پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 303 |
| تعداد مقالات | 2,269 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,340,374 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,733,482 |
ارزیابی الگوی قیمت‌گذاری دارایی‌های مالی بر پایه عوامل چندگانه برای پیش بینی بازده سهام در بازار سرمایه ایران | ||
| جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/iee.2025.10951.2511 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد جواد باقری1؛ سید فرزاد هاشمی* 2؛ محسن شاه‌حسینی3؛ محسن هاشمی‌گهر4 | ||
| 1دانشجوی دکترای، گروه مدیریت مالی، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرقدس، ایران | ||
| 2استادیار،گروه مدیریت مالی، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرقدس، ایران. | ||
| 3استادیار،گروه ریاضی، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرقدس، ایران | ||
| 4استادیار، گروه حسابداری، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرقدس، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه و اهداف: هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی کارایی مدل‌های چندعاملی در پیش‌بینی بازده سهام در بازار سرمایه ایران است. در این راستا، پژوهش بر آن است تا نقش عوامل متنوعی همچون اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به بازار، سودآوری و سیاست‌های سرمایه‌گذاری را در تبیین بازدهی سهام بررسی کرده و با مقایسه این مدل‌ها با الگوهای تک‌عاملی، میزان توانایی آن‌ها در توضیح رفتار بازدهی در شرایط خاص بازار ایران را مشخص سازد. انتظار می‌رود، همچنین در این راستا، پیش‌بینی بازده سهام می‌تواند ابزار تحلیلی دقیق‌تری در اختیار سرمایه‌گذاران، مدیران مالی و سیاست‌گذاران اقتصادی قرار دهد و به بهبود فرآیند تصمیم‌گیری کمک نماید. در این میان، مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌ها به‌عنوان یکی از محورهای اصلی در مطالعات مالی مطرح بوده‌اند و تلاش‌های متعددی برای ارتقای توان توضیح‌دهندگی و پیش‌بینی پذیری آن‌ها صورت گرفته است. نخستین تلاش جدی در این زمینه، مدل تک‌عاملی قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM) بود که با وجود اهمیت تاریخی و کاربردهای گسترده، قادر به توضیح تمامی تغییرات بازده سهام نبود. این محدودیت سبب شد تا پژوهشگران به توسعه مدل‌های چندعاملی روی آورند. در این مدل‌ها، علاوه بر عامل بازار، عوامل دیگری همچون ویژگی‌های بنیادی شرکت‌ها و شرایط اقتصادی لحاظ می‌شود تا توان پیش‌بینی و قدرت توضیح‌دهندگی افزایش یابد.بازار سرمایه نیز به‌عنوان یکی از ارکان اصلی نظام مالی، با نوسانات شدید چون ریسک‌های ساختاری و تأثیرپذیری از تحولات کلان اقتصادی روبه‌روست. در چنین بستری، اتکا به مدل‌های چندعاملی می‌تواند ضمن افزایش دقت در پیش‌بینی بازده سهام، به شناخت عمیق‌تر ریسک‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری منجر شود. بر این اساس، از منظر کاربردی نیز ضرورتی انکارناپذیر محسوب می‌گردد.بازار سرمایه نیز به‌عنوان یکی از ارکان اصلی نظام مالی، با نوسانات شدید چون ریسک‌های ساختاری و تأثیرپذیری از تحولات کلان اقتصادی روبه‌روست. در چنین بستری، اتکا به مدل‌های چندعاملی می‌تواند ضمن افزایش دقت در پیش‌بینی بازده سهام، به شناخت عمیق‌تر ریسک‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری منجر شود. روش: پژوهش حاضر، از نظر گردآوری داده‌ها، رویکردی اکتشافی و طرح پژوهش بر پایه پایش توصیفی ـ همبستگی طراحی شده است و از حیث هدف در رده پژوهش‌های بنیادی جای می‌گیرد. داده‌های پژوهش بر اساس اطلاعات واقعی بازار سهام گردآوری شده و شامل صورت‌های مالی، گزارش‌های حسابرسی و اطلاعات موجود در پایگاه‌های رسمی معاملات بورس اوراق بهادار است.جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران به تعداد حدود ۵۵۰ شرکت است. این جامعه طی یک بازه زمانی ۱۴ ساله از سال ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفته است. به‌منظور افزایش حجم داده‌ها و بهبود دقت تحلیل‌ها، هر سال مالی به دو دوره شش‌ماهه تفکیک گردید تا بتوان تغییرات بازده سهام و عوامل اثرگذار بر آن را با جزئیات بیشتری ردیابی نمود. با وجود برخی محدودیت‌ها و ناهماهنگی‌ها در اطلاعات موجود شرکت‌ها، معیارهای مشخصی برای انتخاب نمونه در نظر گرفته شد. در نهایت، با بهره‌گیری از روش حذف سیستماتیک، نمونه‌ای متشکل از ۱۳۰ شرکت انتخاب گردید که داده‌های آن‌ها به‌طور کامل و قابل اتکا در دسترس بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، با استفاده از نرم‌افزار تحلیل صورت می گردد، در اینجا نخست به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل با استفاده از نرم افزار Eviews10 داده ها نظم بندی شده و برحسب همراستایی با اهداف مورد تفسیر قرار گرفتند. نتایج: براساس نتایج حاصل از آزمون آمار توصیفی، متغیرهای مختلف مالی، اقتصادی، بازار سهام، راهبری شرکتی و حسابرسی الگوهای متفاوتی از ثبات و نوسان را نشان می‌دهند. بازده سهام نسبتاً پایدار بوده و نوسانات کمتری دارد، در حالی‌که ساختار مالی و سطح نقدینگی تغییرپذیری بیشتری را تجربه می‌کنند. در حوزه بازار سهام، ارزش بازار و نقدینگی بیشترین پراکندگی را داشته‌اند که بیانگر ریسک و نوسانات بالای بازار است، در مقابل نرخ رشد بازار از ثبات نسبی برخوردار بوده است. در بخش متغیرهای اقتصادی، تورم بیشترین تغییرپذیری را داشته و به‌عنوان متغیری اثرگذار بر سایر شاخص‌ها عمل می‌کند. همچنین در حوزه راهبری شرکتی، تعداد اعضای هیئت‌مدیره نوسان بیشتری داشته، اما ساختار مالکیت و مالکیت نهادی ثبات نسبی نشان داده‌اند. از سوی دیگر، متغیرهای مربوط به کیفیت گزارشگری مالی و حسابرسی تغییرات اندکی داشته و این امر بیانگر وجود چارچوب‌ها و رویه‌های استاندارد در این حوزه است، و نیز به دلیل انتخاب مدل داده‌های پنلی، به منظور انتخاب الگوی اثرات ثابت در برابر الگوی اثرات تصادفی، آزمون هاسمن انجام می-گیرد. نتایج آزمون چاو در هر مدل نشان میدهد که مقدار سطح خطای احتمال این آزمون کمتر از 5 درصد است، لذا در این آزمون روش ثابت پذیرفته می‌شود.در تحلیل رگرسیونی، نتایج نشان داد اکثر متغیرهای مورد مطالعه رابطه‌ای مثبت و معنادار با بازده سهام دارند. متغیرهایی مانند کارایی فرآیند حسابرسی با ضریب 8981/0، سطح نقدینگی با ضریب 8978/0، و بازار با ضریب 8122/0، اثرگذاری بالایی داشته و با آماره t بالای ۳ و معناداری کمتر از 005/0اهمیت بالای خود را نشان داده‌اند. همچنین نسبت ریسک مالی و تخصص حسابرس نیز تأثیر معناداری بر بازده سهام داشته‌اند. ضریب تعیین مدل 0.944 بیانگر توان بالای آن در توضیح تغییرات بازده سهام است و ضریب تعیین تعدیل‌شده 0.984 نیز دلالت بر قدرت پیش‌بینی قابل‌قبول مدل دارد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق، مدل‌های چندعاملی قیمت‌گذاری دارایی چارچوبی کارآمد برای پیش‌بینی بازده سهام در بازار سرمایه ایران فراهم می‌کنند. برخلاف مدل‌های تک‌عاملی همچون CAPM که تنها ریسک بازار را در نظر می‌گیرند، یافته‌ها نشان میدهد که بازده سهام تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل مالی، بازار، اقتصادی، حاکمیتی و حسابرسی قرار دارد.در بعد مالی،شاخص‌هایی مانند ساختار سرمایه، نقدینگی، سود خالص، نسبت بازده دارایی و نسبت بدهی به دارایی اثر معناداری بر بازده داشته و بیانگر اهمیت سلامت مالی و مدیریت منابع است. در حوزه بازار، متغیرهایی همچون بازده بازار، فرصت رشد و نسبت ارزش دفتری به بازار با ضرایب مثبت و معنادار، نقش نیروهای بازار و انتظارات سرمایه‌گذاران را تأیید می‌کنند. از منظر اقتصادی نیز عواملی نظیر نرخ تورم، رشد اقتصادی و تغییرات هزینه‌ها اثرگذاری بالایی بر عملکرد سهام داشته و اهمیت شرایط کلان را آشکار می‌سازند.علاوه بر این، ساختار حاکمیت شرکتی شامل استقلال هیئت‌مدیره، ساختار مالکیت و مالکیت نهادی موجب افزایش شفافیت و کاهش ریسک می‌شود. همچنین کیفیت گزارشگری مالی و استقلال حسابرس با اعتماد سرمایه‌گذاران و بهبود بازده ارتباط مستقیم دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قیمت‌گذاری دارایی‌های مالی؛ پیش‌بینی بازده سهام؛ بازار سرمایه؛ سرمایه گذاران | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 23 |
||