پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها274
تعداد مقالات2,067
تعداد مشاهده مقاله4,232,159
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,925,748
رامشت, شهرام, صداقت زاده, میثم. (1402). واکاوی معنای تربیت بر اساس خوانش شهید مطهری از نظریه فطرت. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 18(46), 103-124. doi: 10.30471/edu.2023.9270.2739
شهرام رامشت; میثم صداقت زاده. "واکاوی معنای تربیت بر اساس خوانش شهید مطهری از نظریه فطرت". دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 18, 46, 1402, 103-124. doi: 10.30471/edu.2023.9270.2739
رامشت, شهرام, صداقت زاده, میثم. (1402). 'واکاوی معنای تربیت بر اساس خوانش شهید مطهری از نظریه فطرت', دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 18(46), pp. 103-124. doi: 10.30471/edu.2023.9270.2739
رامشت, شهرام, صداقت زاده, میثم. واکاوی معنای تربیت بر اساس خوانش شهید مطهری از نظریه فطرت. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 1402; 18(46): 103-124. doi: 10.30471/edu.2023.9270.2739

واکاوی معنای تربیت بر اساس خوانش شهید مطهری از نظریه فطرت

فصلنامه علمی تربیت اسلامی
دوره 18، شماره 46، دی 1402، صفحه 103-124    اصل مقاله (1.67 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2023.9270.2739
نویسندگان
شهرام رامشت1؛ میثم صداقت زاده* 2
1دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت در گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2دکترای تخصصی، استادیار، مدیر گروه فرهنگ و تربیت دانشگاه امام صادق، تهران، ایران
چکیده
مفهوم فطرت عنصر محوری اندیشه انسان‎شناسانه بسیاری از اندیشمندان علوم اسلامی است. معانی اتخاذ شده از این مفهوم اما بر خلاف لفظ آن، متعدد بوده و موجب اختلافاتی در تبیین و نتایج حاصل از آن در سایر حوزه‎های علوم انسانی شده است. در میان اندیشمندان، شهید مطهری فطرت را «امّ المعارف» قرآن و اندیشه اسلامی دانسته و آن را محور اندیشه خود قرار داده است. لذا پرداختن به تربیت در اندیشه شهید مطهری، متوقف بر پرداختن به نظریه فطرت در دیدگاه ایشان است. این پژوهش با هدف تحلیل معنای تربیت بر اساس خوانش شهید مطهری از نظریه فطرت انجام شده است. برای این منظور از روش تحلیل محتوی استفاده شده و تمامی آثار مکتوب در دسترس ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‎دهد که دو معنا از فطرت در اندیشه ایشان قابل استنباط است، یکی فطرت به مثابه نحوه خلقت انسان و دیگری به مثابه بعد انسانی انسان. هر یک از این تعابیر فطرت، دلالت‎های تربیتی گوناگونی را موجب می‎شود. در نتیجه، معنای تربیت در اندیشه ایشان را می‎توان در تبیین مضامینی چون اصلاح، شکوفایی، هدایت، تکامل و رشد پی‎جویی کرد.
کلیدواژه‌ها
فطرت؛ تربیت؛ رشد؛ تکامل؛ شکوفایی؛ شهید مطهری
مراجع
*قرآن کریم.

  1. ابن‎منظور، محمد (1375ق)، لسان العرب، لبنان: بیروت.
  2. باقری، خسرو (1368)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: انتشارات مدرسه.
  3. باقری، خسرو (1387)، درآمدی بر فلسفة تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، ج1، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  4. بهروزی، غزاله (1396)، روش‎های تربیت مبتنی‎ بر فطرت از نگاه قرآن کریم، (پایان‎نامه کارشناسی ارشد)، مشهد: دانشگاه فردوسی.
  5. جوادی آملی، عبدالله (1383)، توحید در قرآن، قم: اسراء.
  6. ذوالفقاری، میثم (1397)، تحلیل و تبیین مفهوم تربیت مبتنی بر فطرت به عنوان رویکردی در تعلیم و تربیت اسلامی و استنتاج مبانی و اصول آن، (پایان‎نامه کارشناسی ارشد)، تهران: دانشگاه شاهد.
  7. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1381)، مفردات ألفاظ القرآن، تهران: مرتضوی.
  8. زرانی، ساسان؛ علی قائمی امیری و نجمه وکیلی (1398)، «بررسی تطبیقی فطرت در اندیشه امام خمینی و علامه طباطبائی»، فصلنامه معرفت فلسفی، 17(2)، 67.
  9. شاه‎آبادی، محمدعلی (1387الف)، رشحات‎البحار، ترجمه زاهد ویسی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  10. ____________ (1387ب)، فطرت عشق (شذره ششم از کتاب شذرات‎المعارف)، شرح فاضل گلپایگانی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  11. طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج10، قم: جامعه مدرسین.
  12. عبدالله نسب، محمدرضا و نجمه کیخا (1399)، «تربیت سیاسی در اندیشه آیت الله خامنه ای بر اساس نظریه فطرت»، مجله پژوهش‎های سیاست اسلامی، 8(17)، 107−
  13. غفوری‎نژاد، محمد (1391)، «کارکردهای نظریه فطرت در آراء استاد مطهری»، نشریه عقل و دین، 4(7)، 111.
  14. فقیهی، علی‎نقی (1401)، «کاربرد «فطرت» به‎مثابه مبنای تعلیم و تربیت انسان از منظر علامه مصباح با تأکید بر آیات و روایات»، دوفصلنامه اسلام و پژوهش‎های تربیتی، 14(1)، 73.
  15. مصباح یزدی، محمدتقی (1390)، فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: انتشارات مدرسه.
  16. مطهری، مرتضی (1376)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج12 و 22، تهران: صدرا.
  17. _________ (1389الف)، اسلام و نیازهای زمان، ج1، تهران: صدرا.
  18. _________ (1389ب)، آشنایی با قرآن، ج4، 9، 11، 13 و 14، تهران: صدرا.
  19. _________ (1389ج)، آینده انقلاب اسلامی ایران، تهران: صدرا.
  20. _________ (1389د)، توحید، تهران: صدرا.
  21. _________ (1389ه)، جامعه و تاریخ، تهران: صدرا.
  22. _________ (1389و)، جهان بینی توحیدی، تهران: صدرا.
  23. _________ (1389ز)، حکمتها و اندرزها، ج2. تهران: صدرا.
  24. _________ (1389ح)، شرح منظومه، تهران: صدرا.
  25. _________ (1389ط)، علل گرایش به مادیگری، تهران: صدرا.
  26. _________ (1389ی)، فطرت، تهران: صدرا.
  27. _________ (1389ک)، نقدی بر مارکسیسم، تهران: صدرا.
  28. _________ (1389ل)، نهضت‎هاى اسلامى درصد ساله اخیر، تهران: صدرا.
  29. _________ (1389م)، وحی و نبوت، تهران: صدرا.
  30. _________ (1389ن)، یادداشت‎های شهید مطهری، ج2 و 4، تهران: صدرا.
  31. _________ (1390الف)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2، 3، 4 و 5، تهران: صدرا.
  32. _________ (1390ب)، امدادهای غیبی در زندگی بشر، تهران: صدرا.
  33. _________ (1390ج)، انسان کامل، تهران: صدرا.
  34. _________ (1390د)، انسان و سرنوشت، تهران: صدرا.
  35. _________ (1390ه)، آزادی معنوی، تهران: صدرا.
  36. _________ (1390و)، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: صدرا.
  37. _________ (1390ز)، حماسه حسینی، ج1 و 2، تهران: صدرا.
  38. _________ (1390ح)، ختم نبوت، تهران: صدرا.
  39. _________ (1390ط)، درس‌های اسفار، ج3، تهران: صدرا.
  40. _________ (1390ی)، ده گفتار، تهران: صدرا.
  41. _________ (1390ک)، سیری در سیره نبوی، تهران: صدرا.
  42. _________ (1390ل)، فلسفه اخلاق، تهران: صدرا.
  43. _________ (1390م)، فلسفه تاریخ، ج1، 2، 3 و 4، تهران: صدرا.
  44. _________ (1390ن)، قیام و انقلاب مهدیf، تهران: صدرا.
  45. _________ (1390س)، ولاها و ولایت‌ها، تهران: صدرا.
  46. _________ (1392)، انسان شناسی قرآن، تهران: صدرا.
  47. _________ (1398الف)، فطرت در قرآن، تهران: صدرا.
  48. _________ (1398ب)، فطرت و تربیت، تهران: صدرا.
  49. منظری توکلی، علیرضا (1383)، تدوین فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای فطرت، (رساله دکتری)، شیراز: دانشگاه شیراز.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 168
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 128