| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شمارهها | 310 |
| تعداد مقالات | 2,311 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,655,711 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,993,173 |
واکاوی دین و سنت در رویکرد سنتگرایی فریتیوف شوان و دلالتهای آنها در تعلیم و تربیت دینی | ||
| فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
| دوره 20، شماره 53، مهر 1404، صفحه 117-136 اصل مقاله (539.13 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2025.10707.2980 | ||
| نویسندگان | ||
| نبی اله دهقان خلیلی* 1؛ بابک شمشیری2؛ محمد حسن کریمی3؛ امین ایزدپناه4 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 2استاد، بخش مبانی تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 3استادیار، بخش مبانی تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| 4استادیار، بخش مبانی تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده گسترده مقدمه و اهداف: این پژوهش با هدف بررسی مفاهیم سنت، دین و تربیت دینی در رویکرد سنتگرایی فریتیوف شوان و دلالتهای تربیتی آنها در حوزه تربیت دینی انجام شده است. این پژوهش در صدد مقابله با دنیای تجدد و ارائه راهکارهای تربیتی مبتنی بر سنت است. روششناسی: این پژوهش از نوع کیفی و توصیفی - تحلیلی است. ابتدا با استفاده از منابع معتبر، اندیشههای سنتگرایان بهویژه فریتیوف شوان استخراج و سپس با نگاه ترکیبی، تلخیص و همنگری شدهاند. در نهایت، مفاهیم مرتبط با فرایند تربیت دینی پردازش شدهاند. یافتهها: به اعتقاد سنتگرایان از جمله شوان، دین قابلیت نفوذ بر همه ابعاد زندگی انسانها را دارد و حذف دین موجب بحران معنویت و خطرات جبرانناپذیری برای جوامع خواهد داشت. لذا شوان، تضعیف دینداری را نتیجه مستقیم تجددگرایی میداند و بهترین راه مواجهه با این چالش را شناخت عمیق و هوشمندانه دنیای تجدد بر مبنای نگرش عقلانی و بازگشت به سنت میداند که در واقع هسته اصلی و منبعث از ذات هستی است و در دل آن خرد جاودانی قرار دارد که در نهایت همه ادیان را یکی میکند و در قله هستی به خداوند متصل میکند. بنابراین سنت، ریشه در وحی دارد و در بستر زمان و مکان جاری است. بنابراین تعلیم و تربیت در دنیای کنونی باید مبتنی بر اصول متافیزیکی و حکمت جاویدان باشد و بر استفاده از آموزههای قرآن و حدیث بهعنوان سرچشمههای سنت اسلامی تاکید شود، چراکه تعالیم این دو منبع موجب سعادت هر دو جهان خواهد شد. از نظر شوان دین نیز، تجلی سنتهای معنوی و حکمت جاودان است و حامل حقیقتی است که در قلب تمامی ادیان وجود دارد. مراحل تحقق تربیت دینی و تحول معنوی: شوان،تربیت دینی را فرآیند پرورش جنبههای معنوی و روحانی انسان میداند که باید شامل آگاهی از اصول انسانی، اخلاقی و معنوی باشد لذا انسانها بهعنوان موجوداتی دارای بُعد معنوی و پتانسیل حرکت به سوی مطلق در نظر میگیرد و انسان را دارای ساحات چندگانه میداند و معتقد است شریفترین رسالت انسان، اتصال به ذات الهی است.. لذا سه مرحله اصلی برای تربیت دینی قائل است: طریق دینی - معنوی (تزکیه)، طریق اشراق (انشراح) و مرحله نهایی کمال و وصال. همچنین، سه فضیلت ویژه (تواضع، احسان، صدق) را مقدمه طی طریق معنوی میداند. نتیجهگیری: این مقاله با بررسی دیدگاههای فریتیوف شوان، متفکر سنتگرا، به بررسی چالشهای تربیت دینی در دنیای مدرن میپردازد. شوان، فلسفه جاویدان را بهعنوان راه نجاتی برای انسان معاصر در مواجهه با تجددگرایی معرفی میکند، چراکه این فلسفه ریشه در وحی الهی داشته و انسان را به سوی حقیقت مطلق هدایت میکند. مقاله با تأکید بر اهمیت دین، معنویت و ارزشهای اخلاقی، نقش کلیدی مربی، متربی و محیط را در فرآیند تربیت دینی مورد بررسی قرار میدهد. همچنین، با انتقاد از دنیای مدرن و غفلت آن از معنویت، بر لزوم ایجاد نظام آموزشی کارآمد، دینی و مبتنی بر عقلانیت و بصیرت تأکید میشود تا برنامههای تربیتی مفیدی برای نسل جوان در راستای ارزشهای اخلاقی و دینی ارائه گردد. در نهایت، مقاله بر اهمیت تحول معنوی و لزوم توجه به ابعاد نظری و عملی دین، همراه با نیایش، فضیلت، زیبایی و صدق، بهعنوان شروط اساسی اعتبار و اصالت دین تاکید میکند و پیشنهاد میکند که صاحبنظران نظام آموزشی در طراحی متون درسی، از قرآن و حدیث بهرهمند شده و اهداف تربیت دینی را در تمامی جنبههای زندگی افراد جامعه منعکس نمایند. تشکر و قدردانی: با توجه به اینکه این پژوهش برآمده از رساله نبی اله دهقان خلیلی دانشجوی دکتری رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز با راهنماییهای استاد راهنما (جناب آقای دکتر بابک شمشیری) و مشاورین رساله (جناب آقایان محمدحسن کریمی و امین ایزدپناه) میباشد. لذا نویسنده مقاله از راهنماییهای ایشان، سردبیر، مدیران، کارشناسان و داوران فصلنامه علمی تربیت اسلامی تشکر و قدردانی مینمایند. تعارض منافع: «هیچگونه تعارض منافع توسط نویسندگان بیان نشده است». | ||
| کلیدواژهها | ||
| سنت؛ دین؛ تربیت دینی؛ شوان | ||
| مراجع | ||
|
اطهری، سید حسین و مرتضی منشادی. (1393). «چیستی فلسفه سنتگرایی با تکیه بر آرای سید حسین نصر، مضامین، مفاهیم و دلالتها»، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت دانشگاه شهید بهشتی 13(3): 26-51.
https://sid.ir/paper/485919/fa
اعوانى، غلامرضا. (1382). در معناى سنت از کتاب خرد جاویدان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
الدمو، کنت. (1389). سنتگرایی دین در پرتو فلسفه جاویدان، ترجمه: رضا کورنگ بهشتی، تهران: حکمت.
امامی جمعه، مهدی و زهرا طالب. (1391). «سنت و سنتگرایی از دیدگاه فریتیوف شوان و سید حسین نصر»، مجله علمی پژوهشی الهیات تطبیقی 3(7): 37-56.
https://sid.ir/paper/191872/fa
امامی جمعه، مهدی و زهرا طالبی. (1393). «رابطه انسانشناسی و خداشناسی در حکمت خالده با محوریت آرای شوان و سید حسین نصر»، دوفصلنامه علمی - پژوهشی انسان پژوهی دینی 11(32): 69-91.
https://civilica.com/doc/2038320
حسنزاده، صالح و مهدی شیخ. (1395). «رابطۀ سنتگرایی با معرفت دینی»، فصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت 16(47): 62-86.
Doi: 10.52547/jipt.2023.230016.1355
داوودی، محمد و علیرضا اعرافی. (1383). سیره تربیتی پیامبرn و اهل بیتb، تربیت دینی، جلد دوم، قم: موسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه.
ریگریفین، دیوید. (1381). خدا و دین در جهان پسامدرن، ترجمه: حمیدرضا آیتالهی، تهران: آفتاب توسعه.
شوان، فریتیوف. (1368). آشنایی با اسلام، ترجمه: همایون عریضی، تهران: توس.
شوان، فریتهوف. (1386). اَتما مایا، ترجمه: محمود بینای مطلق، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
شوان، فریتیوف. (1372). اصول و معیارهاى هنر جهانى از کتاب مبانى هنر معنوى، ترجمه: سید حسین نصر، تهران: نشر حوزه هنرى.
شوان، فریتیوف. (1388). «انسانشناسی معنوی»، ترجمه: علیرضا عنایت، اطلاعات حکمت و معرفت، 4(2): 59-61.
شوان، فریتیوف. (1381). گوهر و صدف عرفان اسلامی، ترجمه: مینو حجت، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
صالحی، محمدحسین.(1388). تفرج در باغ حکمت: توصیه به جویندگان حقیقی معنا: تأملاتی بر تعالیم معنوی فریتیوف شووان (شیخ عیسی نورالدین احمد) حکیم و عارف سوئیسی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
قربانی، اکبر. (1394). وحدت متعالی ادیان. تهران، نگاه معاصر.
قربانی، اکبر. (1394). «تحلیلی انسانشناختی از نظریه وحدت متعالی ادیان»، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، 15(54): 105-137.
https://civilica.com/doc/1558213
کاتسینگر،جیمز. (1935). تفرج در باغ حکمت، ترجمه: محمدحسین صالحی، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
کوماراسوامى، آناندا. (1389). هنر و نمادگرایى سنتى، ترجمه: صالح طباطبایى، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
لنگهاوزن، محمد. (1382). چرا سنتگرا نیستم خرد جاویدان، به کوشش شهرام یوسفیفر، تهران، فرهنگستان هنر.
مدنی، محمدهادی (1397). بررسی تطبیقی آینده معنویت دینی از منظر پست مدرنیسم و سنتگرایی، دانشگاه تهران.
مشایخی راد، شهابالدین. (1380). مجموعه مقالات تربیت دینی، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
ملکیان، مصطفى، (1386). سیری در سپهر جان مقالات و مقولاتی در معنویت، تهران: نگاه معاصر.
نژاد ایران، محمد. (1395). «نقد ماهیت سلبی سنتگرایی در اندیشۀ سید حسین نصر»، جستارهای فلسفۀ دین، انجمن علمی فلسفه دین، 5(1): 101-122.
https://civilica.com/doc/1362882
نصر، سید حسین. (1381). معرفت ومعنویت، ترجمه: انشاءاالله رحمتی، تهران، دفترپژوهش و نشر سهروردی.
نقیبی، شیما و بابک شمشیری. (1395). بررسی مفهوم دین در رویکرد سنت گرایی و دلالت های آن در حوزه تربیت دینی»، ادیان، مذاهب و عرفان، 25(228): 101-116.
https://civilica.com/doc/327383
Al-Damou, Kenneth (2000). Religious Traditionalism in the Light of Eternal Philosophy, translated by Reza Korang Beheshti, Tehran, Hekmat. [in Persian] Athari, Seyyed Hossein, colleagues (2014). What is the philosophy of traditionalism based on the views of Seyyed Hossein Nasr, themes, concepts and implications, Filsnameh Philosophy and Islamic Theology, Ayenah Ma’rifat, Shahid Beheshti Univers ity, Fall 2013. pp. [in Persian] Awani, Gholamreza (2003). An article on the meaning of tradition from the book of eternal wisdom, Tehran, Tehran University Press. [in Persian] Coomaraswamy, Ananda (2009). Traditional Materialism in Art, translated by Saleh Tabatabaei, Tehran, Art Academy Publications, [in Persian] Cutsinger, James S (1997c), Advice to the Serious Seeker: Meditations on the Teaching of Frithjof schuon,SUNY Press. Davoudi, Mohammad, Aarafi, Alireza (2004). The educational life of the Prophet (PBUH) and the Ahlul Bayt (AS), Religious Education, Volume 2, Qom: Seminary and University Research Institute. [in Persian] Emami Juma, Mehdi, Talebi, Zahra (2014). The relationship between anthropology and theology in the Khalidah Wisdom with the focus on the views of Schwan and Seyyed Hossein Nasr, Bi-Quarterly Scientific-Research Journal of Religious Anthropology, Year 11, Winter 2014, pp. 9-69, [in Persian] Emami Juma, Mehdi; Taleb, Zahra (2012). Tradition and Traditionalism from the Perspective of Fritijof Schwan and Seyyed Hossein Nasr, Comparative Theology, Scientific Research Journal, Year 3, Summer 2012. pp. 37-56. [in Persian] Ghorbani, Akbar (2015). An Anthropological Analysis of the Theory of the Transcendent Unity of Religions, Shiraz University Quarterly Journal of Religious Thought, Volume 15, Spring 2015, pp. 105-137. [in Persian] Ghorbani, Akbar (2015). The Transcendent Unity of Religions. Tehran, Contemporary Perspective. [in Persian] Hassanzadeh, Saleh, Sheikh, Mehdi (2016). The Relationship between Traditionalism and Religious Knowledge, Quarterly of Islamic Philosophy and Theology, Ayneh Ma’rifat, Shahid Beheshti University, Summer 9. pp. 62-86. [in Persian] Katsinger, James (1935) A Walk in the Garden of Wisdom, translated by Mohammad Hossein Salehi, University of Religions and Sects Publications, 2009. [in Persian] Langhausen, Mohammad (2003). Why I am not a traditionalist, Eternal Wisdom, by Shahram Yousefifar, Tehran, Academy of Arts, [in Persian] Madani, Mohammad Hadi (2018). A comparative study of the future of religious spirituality from the perspective of postmodernism and traditionalism, University of Tehran. [in Persian] Mashayekhi-Rad, Shahab-Al-Din (2001). Collection of articles on religious education, Qom, Institute of Religious Studies and University. [in Persian] Naghibi, Shima, Shamshiri, Babak (2016). Studying the concept of religion in the traditionalist approach and its implications in the field of religious education, religions, sects and mysticism, December – 2016, [in Persian] Nasr, Seyyed Hossein (2002). Introduction and Spirituality, translated by: Insha’Allah Rahmati, Tehran, Sohravardi Research and Publishing House. [in Persian] Nasr, Seyyed Hossein (ed.) (1991), The Essential Writings of Frithjof Schuon USA, Element Books Ltd Nejad Iran, Mohammad (2016). Criticism of the negative nature of traditionalism in the thought of Seyyed Hossein Nasr, Essays on the Philosophy of Religion, Scientific Society of Philosophy of Religion, Fifth Year, Summer 2016. pp. 101-122. [in Persian] Ray Griffin, David (2002). God and Religion in the Postmodern World, translated by Hamid Reza Ayt-Olahi, Tehran, Aftab Tose. [in Persian] Schuon, Frithjof (1985), Sufism: Veil and Quintessence, Pakistan: Lahore. Schuon, Frithjof (1987), Spiritual Perspectives and Human Facts, London, Perennial Books. Schuon, Frithjof (1990), To Have a Center, USA, Bloomington, World Wisdom Books. Schuon, Frithjof (1976), Islam and the Perennial philosophy , Al Tajir Trust. Schuon, Frithjof.(1953). the transcendent unity of religion,trans.peter townsend, London: faber and faber limited. Frithjof Schuon (1981a), Esoterism as Principle and as Way, Trans. William Stoddart. London: Perennial Books. Schuon, Frithjof, (1984a), Logic and transcendence. Trans. Peter N. Townsend. London: Perennial Books Schwan, Frithieff (2009). “Spiritual Anthropology”, translated by Alireza Enayat, Information on Wisdom and Knowledge, No. 2, May 2009. [in Persian] Schwan, Frithoff (2002). The Gem and the Shell of Islamic Mysticism, translated by Minoo Hojjat, Tehran: Sohravardi Research and Publishing Office. [in Persian] Schwan, Frithoff (2003). The article Principles and Standards of World Art from the book Fundamentals of Spiritual Art, translated by Seyyed Hossein Nasr, Tehran, Hozeh Hanari Publishing House. [in Persian] Schwan, Frithoff (2005). Reason and the Reason of Reason, translated by Babak Alikhani, Tehran, Hermes. [in Persian] Schwan, Frithoff (2007). “Atma Maya”, translated by Mahmoud Binay-e-Motlagh, Tehran: Institute for Research and Development of Human Sciences, [in Persian] Schwan, Frithoff (2009). Introduction to Islam, translated by Homayoun Erezi, Tehran: Toos. [in Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 281 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 86 |
||