ذوالفقاری, فرشته, ستاری, علی, بناهان قمی, مریم. (1402). تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالتهای تربیتی آن در تربیت اسلامی. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18(45), 29-55. doi: 10.30471/edu.2023.8840.2650
فرشته ذوالفقاری; علی ستاری; مریم بناهان قمی. "تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالتهای تربیتی آن در تربیت اسلامی". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18, 45, 1402, 29-55. doi: 10.30471/edu.2023.8840.2650
ذوالفقاری, فرشته, ستاری, علی, بناهان قمی, مریم. (1402). 'تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالتهای تربیتی آن در تربیت اسلامی', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 18(45), pp. 29-55. doi: 10.30471/edu.2023.8840.2650
ذوالفقاری, فرشته, ستاری, علی, بناهان قمی, مریم. تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالتهای تربیتی آن در تربیت اسلامی. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1402; 18(45): 29-55. doi: 10.30471/edu.2023.8840.2650
تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب و دلالتهای تربیتی آن در تربیت اسلامی
1کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
2استادیار، گروه آموزشی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
3استادیار، گروه آموزشی مدیریت و برنامهریزی آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر، تبیین فلسفی نسبت میان حیا و حجاب در تربیت اسلامی و ارائه دلالتهای تربیتی این رابطه است. پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش توصیفی−تحلیلی انجام شد. ابتدا به شیوه توصیفی به بررسی مفهوم و جایگاه حیا و حجاب در متون تربیت اسلامی با بهرهگیری از آیات قرآن، احادیث و روایات مبادرت شد. سپس تحلیلها در ارتباط با نسبت میان حیا و حجاب به عمل آمد. نتایج نشان داد حیا در مقایسه با حجاب امری فطری، درونی و زیربنایی است. نسبت میان حیا و حجاب به شیوهای نمادین اینگونه است که حجاب لباس حیا بوده و امری بیرونی و روبنایی است. هر چند حفظ آن در جامعه اسلامی ارزش محسوب شده و واجب است. لذا بیدارساختن و زنده نگاه داشتن فطرت حیا مقدم بر توصیه صرف به حجاب است. نتیجه آنکه از منظر تربیت اسلامی، دستور مستقیم به رعایت حجاب بدون پرورش بعد فطری حیا که از دوران کودکی صورت میگیرد، نوعی شتابزدگی در تربیت به حساب میآید. برایناساس، پیشنهاد میشود در برنامهها و اقدامات تربیتی، توصیه به رعایت حجاب همراه با بیدار ساختن امر فطری حیا صورت گیرد و بدون پرورش فطرت حیا و بدون ملاحظه نقش مقدمهای حیا، اقدامات در خصوص توصیه به رعایت حجاب مؤثر نخواهد بود.
آقاشریفیان اصفهانی، مهرداد (1397)، «مطالعۀ تطبیقی حیا در آموزههای اشلامی و معماری سنتی»، فصلنامۀ علمی پژوهشی پژوهش نامۀ اخلاق، ش40.
ابن حجاج، مسلم (بیتا)، الجامع الصحیح، ج۱، بیروت: دارالفکر.
اختری، و دیگران (1393)، عفاف و حجاب از دیدگاه نوروبیولوژی، تهران: موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی.
اسدیان، صدیق؛ ثریا قطبی، محمدرضا شعیری (1394)، «طراحی مقدماتی مدل حیا مبتنی برداشت از آیات قرآن و مقایسه آن با روانشناسی شرم»، در روانشناسی بالینی و شخصیت، 22(12)، 145−
مجلسی، علامه محمد باقربنمحمد تقی (1368)، مشکات الانوار، قم: نشر مقدس مسجد جمکران.
محمودی، عباسعلی(1351)، نطق و شعور جانوران یا اسراری از زندگی حیوانات، تهران: بعثت.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391)، پندهای امام صادقj به رهجویان صادق، انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى. نسخۀ الکترونیکی، برگرفته از: https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=593210
مصطفوی، حسن (1380)، تفسیر روشن، ج2، تهران: مرکز نشر کتاب.
مطهری، مرتضی (1379)، مسئلۀ حجاب، تهران: صدرا.
ملاصدرا، (1383)، شرح اصول الکافی، تهران: موسسه ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
Hyder, N. Parrington, C.A, Hussain, M. (2015), Experiences of Hijabi Women: Finding a Way Through the Looking Glass for Muslim Americans, advancing Women in Leadership (35), pp. 172−177,
Sheen, M. Yekani, H.A.K, Jordan, T.R. (2018), Investigating the effect of wearing the hijab: Perception of facial attractiveness by Emirati Muslim women living in their native Muslim country, PLoS ONE, 13(10): e0199537. https://doi. org/10.1371/journal.pone.0199537.
