پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها310
تعداد مقالات2,309
تعداد مشاهده مقاله5,646,245
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,988,828
مزینانی, مهدی, محمدی, حمیدرضا. (1403). فرهنگ علمی در اندیشه ابن جماعه با تکیه بر کتاب تذکره السامع و المتکلم. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 16(31), 51-72. doi: 10.30471/soci.2023.8918.1833
مهدی مزینانی; حمیدرضا محمدی. "فرهنگ علمی در اندیشه ابن جماعه با تکیه بر کتاب تذکره السامع و المتکلم". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 16, 31, 1403, 51-72. doi: 10.30471/soci.2023.8918.1833
مزینانی, مهدی, محمدی, حمیدرضا. (1403). 'فرهنگ علمی در اندیشه ابن جماعه با تکیه بر کتاب تذکره السامع و المتکلم', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 16(31), pp. 51-72. doi: 10.30471/soci.2023.8918.1833
مزینانی, مهدی, محمدی, حمیدرضا. فرهنگ علمی در اندیشه ابن جماعه با تکیه بر کتاب تذکره السامع و المتکلم. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1403; 16(31): 51-72. doi: 10.30471/soci.2023.8918.1833

فرهنگ علمی در اندیشه ابن جماعه با تکیه بر کتاب تذکره السامع و المتکلم

فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
دوره 16، شماره 31، فروردین 1403، صفحه 51-72    اصل مقاله (1.8 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2023.8918.1833
نویسندگان
مهدی مزینانی1؛ حمیدرضا محمدی* 2
1دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی فرهنگی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی وتحقیقات راهبردی، تهران، ایران
2دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی واحد یادگار امام خمینی، شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
«سنت اسلامی» در حوزه‎ علم، میراث ارزنده‎ای از آورده‎های وحیانی، همراه دستاوردهای اندیشمندان مسلمان است که امروزه در اختیار ما قرار گرفته و با رویکردهای فرهنگی، که اقتضای بوم‎نگری دارد، بیش از گذشته موردتوجه و ابزار تحلیل و بررسی قرار گرفته‎اند. این سنت، آکنده از گزاره‎ها و گنجینه‎هایی است که «فرهنگ علمی» را شکل داده و می‎توانند دوباره زنده شده و در خدمت حرکت علوم طبیعی، اجتماعی و انسانیِ اسلامی قرار گیرد. مقاله حاضر به‎منظور شناسایی و تصویرسازی یکی از ساحت‎های طرح و زیست فرهنگ علمی، کتاب تذکره‎السامع و المتکلم ابن جماعه را کاویده، با روش تحلیل مضمون، به تعداد 317 کد، 36 مضمون سازمان‎دهنده (مضامین به‎دست‎آمده از ترکیب و تلخیص مضامین پایه) و 4 مضمون فراگیر (مضامین عالی دربرگیرنده اصول حاکم بر متن به‎مثابه‎ کل) را استخراج و شبکه‎ مضامین را ترسیم نموده است. یافته‎ها نشان می‎دهد «فرهنگ علمی ارزش‎محور»، حاکم و محیط بر ساحت علوم و معارف در رویکرد اسلامی بوده و با استقرار آن، امکان و احتمال تولید علوم طبیعی مبتنی بر آموزه‎های اسلامی و قرآنی وجود دارد.
کلیدواژه‌ها
علوم و معارف؛ فرهنگ علمی؛ تذکره‎السامع ابن جماعه؛ فرهنگ علمی ارزش‎محور
مراجع
  1. آشوری، داریوش (1379). تعریف‎ها و مفهوم فرهنگ. تهران: آگاه.
  2. ابراهیمی، مهدی (1386). «زمینه‎ها و عناصر اساسی تولید علم». بازتاب اندیشه، ش67، 792−800.
  3. ابن‎جماعه، بدرالدین (1388). آموزشنامه: فرهنگ فرادهی و فراگیری در اسلام (م. ساکت). تهران: نشر نی.
  4. ازکیا، مصطفی؛ رشید احمدرش و کامبیز پارتازیان (1395). روش‎های تحلیل کیفی از نظریه تا عمل. تهران: شرکت انشارات کیهان.
  5. سریع‎القلم، محمود (1373). «فرهنگ علمی و فرهنگ عمومی». اطلاعات سیاسی اقتصادی، 24−
  6. شاین، ادگار (1383). مدیریت فرهنگ سازمانی و رهبری (ب. فرهی بوزنجانی و ش. نوری نجفی). تهران: سیمای جوان.
  7. شریعتمداری، علی (1379). فلسفه: مسائل فلسفی. مکتب‎های فلسفی. مبانی علوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  8. صفایی مقدم، مسعود (1381). سیاست‎ها و راهبردهای علم، فناوری و فرهنگ. تهران: وزارت علوم. تحقیقات و فناوری.
  9. عابدی جعفری، حسن؛ محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‎زاده (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کراآمد برای تبین الگوهای موجود در داده‌های کیفی». اندیشه مدیریت راهبردی، دوره پنجم، ش2، 198−
  10. فرمهینی فراهانی، محسن و سید علیرضا صفوی (1391). «مولفه‌های الگوی فرهنگ مطلوب دانشجویی در قرآن و سنت»، فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، دوره دوم، ش1، 81−
  11. فرهنگ علمی و فرهنگی عمومی. گفتگویی با دکتر محمود سریع‎القلم. بی‎تا. اطلاعات سیاسی −اقتصادی. ش 78− 24−28.
  12. کاویانی، محمد (1392). سبک زندگی اسلامی و ابزارهای سنجش آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  13. مذبوحی، سعید و حسن ملکی (1391). «الگوی مطلوب فرهنگ دانشجویی در قرآن»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی بهار 1391، دوره دوم، ش2، 149−
  14. موسی‎پور، نعمت‎الله (1392). «سبک زندگی آموزش‎گران علوم انسانی در محیط‌های دانشگاهی ایران: از آرمان‎های دینی تا واقعیت های سازمانی». فصلنامه مطالعات میان رشته‎ای در علوم انسانی،دوره پنجم، ش4، 1−
  15. مهری، کریم؛ بهجت یزد خواستی، محمدحسین پناهی (1393). «سیاست‌گذاری قومی مبتنی بر دیدگاه مقام معظم رهبری: تحلیل تماتیک». مطالعات قدرت نرم. بهار و تابستان 1393، دوره چهارم، ش10، ص 75−
  16. نجاتی حسینی، سیدمحمود (1398). «اخلاق آکادمیک: یک مرور مفهومی. تاریخی». تجربی. در: همایش ملی مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی. علم و فناوری (صفحات 429−449). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  17. نقشه مهندسی فرهنگی کشور (1392). تهران: روزنامه رسمی.
  18. وحید، مجید (1388). سیاست‎گذاری عمومی. تهران: میزان.
  19. Feuer, M., Towne, L., & Shavelson, R. (2002). Scientific Culture and Educational Research. Educational Researcher. 31(8), 4–14.
  20. Godin, B., & Gingras, Y. (2000). What is scientific and technological culture and how is it measured? A multidimensional model. Public Understand of science, Volume 9, 43−
  21. Kroeber, A. L., & Kluckhohn, C. (1952). Culture: a critical review of concepts and definitions.  Peabody Museum of Archaeology & Ethnology, Harvard University, 47(1), viii, 223.
  22. Nolin, Jan., Bragesjö, Fredrik., Kasperowski, Dick. (2003). Universities and Public Understanding of Science: The Swedish case.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 653
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 418