پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها281
تعداد مقالات2,136
تعداد مشاهده مقاله4,463,047
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,115,580
میر معزی, سید حسین. (1401). مبانی معرفت‌شناختی دانش اقتصاد اسلامی «ارزش شناخت». دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 19(38), 59-91. doi: 10.30471/iee.2023.9413.2338
سید حسین میر معزی. "مبانی معرفت‌شناختی دانش اقتصاد اسلامی «ارزش شناخت»". دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 19, 38, 1401, 59-91. doi: 10.30471/iee.2023.9413.2338
میر معزی, سید حسین. (1401). 'مبانی معرفت‌شناختی دانش اقتصاد اسلامی «ارزش شناخت»', دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 19(38), pp. 59-91. doi: 10.30471/iee.2023.9413.2338
میر معزی, سید حسین. مبانی معرفت‌شناختی دانش اقتصاد اسلامی «ارزش شناخت». دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 1401; 19(38): 59-91. doi: 10.30471/iee.2023.9413.2338

مبانی معرفت‌شناختی دانش اقتصاد اسلامی «ارزش شناخت»

دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
دوره 19، شماره 38، مهر 1401، صفحه 59-91    اصل مقاله (1.8 M)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/iee.2023.9413.2338
نویسنده
سید حسین میر معزی*
دانشیار، گروه اقتصاد اسلامی، دانشکده نظام‌های اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
چکیده
ارزش شناخت یکی از محورهای اصلی و مهم مباحث معرفت‌شناسی است که به‌صورت مستقیم در روش‌شناسی دانش تأثیرگذار است. پرسش اصلی این است که چگونه می‎توان شناخت‌های درست، حق و صادق را از پندارهای نادرست، باطل و کاذب بازشناخت؟ ارزش شناخت مشتمل بر دو نظریه صدق و توجیه است. این مقاله درصدد تبیین و مقایسه تطبیقی نظریۀ صدق و توجیه در فلسفه دانش اقتصاد متعارف و دانش اقتصاد اسلامی و نتایج و الزامات آن در روش‌شناسی این دانش است.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد که جریان اصلی دانش اقتصاد متعارف در نظریۀ صدق «مطابقت‌گرای تجربی» و در نظریه توجیه «مبناگرای تجربی» است؛ گرچه برخی فیلسوفان اقتصادی به تبعیت از تحولاتی که در معرفت‌شناسی در فلسفه و فلسفه علم در غرب رُخ داد، نظریاتی همچون عمل‌گرایی و انسجام‌گرایی و هرج و مرج‌گرایی را به‌عنوان نظریه صدق یا توجیه مطرح کرده و برگزیدند.
این درحالی است که فیلسوفان اسلامی بالاجماع، در نظریۀ صدق «واقع‌گرای مطابقت‌گرا» و در نظریه توجیه «مبناگرای عقل‌گرا» هستند. در ادامه، مبتنی بر این دو نظریه در فلسفه اسلامی، چگونگی ارزشیابی گزاره‌های دانش اقتصاد اسلامی در چهار رشته مذهب، نظام، نظام‌سازی و علم اقتصاد اسلامی تبیین شده است.
کلیدواژه‌ها
معرفت‌شناسی؛ ارزش شناخت؛ نظریه صدق؛ نظریه توجیه؛ مذهب اقتصادی؛ نظام اقتصادی؛ نظام‌سازی؛ علم اقتصاد
مراجع
  1. آئودی، رابرت (1385)، معرفت‌شناسی، ترجمه علی‌اکبر احمدی، چاپ اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  2. بلاگ، مارک (1380)، روش‌شناسی علم اقتصاد: اقتصاددانان چگونه تبیین می‌کنند، ترجمه آزاد غلامرضا ارمکی، تهران: نشر نی.
  3. پیرو و. مینی (1375)، فلسفه و اقتصاد: مبادی و سیر تحول نظریه اقتصادی، ترجمه مرتضی نصرت و حسین راغفر؛ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  4. تقوی، مصطفی (پاییز و زمستان 1395)، «سرچشمه‌های معرفت‌شناسی آنارشیستی فایرابند»، فلسفۀ علم، سال ششم، ش2، ص1−
  5. توکلی، محمدجواد (1398)، مبانی فلسفی و روش‎شناسی اقتصاد، چاپ اول، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  6. چالمرز، آلن ف. (1374)، چیستی علم، درآمدی بر مکاتب علم‌شناسی فلسفی، ترجمه سعید زیباکلام، چاپ اول، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  7. حسین‌زاده، محمد (بهار 1385)، پژوهشی تطبیقی در معرفت‌شناسی معاصر، چاپ دوم، قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  8. حسین‌زاده، محمد (1393)، مبانی معرفت‌شناختی علوم انسانی در اندیشۀ اسلامی، دفتر اول، مبانی، چاپ اول، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  9. خسروپناه، عبدالحسین (1379)، «تئوریهای صدق»، مجله ذهن، ش1، ص30−
  10. زیویار، فرهاد؛ سیدیاسر جبراییلی، امیر اعتمادی بزرگ و پل فایرابند (بهار و تابستان 1398)، «اسطوره ستیز اسطوره ساز، از نقد جهان شمولی علم تا پلورالیسم و رأی اکثریت»، پژوهش‌های علم و دین، سال دهم، ش1، ص145−
  11. شهید صدر، سیدمحمدباقر (1429ق)، الاسس المنطقیه للاستقراء، قم: انتشارات دارالصدر.
  12. عارفی، عباس (1394)، «معرفت و گونه‌های توجیه»، در کتاب نظریه‌های توجیه و مبناگرایی، تألیف ابراهیم دادجو، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  13. فابین، پیتر (1381)، «خطابه و واقع‌گرایی در روش‌شناسی اقتصادی: ارزیابی نقادانۀ دستاورهای اخیر»، مجلۀ برنامه و بودجه، ترجمه بایزید مردوخی، ش73، ص43−
  14. فریدمن، میلتون (1381)، «روش‌شناسی اقتصاد اثباتی»، مجلۀ برنامه و بودجه، ترجمه دکتر یدالله دادگر و پروانه کمالی، ش73، ص 79−
  15. مصباح یزدی، محمد تقی (1393)، تعلیقة علی نهایة الحکمة، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  16. مصباح یزدی، محمدتقی (1389)، آموزش فلسفه، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی .
  17. معرفی‌محمدی، عبدالحمید (تابستان 1391)، «روش‌شناسی علم اقتصاد و مسئلۀ صدق»، روش‌شناسی علوم انسانی، سری 18، ش71، ص145−
  18. معلمی، حسن (1394)، مقالۀ «توجیه»، در کتاب نظریه‌های توجیه و مبناگرایی، تألیف ابراهیم دادجو، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  19. peter, Fabienne. (2001), "rhetoric vs Realism in economic methodology: a critical assessment of recent contribution", Cambridge journal of economics, 25, pp. 571−589.
  20. Feyerabend, P. (1975), Against Method: Outline of an Anarchistic Theory of Knowledge, London: New Left Books, pp. 17−18.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 396
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 306