پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 310 |
| تعداد مقالات | 2,311 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,671,808 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,995,767 |
واکاوی برنامهریزی مؤثر در مدیریت عملکرد سازمانی از منظر آموزه‌های اسلامی (چرایی، چیستی و چگونگی) | ||
| فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت | ||
| دوره 12، شماره 24، تیر 1404، صفحه 95-122 اصل مقاله (921.58 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/rsm.2025.10882.1454 | ||
| نویسندگان | ||
| اسدالله احمدی* 1؛ علی آقا پیروز2؛ عبداله توکلی3 | ||
| 1دکترای قرآن و علوم، گرایش مدیریت، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران | ||
| 2استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران | ||
| 3دانشیار گروه مدیریت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده گسترده مقدمه و اهداف: «مدیریت عملکرد» به‌دلیل نقش اساسی آن در موفقیت سازمان برای دستیابی به اهداف هم از دیدگاه دانش مدیریت و هم از منظر آموزه‌های اسلامی چه در بُعد فردی و چه در بُعد سازمانی ابزار توانمندی است. برنامهریزی که از اهم وظایف مدیریتی است و در رأس هرم آنها قرار دارد، یکی از مؤلفههای مهم و اساسی فرایند مدیریت عملکرد سازمانی میباشد؛ بهگونهایکه مدیریت عملکرد سازمان بدون آن بی‌معناست. ازاین‌رو، اهمیت برنامهریزی در سازمانهای امروزی در ابعاد مختلف بهویژه در بعد عملکردی انکارشدنی نیست؛ زیرا با توجه به محدود بودن منابع سازمان و متنوع و رو به افزایش بودن نیازهای آن، همۀ سازمانها به‌دنبال صرف منابع محدود برای رفع نیازهای متنوع، به‌صورت بهینه، اثربخش و کارا هستند و این خواسته بدون یک برنامهریزی دقیق و مؤثر در سازمان تحقق پیدا نخواهد کرد؛ اما اینکه این برنامهریزی مؤثر، چه نوع برنامهریزی است و چگونه باید طراحی و اجرا شود، موضوعی است که فهم آن مهم است و براساس جستجوی صورت گرفته، چندان تحقیق مستقل نیز در این زمینه از منظر آموزه‌های اسلامی صورت نگرفته است. و هدف اصلی از انجام این تحقیق، روشن نمودن همین موضوع از این منظر است. بنابراین، با توجه به تأثیرپذیری برنامهریزی از ارزشهای حاکم بر سازمان ، چیستی برنامهریزی مؤثر در مدیریت عملکرد سازمانی از منظر آموزه‌های اسلامی و چگونگی طراحی و اجرا آن از این منظر، مسئله اصلی این پژوهش بوده است. روش: این پژوهش با روش ترکیبی اجتهادی−تحلیلی انجام شده است. توضیح اینکه پس از طرح پرسشهای اصلی و فرعی تحقیق، به بررسی مبانی نظری موضوع پرداخته شده و سپس با توجه به اینکه از نظر اندیشمندان اسلامی، پذیرفتهترین روش تحقیق در منابع دینی، برای استنباط احکام الهی، «روش اجتهاد» است و میتوان آن را بهگونهای توسعه داد که در علوم انسانی و دانش مدیریت نیز کاربرد داشته باشد، از این روش استفاده شد و با بررسی منابع تحقیق، مستندات دینی مرتبط با موضوع تحقیق شناسایی شده است و در نهایت، برای دستهبندی و تجزیه‌و تحلیل مفاهیم دادهها، مضمون‌گیری از مفاهیم و درنتیجه رسیدن به یک نظریه، از روش تحلیل مضمون استفاده و تجزیه‌و تحلیل مفاهیم و مضامین تحقیق، با این روش در پنج گام انجام شده است. و در مرحله آخر با تدوین گزارش تحقیق، شبکه مضامین تشکیل و طراحی شده است. یافتهها: تحقیق با دستیابی به سه دسته مضامین توصیفی (247 مضمون)، تفسیری (74مضمون) و رابطهای (5مضمون) نشان میدهد که «برنامهریزی جامع» به‌عنوان برنامهریزی مؤثر در مدیریت عملکرد سازمانی، ضمن ضروری بودن آن عقلاً و نقلاً و نیز مفید بودن آن از حیث مقابله با کمبودها، استفاده بهینه از منابع و ایمنی از پیشیمانی، از منظر آموزه‌های اسلامی چیزی است که باید در قالب برنامهریزی الهی انجام شود و مبتنی بر اصول سیزدهگانهای (تبعیت، دقت و ظرافت، تفکر و اندیشه، اولویتبندی در امور، سهولت و رعایت توان عمومی، انعطاف، آینده‌نگری و دوراندیشی، اعتقاد به حاکمیت مشیت الهی، هم‌سویی در هدف‌گذاری، مشروعیت ابزار وسایل دستیابی به اهداف، عدالت محوری، فرصت گرایی و تهدید زدایی، وقتشناسی و مدیریت زمان) باشد که از مبانی دینی نشئت گرفتهاند. و نیز عوامل چهارگانه توفیق الهی، امید به حل مسئله، کاربست تجربهها و مشاوره بر آن تأثیرگذار است. همچنین، یافتههای تحقیق نشان میدهد که نحوۀ برنامهریزی مؤثر دارای فرایند شش مرحلهای به این ترتیب است: تعیین هدف، شناخت و تجزیه‌و تحلیل عوامل درونی و بیرونی، شناسایی راههای دستیابی به هدف، انتخاب یک راه‌حل مناسب، تعیین زمان مناسب و اجرای برنامه. نتایج: در این تحقیق تلاش شده است چرایی، چیستی و چگونگی برنامهریزی مؤثر در مدیریت عملکرد سازمانی از منظر آموزه‌های اسلامی بررسی شود. در این زمینه تحقیق به این نتیجه رسیده که وجود برنامهریزی جامع به‌عنوان برنامهریزی مؤثر در مدیریت عملکرد سازمانی به دلایل عقلی و نقلی و نیز به‌دلیل فوایدی که دارد، یک امر ضروری است. و برنامهریزی مؤثر از منظر آموزه‌های اسلامی چیزی است که در قالب برنامه الهی انجام شود و مبتنی بر اصول سیزده‌گانه یادشده باشد. و چگونگی آن نیز با طی مراحل ششگانه یادشده به انجام میرسد. همچنین، نتایج تحقیق نشان میدهد که دو دیدگاه اسلامی و مدیریت رایج در بحث ضرورت و فواید برنامهریزی و نیز در اصل فرایند و طی مراحل ششگانه آن با هم هماهنگاند؛ اما در کیفیت طی این مراحل با هم تفاوت اساسی دارند و نیز دو دیدگاه یادشده در دو مرحله هدف‌گذاری و انتخاب راه‌حل رسیدن به هدف و همچنین در برخی از اصول حاکم بر برنامهریزی در سازمان باهم تفاوت مبنایی دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامهریزی؛ عملکرد؛ سازمان؛ مدیریت عملکرد؛ مدیریت عملکرد سازمانی؛ آموزه‌های اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 199 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 51 |
||