عدم توسعه سیاسی و بحران در مشارکت سیاسی به‌عنوان عامل اصلی انقلاب در تونس بوده است. در نتیجه شاخص و نشانههای موجود در نظریه انقلاب هانتینگتون براساس اطلاعات و دادههای موجود با انقلاب تونس مطابقت دارد. در نتیجه نظریه انقلاب هانتینگتون دارای سه شاخص توسعه‌یافتگی اقتصادی و اجتماعی و عدم توسعه سیاسی است. نیاز به مشارکت سیاسی علت اساسی انقلاب تونس بوده و در زمینه توسعه اجتماعی و اقتصادی وضعیت حاکم بر کشور تونس مانع از توزیع و اجرای عادلانه بوده در نتیجه منجر به نابرابری اجتماعی شد. به سخنی دیگر مشکل اقتصادی تونس ریشه در عدم توسعه اقتصادی نداشته؛ بلکه نتیجه شکاف اجتماعی، فساد، رانت و سلطه اقتصادی زین العابدین بن علی و خاندانش بر تونس بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انقلاب؛ نظریه هانتینگتون؛ جهان اسلام؛ شکاف اجتماعی؛ تونس | ||
| مراجع | ||
|
1. آجیلی، هادی و مهدی بیگی (بهار 1395)، «واکاوی دگردیسی سیاسی جنبش اسلام‌گرای اخوان المسلمین تونس (النهضه)»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، س6، ش1، ص1−28. 2. ابراهیمی، سیده فهیمه (بهمن 1389)، «جریان‌شناسی اسلام‌گرایی تونس»، مجله زمانه، دوره جدید، ش96، ص28. 3. أبواللوز، عبدالحکیم (ربیع 2009)، «علاقة الحرکات الإسلامیة مع الأنظمة السیاسیة، الحالة التونسیة، 1981−1991»، المجلة العربیة للعلوم السیاسیة، العدد 22، ص139. 4. احمدیان، حسن (1389)، «تحولات اخیر تونس و پیامدهای منطقهای آن»، مطالعات راهبردی جهان اسلام، س11، ش44، ص35−64. 5. بشیریه، حسین (1379)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: دانشگاه تهران. 6. تلاشان، حسن و الماس سفردهزیری (زمستان 1393)، «تأثیر انقلاب اسلامی ایران در بیداری اسلامی تونس»، سیاست دانشگاه تهران، دوره 44، ش4، ص743−762. 7. تیلی، چارلز (1385)، از بسیج تا انقلاب، مترجم علی مرشدی‌زاد، تهران: پزوهشکده امام خمینی. 8. الحنّاشی، عبدالطیف (شتاء 2011)، «نخبة الإستقلال المغاربیة و المسألة الدیمقراطیة: الحبیب بورقیبة أنموذجاً»، المجلة العربیة للعلوم السیاسیة، العدد 29. 9. خلاصه مقالات (شهریور 1388)، «ارزیابی ذخایر نفت خاورمیانه و شمال آفریقا»، ماهنامۀ اقتصاد انرژی، ش118، ص51. 10. ربیعی، کامران (تابستان 1397)، «تبیین شرایط تکوین بهار عربی و زمینههای فروپاشی رژیمهای تونس و مصر»، فصلنامه دولت‌پژوهی،س4، ش14. 11. زیبا کلام، صادق؛ داوود افشاری و عبدالله اصلان‌زاده (تابستان 1389)، «علل روی کارآمدن خاتمی دولت اصلاحات 1376 براساس نظریه توسعه نامتوازن ساموئل هانتینگتون»، تحقیقات سیاسی و بین المللی، ش51، س3، ص51−76. 12. سردارنیا، خلیل‌الله و رضا عمویی (تابستان 1395)، «بحران مشروعیت و ناکارآمدی و ناکامی اسلام‌گرایان النهضه در تونس»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، س5، ش18. 13. الشقیفی المارینی، ندی (1398)، پاییز سیاسی انقلاب‌های عربی، تبیین بسترهای شکل‌گیری بهار عربی و علل ناکامی آن، چ1، ترجمه سعدالله همایونی و اکرم مدنی، تهران: نشر نگاه معاصر. 14. صادقی، سعید (1389)، تئوری‌های انقلاب، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. 15. عبدالسلام، محبوب (2011)، «رؤیة حول الثورة و التغییر»، موقع الجزیرة للدراسات، 7 فبرایر. 16. عظیمی دولت‌آبادی، امیر (پاییز 1399)، «تأثیر فرایند توسعه اقتصادی−اجتماعی بر وقوع انقلاب‌ها: مطالعه تطبیقی تاریخی انقلاب‌های ایران، تونس، مصر، لیبی و یمن»، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 12، ش4، ص121−135. 17. العلوی، هشام بن عبدالله (فروردین 1390)، «تونس طلایه‌داران قیام»، سیاحت غرب، ش92، ص94−100. 18. غنوشی، راشد (1389)، «راشد الغنوشی و جنبش اسلامی تونس»، ترجمه مریم حیدری و حسین عباسی، پگاه حوزه، ش298. 19. غنوشی، راشد (بهار و تابستان 1369)، «امام خمینی و رهبری نهضتهای اسلامی معاصر جهان»، ترجمه سیدهادی خسروشاهی، دوماهنامه کیهان اندیشه. 20. قاسمی، بهزاد (بهار 1398)، «تحلیل منطقی علل ناسازگاری نظریه توسعه نامتوازن با انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، س16، ش56، ص87−100. 21. کولایی، الهه و سعیده حضرت‌پور (تابستان 1393)، «ریشه‌های داخلی و خارجی انقلاب 2011 تونس»، فصلنامه علمی و پژوهشی سیاست جهانی، دوره سوم، ش2. 22. گزارشگران بدون مرز (2011)، وضعیت اقتصادی تونس در برهه انقلاب، سایت گزارشگران بدون مرز. 23. لبیض، سالم (صیف 2010)، «الدولة و أحزاب المعارضة القانونیة. أیة علاقة؟ حالة تونس»، المجلة العربیة للعلوم السیاسیة، العدد 27، ص19−20. 24. لطیفی، عادل (2011)، «قراءة فی حراک الشارع التونسی»، موقع الجزیرة للدراسات، 9 فبرایر. 25. مجله فارس پلاس (1390)، نقش مساجد در بیداری اسلامی تونس: کادرسازی انقلابیون در مساجد سیدی یوسف، خبرگزاری فارس: farsnews.ir. 26. مجیدی، حسن و محسن رحیمی‌نیا (تابستان 1394)، «بررسی فرایندگذار به دموکراسی در تونس»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره 4، ش2−شماره پیاپی 2، ص121−142. 27. مسعودنیا، حسین؛ مریم هوشیارمنش و سمیه قارداشی (بهار 1394)، «نارضایتی اقتصادی و جنبش‌های معاصر عربی (مصر و تونس)»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، س4، ش13. 28. نسیرة، هانی (2011)، «ثورة تونس: تحدیات الإحتکار و فزاعة الإسلامیین»، موقع الجزیرة للدراسات، 7 فبرایر. 29. نورمحمدی، مرتضی (1391)، «نقش شبکههای اجتماعی مجازی در انقلاب تونس»، فصلنامه رسانه، س22، ش3−4، ص98−124. 30. نوکانی، زهرا (1399)، حجاب در توس از استقلال تا انقلاب، خبرگزاری بین المللی قرآن: iqa.ir. 31. نیاکویی، سیدامیر (زمستان 1390)، «تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا: ریشهها و پیامدهای متفاوت»، فصلنامه روابط خارجی، س3، ش4. 32. الورفلی، مجدی (2011)، «فی ظل غیاب التعطیة الإعلامیة... فایسبوک وکالة أنباء بدیلة»، جریدة إیلاف الألیکترونیة، 14 ینایر. 33. هاس، ریپارد (1390)، خاورمینه جدید، مترجم مهدی کاظمی، مجله تعاون، ش28، تهران: دفتر تبلیغات اسلامی. 34. هانتیگتون، ساموئل (1370)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم. 35. هراتی، محمدجواد و رضا محمدی (بهار 1398)، «آزمون پذیری نظریه کرین برینتون در تحولات انقلابی تونس و مصر»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، س16، ش56، ص115−130. 36. هرسیج، حسین و علی ابراهیمی (تابستان 1397)، «تله بنیانگذار و نظریه جنبش‌های اجتماعی جدید: تحلیلی بر انقلاب تونس»، فصلنامه سیاست، دوره 48، ش2، ص513−523. 37. Abou Jahiah, D (2011), “Tunisia: A Moment of Destiny for the Tunisian People and Beyond?,” Open Democracy, Jan. 13.
38. Brooks, R. (2013), “Abandoned at the Place: why the Tunisian military Defected from the Ben Ali Regime in January 2011”, Journal of Strategic Studies, Vol. 36, No. 2, pp. 205-220.
39. Filiu, Jaen-Pierre (2011), The Arab Revolution. Hurst Company London.
40. Gobe, E (2010), “The Tunisian Bar to the Test of Authoritarianism: Professional and Political Movements in Ben Ali's Tunisia (1990-2007),” The Journal of North African Studies, 2010, 15: 3, P. 344.
41. Hibou and J. Hulsey (2006), “Domination & Control in Tunisia: Economic Levers for the Exercise of Authoritarian Power,” Review of African Political Economy, Jun., 33: 108, P. 202.
42. Hirishman, A. O. (1984), Pioneers in Development, Oxford: Oxford University Press.
43. https://www.opendemocracy.net
44. Huntington, Samuel, (1968); Political Order in Changing Societe. New Haven: Yale University Press.
45. Luciani, Giacomo (1990), The Arab State, Berkley and Los Angeles: University of California Press.
46. Transparency International (2010), Corruption Perception Index.
47. Vidino, L. (2011), Egyptian crosscurrents: the Muslim Brotherhood and democracy on the Nile. Homeland Security Policy Institute. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,045 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,277 |
||