تعداد نشریات | 8 |
تعداد شمارهها | 304 |
تعداد مقالات | 2,288 |
تعداد مشاهده مقاله | 5,462,547 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,828,352 |
معماری خانواده معنوی: تبیین الگوی پنجبعدی مبتنی بر استنطاق از قرآن و روانشناسی | ||
مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مهر 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2025.11071.2335 | ||
نویسندگان | ||
جواد مصلحی* 1؛ محمد مهدی صفورائی پاریزی2؛ حسن تقییان3؛ سید عیسی مسترحمی1 | ||
1گروه قرآن و علوم، مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران | ||
2دانشیار روانشناسی تربیتی، مجتمعآموزش عالی علوم انسانی اسلامی، گروه روانشناسی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران | ||
3استادیار، گروه روانشناسی، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران | ||
چکیده | ||
خانواده بهعنوان هسته بنیادین جامعه، در عصر حاضر با چالشهای معنایی و کارکردی عمیقی روبروست. در این میان، معنویت بهعنوان منبعی قدرتمند برای افزایش انسجام و تابآوری خانواده شناخته شده است. با این حال، پژوهشهای موجود اغلب یا به بررسی روابط همبستگی ساده پرداختهاند یا الگوهایی ایستا و فاقد پویایی تعاملی ارائه دادهاند. این پژوهش با هدف پر کردن این شکاف، درصدد طراحی و تبیین الگوی مفهومی یکپارچه، پویا و چندبعدی از معنویت در خانواده بر اساس آموزههای اسلامی و با صورتبندی روانشناختی است. این پژوهش از نوع کیفی با رویکرد بنیادی-نظری است. برای دستیابی به هدف، از روش نوآورانه «تحلیل مضمون استنطاقی-اجتهادی» استفاده شد. در این روش، آیات قرآن کریم مرتبط با خانواده به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و با رویکردی تفسیری-اجتهادی تحلیل قرار شدند. سپس مفاهیم استخراجشده با بهرهگیری از چارچوبهای نظری روانشناسی، مفهومپردازی ودر قالب الگویی منسجم سازماندهی شدند. اعتبار یافتهها ازطریق معیارهای چهارگانه لینکلن و گوبا (اعتبارپذیری، انتقالپذیری، اطمینانپذیری و تأییدپذیری) تضمین گردید. تحلیل دادهها منجر به شناسایی «الگوی پنجبعدی معنویت در خانواده» گردید که عبارتند از: باورهای معنوی، فعالیتهای معنوی، مسئولیتپذیری معنوی، مراقبتهای معنوی و فضای معنوی. این ابعاد درتعاملی پویا، یک چرخه فضیلت را شکل میدهند که درآن باورها به کنشها جهت داده و کنشها به نوبه خود، فضای معنوی خانواده را خلق و تقویت میکنند. الگوی ارائهشده، چارچوبی جامع وکاربردی برای فهم عمیق سازوکارهای تأثیرگذاری معنویت بر خانواده فراهم میآورد. این مدل میتواند بهعنوان یک نقشه تشخیصی در خانوادهدرمانی، مبنایی برای طراحی بستههای آموزشی و راهنمایی برای سیاستگذاریهای فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
معماری خانواده؛ معنویت در خانواده؛ الگوی معنویت؛ روانشناسى اسلامى؛ خانواده قرآنی. تحلیل مضمون استنطاقى | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 0 |