پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 311 |
| تعداد مقالات | 2,324 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,795,539 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,060,817 |
رابطه اسلام، با تحزب و نهادهای اجتماعی در کلام‌سیاسی آیت‌الله جوادی‌آملی: خوانشی هرمنوتیکی بر پایه نظریه اسکینر | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 آذر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2025.11251.2100 | ||
| نویسنده | ||
| علی آقاجانی* | ||
| هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
| چکیده | ||
| مقاله به بررسی نسبت اسلام با تحزب در کلام‌سیاسی آیت‌الله جوادی‌آملی می‌پردازد؛ با تمرکز بر این‌پرسش که در کلام‌سیاسی جوادی‌آملی متاثر از روش اسکینر رابطه اسلام و تحزب چگونه تحلیل می شود و واجد چه ویژگی هایی است. هدف‌اصلی، استخراج مبانی‌نظری جوادی‌آملی در باره تحزب و تحلیل امکان‌سنجی آن در نظام اسلامی است.(هدف)پژوهش با بهره‌گیری از روش هرمنوتیک اسکینر(روش) به واکاوی آثار جوادی‌آملی پرداخته است. درفرضیه بیان می‌شود:کلام‌سیاسی جوادی‌آملی، مبتنی‌بر زمینه‌های عینی و ذهنی و با تصرف در هنجارهای‌مرسوم با تکیه بر عقلانیت‌دینی، اجتهاداجتماعی، و سنت‌سازی، نگاهی نسبتا نو به تحزب و نهادهای اجتماعی دارد؛ بدین‌ترتیب جوادی‌آملی تحزب را نه به‌مثابه امری ذاتا مطلوب یا مذموم، بلکه به‌عنوان ابزاری مشروط به رعایت اصول اخلاقی، وحدت امت و تبعیت از ولایت الهی تلقی می‌کند. از منظر وی، حزب در صورتی مشروعیت دارد که در خدمت عدالت، عقلانیت دینی و مصالح امت اسلامی باشد. تحزب نباید به تفرقه، تعصب یا تقابل با نظام سیاسی دینی بینجامد؛ گرچه امکان طرح دیدگاه‌های حتی متفاوت را دارد. وی بر ضرورت تربیت حزبی بر اساس آموزه‌های قرآنی و عقل عملی تأکید دارد. منظومه فکری جوادی‌آملی درباره تحزب و تشکل، واجد ویژگی‌هایی است که آن را از رهیافت‌های رایج متمایز می‌سازد: غایت‌گرایی الهی: حزب باید در خدمت تحقق حق، عدالت، و هدایت الهی باشد. عقلانیت دینی: تحزب باید بر پایه عقل صائب، اجتهاد اجتماعی، و مصالح امت شکل گیرد. اخلاق‌محوری: نیت، اخلاص، و تقوا باید در کنش حزبی لحاظ شود. ولایت‌محوری: حزب مطلوب باید با ولایت الهی و هدایت شرعی پیوند داشته باشد. سنت‌سازی: نهادهای اجتماعی باید از سنت‌های صالحه تغذیه شوند و خود به سنت‌سازی بپردازند. این ویژگی‌ها، تحزب را از سطح عرفی و ابزاری به سطح ایمانی و معرفتی ارتقا می‌دهند و آن را به‌مثابه کنش‌مؤمنانه در جامعه‌اسلامی بازتعریف می‌کنند. او را می‌توان در«رهیافت موافق مشروط» صورت‌بندی کرد.(یافته‌ها) تحزب در اندیشه جوادی‌آملی، اگر با معیارهای اسلامی و اخلاقی همراه باشد، می‌تواند به تقویت مشارکت‌سیاسی، عقلانیت‌جمعی و تحقق عدالت‌اجتماعی کمک کند. این نگاه، زمینه‌ای برای بازاندیشی در نسبت میان دین و نهادهای‌مدرن سیاسی در چارچوب گفتمان‌اسلامی فراهم می‌آورد.(نتیجه) | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جوادی آملی؛ کلام‌سیاسی؛ تحزب؛ مشارکت‌سیاسی؛ هرمنوتیک اسکینر | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7 |
||