| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شمارهها | 310 |
| تعداد مقالات | 2,309 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,647,210 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,989,034 |
شاخصهای روانسنجی مقیاس صبر کودکان و نوجوانان | ||
| مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
| دوره 19، شماره 37، تیر 1404، صفحه 53-71 اصل مقاله (1.48 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2025.10574.2283 | ||
| نویسندگان | ||
| فرهاد خرمائی* 1؛ فاطمه آزادی دهبیدی2؛ اعظم فرمانی3؛ سید مهدی پورسید4 | ||
| 1دانشیار بخش روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 2استادیار گروه روانشناسی، مرکز آموزش عالی اقلید، اقلید، ایران | ||
| 3دکتری روانشناسی، اداره کل بهزیستی استان فارس، دفتر اورژانس اجتماعی، شیراز، ایران | ||
| 4استادیار گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده گسترده مقدمه و اهداف: مفهوم صبر کوته زمانی است که مورد توجه معدودی از روانشناسان قرار گرفته است. این مفهوم در حال گذار از روند تکوینی است. صبر توانش موجود زنده در به تاخیراندازی برخی از خواستهها به منظور دستیابی به پاداشهای سطح بالاتر در آیندهای نزدیک (اشنیتکر[1]1 و همکاران، 2019) تعریف شده است. پژوهشها اهمیت و نقش صبر را در کاهش پرخاشگری (شکوفهفرد و خرمایی)، زورگویی (فرمانی و خرمایی، 2015)، اضطراب و افسردگی (خرمایی، آزادی دهبیدی و زابلی، 1394) مورد بررسی قرار دادهاند. همچنین دیگر پژوهشها ارتباط این سازه روانشناختی- دینی را با ناامیدی (خرمایی و فرمانی، 1393)، امید به زندگی (مرحمتی و خرمایی، 1397)، بهزیستی روانشناختی (مرحمتی و خرمایی، 2016)، رضایت زناشویی (فرمانی، خرمایی و دوکوهکی، 1393)، راهبردهای مقابلهای (کیهان فرد، 1389)، اهداف پیشرفت (آربزی و خرمایی، 1400) و اهمالکاری تحصیلی (خرمایی و آزادی دهبیدی، 1396) مورد بررسی قرار دادهاند. در مجموع صبر قابلیتی زیستی-روانشناختی و فضیلتی اخلاقی است که به وسیله باورهای دینی و عوامل تأثیرگذار درونی و بیرونی جهت داده میشود. بنابراین میتوان گفت که هر چند صبر قابلیتی سرشتی دارد لیکن به وسیله باورهای اعتقادی و جهانبینی دینی که ریشه در وحی دارند، محتوی میگیرد (خرمایی و فرمانی، 1393). اما آنچه در این میان اهمیت دارد آن است که برای گسترش نظری و کاربردی این سازه، ساخت و تدوین ابزارهایی برای سنجش صبر ضرورتی اجتنابناپذیر است. این ضرورت هنگامی بیشتر احساس میشود که حوزه مطالعه صبر بر روی کودکان و نوجوانان تمرکز مییابد. بنابراین، هدف این پژوهش تدوین مقیاسی برای سنجش صبر کودکان و نوجوانان بر اساس مدل پنج عاملی صبر و بررسی شاخصهای روانسنجی این مقیاس بود. روش: این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر دانشآموزان مقاطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم شهر شیراز بودند که از میان آنها تعداد 845 دانشآموز به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. مقیاس صبر کودکان و نوجوانان بر مبنای مقیاس صبر بزرگسالان (خرمایی و همکاران، 1393الف) تهیه شده است. به عبارت دیگر، همانند مقیاس صبر بزرگسالان (خرمایی و همکاران، 1393الف) مفاهیم کلیدی که کلیه آیات مرتبط با صبر در قرآن کریم بر آن تأکید داشتهاند، مورد توجه قرار گرفت. سپس با توجه به این مفاهیم عباراتی تدوین گردید و نسخه نهایی این مقیاس در قالب 33 گویه براساس مقیاس درجه بندی لیکرت از کاملاً درست تا کاملاً نادرست تنظیم شد که به سنجش پنج عامل استقامت، درنگ، متعالی شدن، شکیبایی و رضایت میپردازد. لازم به ذکر است که در این مقیاس گویههای 2، 3، 4، 6، 7، 8، 9، 11، 12، 13، 15، 16، 17، 19، 20، 21، 23، 24، 25، 26، 27، 28، 29، 30، 31، 32 و 33 نمرهگذاری معکوس دارند. تجزیه و تحلیل دادههای توصیفی پژوهش با استفاده از Spss-21 بوده است و برای تعیین روایی از روش تحلیل عامل تاییدی در نرمافزار Amos-21 استفاده شد. پایایی کل مقیاس و مؤلفههای آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده است. نتایج: جدول 1 توزیع گروه نمونه برحسب مقطع تحصیلی و جنسیت دانشآموزان را نشان میدهد. در جدول 2 نیز اطلاعات توصیفی کل نمونه مشاهده میشود. جدول 1: توزیع گروه نمونه برحسب مقطع تحصیلی و جنسیت دانشآموزان مقطع تحصیلی دختر پسر کل ابتدایی (%18) 151 (%16) 135 (%34) 286 متوسطه اول (%18) 149 (%14) 120 (%32) 269 متوسطه دوم (%17) 145 (%17) 145 (%34) 290 کل (%53) 445 (%47) 400 (%100) 845 جدول 2: اطلاعات توصیفی مربوط به مؤلفهها و نمره کل مقیاس صبر متغیر میانگین انحراف استاندارد حداکثر نمره حداقل نمره کجی کشیدگی درنگ 32/27 73/7 50 10 12/0- 48/0- استقامت 69/36 77/7 50 12 40/0- 46/0- متعالی شدن 86/23 30/4 30 7 60/0- 04/0- شکیبایی 02/9 26/3 20 4 59/0 05/0 رضایت 33/10 88/2 15 3 38/0- 32/0- صبر 17/112 02/18 161 63 12/0- 37/0- برای تعیین روایی مقیاس از روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. پیش از اجرای تحلیل عامل تاییدی مفروضههای این روش بررسی شدند و تمام مفروضهها برقرار بودند. در ادامه، گویههای مقیاس در قالب مدل 5 عاملی در نرمافزار ایموس ترسیم و بر روی نمونهای از دانشجویان شامل 845 نفر (400 پسر و 445 دختر) آزمون شد. شاخصهای برازش مدل برای مدل محاسبه شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مقیاس صبر با 5 عامل استقامت (با بار عاملی 42/0 تا 65/0)، درنگ (با بار عاملی 32/0 تا 66/0)، متعالی شدن (با بار عاملی 34/0 تا 74/0)، شکیبایی (با بار عاملی 36/0 تا 67/0) و رضایت (با بار عاملی 45/0 تا 77/0) بارگذاری شد. شاخصهای برازش مدل در جدول 3 گزارش شده است. جدول 3: شاخصهای برازش مدل شاخص X2/df GFI AGFI CFI IFI RMSEA PCLOSE مقدار 32/2 92/0 91/0 90/0 90/0 04/0 1 مقادیر قابل قبول >3 <90/0 <90/0 <90/0 <90/0 >08/0 <05/0 گویهها در تحلیل عاملی مرتبه اول روی پنج مؤلفه و مؤلفهها در تحلیل عاملی مرتبه دوم روی یک عامل کلی بارگذاری شدند و کلیه ضرایب معنیدار بوده است. با توجه به نتایج پیشین، میتوان گفت که صبر دربرگیرنده پنج مؤلفه متعالی شدن، شکیبایی، رضایت، استقامت و درنگ است که در عین استقلال این پنج عامل بر روی عامل کلی صبر بارگذاری میشوند. همچنین پایایی مقیاس صبر از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شده است. نتایج نشان میدهند ضرایب به دست آمده برای مؤلفههای متعالی شدن، شکیبایی، رضایت، استقامت، درنگ و کل مقیاس به ترتیب 74/0، 62/0، 70/0، 80/0، 80/0 و 87/0 به دست آمده است. بحث و نتیجهگیری: در پژوهش حاضر با استناد به مقیاس صبر بزرگسالان (خرمایی و همکاران، 1393) و با استفاده از مؤلفههای قرآنی و روایتی صبر مقیاسی جهت سنجش صبر کودکان و نوجوانان طراحی گردیده است. بدین صورت که آیات مرتبط با صبر در قرآن کریم و مفاهیم کلیدی این آیات استخراج شد. سپس با توجه به این مفاهیم عباراتی متناسب با گروه سنی کودک و نوجوان تدوین گردید. عبارات دارای مفاهیم مشابه حذف و نسخه نهایی این مقیاس در قالب 33 گویه براساس مقیاس درجه بندی لیکرت از کاملاً درست تا کاملاً نادرست تنظیم شد. سپس دانشآموزان مقاطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم به این مقیاس پاسخ دادند و ویژگیهای روانسنجی مقیاس مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مقیاس صبر کودکان و نوجوانان دارای روایی و پایایی مناسب است و میتوان از آن به عنوان ابزاری روا و پایا جهت سنجش صبر کودکان و نوجوانان استفاده کرد. محققین این پژوهش پیشنهاد میکنند که ویژگیهای روانسنجی این مقیاس در جمعیتهای مختلف کودکان و نوجوانان مورد بررسی قرار گیرد. ساخت ابزار خودگزارشی جهت سنجش صبر کودکان و نوجوانان در پژوهش حاضر با هدف پر کردن خلاء موجود در این زمینه و انجام پژوهشهای گسترده و عمیق در حوزهی صبر کودکان و نوجوانان صورت گرفته است و به نظر میرسد که مقیاس ساخته شده در این پژوهش بتواند راهگشای پژوهشهای عمیقتر در مورد روند تحولی صبر در سنین مختلف، تظاهرات مختلف صبر در زندگی کودکان و نوجوانان، ارتباط صبر با سایر متغیرهای روانشناختی و نهایتاً تدوین روشهای مداخلهای برای ارتقای صبر در این گروه سنی باشد. تقدیر و تشکر: از تمام افرادی که ما را در انجام و پیشبرد این پژوهش یاری نمودند، صمیمانه تقدیر و تشکر میشود. تعارض منافع: بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافعی ندارد. Schnitker | ||
| کلیدواژهها | ||
| روانسنجی؛ مقیاس؛ صبر؛ کودکان و نوجوانان | ||
| مراجع | ||
10.1353/pew.2014.0021
https://doi.org/10.1108/JMD-11-2013-0132.
https://www.sbu.ac.ir/fa/w/.
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/5427/5515/52302/.
https://ravanshenasi.nashriyat.ir/node/564.
https://islamicpsy.rihu.ac.ir/issue_192_202.html.
http://pok.jrl.police.ir/issue_13631_13651.html.
https://ciu.nahad.ir/issue_74_75.html?lang=en.
https://researchbt.cfu.ac.ir/issue_44_48.html.
http://akhlagh.saminatech.ir/en/Issue/3470.
https://news.iut.ac.ir/content/.
https://conferenceyab.ir/conference/the-third-international-congress-on-islamic-humanities.
doi.org/10.22054/jem.2015.324.
https://ijme.tums.ac.ir/browse.php?mag_id=1015&slc_lang=en&sid=1.
file:///C:/Users/Paradise2021/Downloads/50010020170405.pdf.
https://sanad.iau.ir/Journal/jip/Issue/46560.
https://im.ihu.ac.ir/issue_2201483_2201553.html.
https://sanad.iau.ir/Journal/jip/Issue/46567.
https://doi.org/10.1080/17439760.2019.1610482.
10.1163/ej.9789004158511.i-301.69.
http://ravanshenasi.nashriyat.ir/node/179.
https://news.iut.ac.ir/content/.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 347 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 105 |
||