پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات8
تعداد شماره‌ها279
تعداد مقالات2,110
تعداد مشاهده مقاله4,407,742
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,068,103
عزیزآبادی, ابوالفضل, افخمی روحانی, حسین. (1402). شناسایی چهارچوب تصمیم گیری در قرآن کریم. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 10(19), 29-53. doi: 10.30471/rsm.2023.9153.1290
ابوالفضل عزیزآبادی; حسین افخمی روحانی. "شناسایی چهارچوب تصمیم گیری در قرآن کریم". دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 10, 19, 1402, 29-53. doi: 10.30471/rsm.2023.9153.1290
عزیزآبادی, ابوالفضل, افخمی روحانی, حسین. (1402). 'شناسایی چهارچوب تصمیم گیری در قرآن کریم', دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 10(19), pp. 29-53. doi: 10.30471/rsm.2023.9153.1290
عزیزآبادی, ابوالفضل, افخمی روحانی, حسین. شناسایی چهارچوب تصمیم گیری در قرآن کریم. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 1402; 10(19): 29-53. doi: 10.30471/rsm.2023.9153.1290

شناسایی چهارچوب تصمیم گیری در قرآن کریم

دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
دوره 10، شماره 19، مهر 1402، صفحه 29-53
نوع مقاله: علمی-تخصصی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/rsm.2023.9153.1290
نویسندگان
ابوالفضل عزیزآبادی* 1؛ حسین افخمی روحانی2
1سایر، عضو شورای علمی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی، مشهد، ایران
2استادیار، گروه مدیریت، دانشگاه فردوسی مشهد، پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
با توجه به اینکه تصمیم‌گیری از کارکردهای عقل است هر تصمیم‌گیری، از نوع عقلانی است. اما در ادبیات این موضوع، تصمیم‌گیری عقلانی تأکید بر مراحل عمومی و منطقی در شناخت مسئله، ارائه راه‌حل‌ها و انتخاب بهترین راه‌حل با دوری از سلیقه ورزی و عواطف شخصی است، که به دلیل محدودیت‌های پیاده‏سازی آن، استفاده از رویکردهای شهودی، رضایت‏بخش و عقلانیت محدود مطرح‌شده است. درواقع محدودیت‌های تصمیم‌گیری عقلانی بیشتر مربوط به عقل است لذا باید به دنبال رویکردهایی برای جبران این نوع محدودیت‌ها بود ازجمله استفاده از آموزه‏های وحیانی است که می‌تواند عقل را در تصمیم‌گیری کمک و راهنمایی کند. پژوهش حاضر در این راستا با استفاده از روش تحقیق موضوعی به دنبال دستیابی به چهارچوب تصمیم‌گیری در قرآن کریم است. طبق روش، از آیات مربوط به تصمیم‌گیری برداشت‌های موضوعی صورت می‌گیرد. با شناخت مفهوم تصمیم‌گیری و مشورت با کارشناسان قرآنی سه کلیدواژه «عَزم»، «اِراده» و «خَیر» انتخاب شدند که 1892 آیه، آیات اصلی دربردارنده این کلیدواژه‌ها و سیاق‌های(واحدهای موضوعی) این آیات بودند. حدود ۱۵۰۰ برداشت‌ موضوعی در قالب چهل‌وپنج شاخصه تصمیم‌گیری و پس از خلاصه‌سازی 13شاخص به دست آمدند که در قالب الگوی ورودی-فرایند-خروجی جای گرفتند. ورودی الگو شاخصه‏های جمع‌آوری اطلاعات، نشانه‏های تصمیم، شناخت توانمندی‌ها و سنجش پیامدهای تصمیم هستند. فرایند این الگو استفاده از فرصت‌های تصمیم و قاطعیت در تصمیم بوده و خروجی آن پذیرش مسئولیت تصمیم و بهره فرد از نتایج تصمیم و نتایج دنیایی و آخرتی تصمیم هستند. عوامل بر این الگو وجه به نقش خدای سبحان در فرصت‌های تصمیم و احاطه بر تصمیم و همچنین رعایت منافع ذینفعان و شناخت تهدیدات و مقابله با آن‌ها هستند. این نتایج با مراجعه مستقیم به قرآن به‌دست‌آمده‌اند که می‌تواند گامی در مسیر استخراج ادبیات علوم انسانی و اجتماعی از قرآن و حرکت تربیتی و سازنده در تصمیم‏گیری افراد باشد. در ادامه پیشنهاد‌ها و بحث پژوهشی ارائه‌شده است.
کلیدواژه‌ها
تصمیم‌گیری"؛ قرآن کریم"؛ "؛ روش تحقیق موضوعی"
مراجع
* قرآن کریم (1387)، ترجمه ابوالفضل بهرام‌پور، چاپ پنجم، انتشارات آوای قرآن.

  1. بخشی، علی‎اکبر و ولی‌الله نقی‌پورفر (1394)، «تبیین مبانی و مؤلفه‎های شناختی تأثیرگذار بر تصمیم‎گیری در مدیریت اسلامی»، اسلام و پژوهش‎های مدیریتی، 4(2)، ص25−
  2. پوریان، محمدتقی (1396)، «نقد نظریه انتخاب عقلانی در تصمیم‎گیری سیاست‎های راهبردی»، فصلنامه پژوهش‎های راهبردی سیاست، 6(23)، ص209−
  3. تسلیمی، سعید؛ حسین صفری و سیدیحیی سیددانش (1383)، «بررسی الگوی سه نوع تصمیم‎گیری حضرت امام خمینیe با استفاده از مدل تصمیم‎گیری حکیمانه رویکرد فازی»، دانشور رفتار، 11(8)، ص31-40.
  4. حبیبی، معصومه (1379)، «دام‌های پنهان در تصمیم‎گیری: در تصمیم‎گیری‎ها، ذهن شما می‎تواند بدترین دشمن باشد»، توسعه مدیریت، 15، ص18−
  5. حدادزاده، مهدی (1397)، «تدوین مدل اسلامی شهود در تصمیم‎گیری راهبردی»، مدیریت در دانشگاه اسلامی، 7(1)، ص179-199.
  6. جوادی آملی، مرتضی (1372)، «نحوه سیاست‎گذاری و تصمیم‎گیری در مدیریت اسلامی»، فرایند مدیریت و توسعه، 23، ص1−
  7. خاشعی، وحید (1394)، «درآمدی نظری بر تصمیم‎گیری راهبردی حکمت بنیان»، مدیریت اسلامی، 23(2)، ص43−
  8. خسروآبادی، حمیدرضا و بهروز رضایی‌منش (1394)، «طراحی الگوی تصمیم‎گیری اخلاقی مدیران مبتنی بر آموزه‎های نهج‎البلاغه»، پژوهشنامه نهج‎البلاغه، 3(11)، ص67−
  9. خنیفر، حسین و میثم آقداغی (1394)، «الگوی مفهومی سطوح تأثیرگذاری آموزه‎های اسلامی بر خط‎مشی‌گذاری فرهنگی»، مجله معرفت فرهنگی و اجتماعی، 6(2)، ص45−
  10. دولّو، مریم و علی رضائیان (1393)، «پدیده تعهد بیش‎ازحد در تصمیم‎گیری»، چشم‎انداز مدیریت دولتی، 20، ص99−
  11. رازینی، روح‌الله و مهدی عزیزی (1394)، «طراحی الگوی تصمیم‎گیری با رویکرد اسلامی»، مدیریت اسلامی، 23(1)، ص4−
  12. رضائیان، علی (۱۳۸۳)، مبانی سازمان و مدیریت، تهران: سمت.
  13. رمضانیان، محمدرحیم؛ عباس صادقی و رضا پورجهانی (1390)، «بررسی تأثیر ارزش‎های مقدس اخلاقی بر تصمیم‎گیری، دشواری تصمیم و احساسات ناشی از تصمیم‎گیری (مطالعه موردی: در دانشکده علوم انسانی دانشگاه گیلان)»، مدیریت دولتی، 3(6)، ص93−
  14. شیخ‎زاده، محمد و رجبعلی شیخ‎زاده (1386)، «بررسی مبانی عقلانیت در تصمیم‎گیری»، اندیشه مدیریت، ۱، ص141−
  15. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1397)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  16. عبدالهی نیسیانی، علی (1397)، «روش تحلیل محتوای کیفی تطبیق یافته به منظور تحقیق در متن قرآن کریم؛ ارائه ی یک مطالعه ی موردی در علوم رفتاری»، آموزه های قرآنی، 28(2)، ص27−56
  17. علی‎اکبری، حسن و حسین رمضانی (۱۳۹۱)، «بررسی پایه‎های نظری تصمیم‎گیری مبتنی بر اخلاق»، مدیریت اسلامی، 20(1)،ص149−
  18. گلچین کوهی، محمد؛ مرتضی رضایی صوفی و لقمان کشاورز (1398)، «الگوی تصمیم‎گیری مبتنی بر ارزش‎های راهبردی اسلامی»، مدیریت اسلامی، 27(4)، ص77−
  19. گودرزی، غلامرضا (1386)، «نظریه تصویر و تصمیم راهبردی»، اندیشه مدیریت، 1، ص93−
  20. لسانی فشارکی، محمدعلی و حسین مرادی زنجانی (1393)، روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم، تهران: بوستان کتاب.
  21. منطقی، محسن (۱۳۹۱)، «نقش نگرش‎های اسلامی در فرآیند تصمیم‎گیری»، اسلام و پژوهش‎های مدیریتی، 1(2)، ص41−
  22. منطقی، محسن (1395)، تصمیم‎گیری در مدیریت بر مبنای آموزه‎های اسلامی، چاپ اول، تهران: سمت.
  23. میرمحمدی، محمد و عباس هادوی نیا (1387)، «مدل‏های رفتاری در تصمیم گیری فردی»، پیام مدیریت، 28(3)، ص29−
  24. Alvesson, Mats, Sandberg, Jorgen (2011), Generating Research Questions Through Problematization. Academy of Management Review, 36(2), 247–271.
  25. Deligonul, Z.S., Hult, G.T.M. & Cavusgil, S.T. (2008), Entrepreneuring as a puzzle: an attempt to its explanation with truncation of subjective probability distribution of prospects. Strategic Entrepreneurship Journal, 2, 155−
  26. Elbanna, Said, Thanos C. Ioannis, C., Jansen J. G. Rob (2020), A Literature Review Of The Strategic Decision−Making Context: A Synthesis Of Previous Mixed Findings And An Agenda For The Way Forward,M@@gement, 23, 42−60.
  • , M., Jackson Brad (2006), The influence of religion-based workplace spirituality on business leaders' decision-making: An inter-faith study Journal of Management & Organization , Volume 12 , Issue 1 , June 2006 , pp. 23 – 39.
  1. Matteson, Peggy, Hawkins, W., Joellen (1990), Concept Analysis of Decision Making, Nursing Forum, 25(2), 4-10.
  2. Muers, Rachel & Burton, Nicholas (2019), Can We Take the Religion out of Religious Decision−Making? The Case of Quaker Business Method. Philosophy of Management, 18, 363–374.
  3. Noone, joanne (2002), Concept Analysis of Decision Making. Nursing Forum, 37(3), https://doi.org/10.1111/j.1744-6198.2002.tb01007.x .
  4. Vasconcelos, Ferreira Anselmo (2009), decision−making processes:a religion−based framework. Management Decision, 47(6), 930−
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 832
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 101