پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 305 |
| تعداد مقالات | 2,295 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,481,693 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,844,728 |
بازشناسی مفهومی مولفه‌های روانشناختی ذهن‌آگاهی در نهج البلاغه؛ پاسخی به کم معناسازی ذهن‌آگاهی غربی | ||
| مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2025.11052.2331 | ||
| نویسنده | ||
| ساجد یعقوب نژاد* | ||
| گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر با هدف بازشناسی مفهومی مؤلفه‌های روانشناختی ذهن‌آگاهی در متن نهج‌البلاغه و بررسی هم‌راستایی آن با آموزه‌های دینی اسلامی انجام شده است. ذهن‌آگاهی که در روانشناسی موج سوم به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم سلامت روان معرفی می‌شود، اغلب در قالبی فردگرایانه و سکولار ارائه شده و از ریشه‌های معنوی خود فاصله گرفته است. این در حالی است که سنت اسلامی، به‌ویژه در آثار امام علی(ع)، دارای ظرفیت‌های غنی برای تبیین مؤلفه‌های ذهن‌آگاهی در چارچوبی الهیاتی، اخلاقی و معنوی است. این پژوهش به روش کیفی و با استفاده از تحلیل مفهومی انجام شده است. ابتدا پنج مؤلفه کلیدی ذهن‌آگاهی بر اساس ادبیات روانشناسی مدرن (توجه آگاهانه به لحظه حال، پذیرش بدون قضاوت، مشاهده‌گری ذهنی، خودآگاهی هیجانی، و شفقت نسبت به خود و دیگران) استخراج و سپس با آموزه‌های نهج‌البلاغه تطبیق داده شد. متن نهج‌البلاغه با روش تحلیل محتوای قیاسی بررسی و کدگذاری گردید. یافته‌ها نشان داد که مفاهیم ذهن‌آگاهی نه‌تنها با نهج‌البلاغه ناسازگار نیستند، بلکه در بسیاری از موارد به‌صورت ضمنی و صریح در کلام امام علی(ع) قابل ردیابی‌اند. نتیجه‌گیری این پژوهش حاکی از آن است که ذهن‌آگاهی در سنت اسلامی صرفاً یک فن روانشناختی نیست، بلکه سلوکی اخلاقی و معنوی است. این یافته‌ها می‌توانند مبنایی برای طراحی مداخلات روانشناختی بومی و تربیت معنوی بر اساس منابع اسلامی فراهم کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ذهن‌آگاهی؛ نهج‌البلاغه؛ تحلیل مفهومی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 0 |
||