پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شمارهها | 313 |
| تعداد مقالات | 2,340 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,901,434 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,122,528 |
تحلیل محتوای آیات تقوا در قرآن کریم: رویکردی شناختی و انگیزشی به تحول درونی | ||
| فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 آذر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2025.11275.3084 | ||
| نویسندگان | ||
| معصومه السادات سعیدی حسینی* ؛ ملیحه السادات سیدرضادولابی | ||
| دانشکده علوم قرآن و حدیث. دانشگاه بین المللی علامه عسکری. تهران. ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای آیات قرآن کریم درباره تقوا و شناسایی راهکارهای شناختی و انگیزشی مؤثر در فرآیند تحول درونی انسان، به روش تحلیل محتوای مضمونی و با رویکرد تفسیری انجام شده است. در این مطالعه، بررسی راهکارهای نظری تحقق تقوا در ساحت ارتباط انسان با خود صورت گرفته و تلاش شده است نقش مؤلفههای درونفردی در شکلگیری و تثبیت تقوای قرآنی تبیین شود. تمامی آیات حاوی واژه «تقوا» همراه با سیاق قبل و بعد آنها بررسی و مفاهیم تفسیری آنها با بهرهگیری از منابع معتبر استخراج شده است. یافتهها نشان میدهد که تقوا در قرآن، از بعد نظری ساختاری دوساحتی دارد که از تعامل میان اصلاح بینش و نگرش (راهکارهای شناختی) و انگیزش معنوی شکل میگیرد. سهم راهکارهای شناختی ۶۲ درصد است که شامل نگاهی خردمندانه به آفرینش و نعمتهای الهی، عبرتآموزی و آیندهنگری، و تقویت بینش همراه با انعطافپذیری فکری میشود. راهکارهای انگیزشی با سهم ۳۸ درصد، شامل خشیت معنوی، اخلاص و توکل و توسل هستند. تأکید غالب قرآن بر اصلاح ادراکات و ساختارهای شناختی، نشان میدهد که انسان در نگاه وحی، موجودی مختار و ادراکمحور است که نقطه آغاز مسیر تقوا در او، از بیداری عقل و تحول نگرش آغاز میشود. از سوی دیگر، مؤلفههای انگیزشی، نشاندهنده آناند که قرآن، پایداری در مسیر خودسازی را در گرو انگیزشهایی میداند که ریشه در معرفت و معنویت دارند. برآیند این دو حوزه، الگویی نظاممند از تربیت دینی ارائه میدهد که نهفقط بر ترک گناه، بلکه بر خودمراقبتی مستمر و زیستن در مدار بندگی تأکید دارد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| قرآن؛ تقوا؛ تحلیل محتوا؛ راهکارهای شناختی؛ راهکارهای انگیزشی؛ تحول درونی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 0 |
||