پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 281 |
| تعداد مقالات | 2,136 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,463,067 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,115,602 |
مرور نظاممند و متاسنتز مطالعات مربوط به چرایی مکتب روانشناسی اسلامی | ||
| مطالعات اسلام و روانشناسی | ||
| دوره 16، شماره 30، فروردین 1401، صفحه 105-124 اصل مقاله (1.86 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/psy.2022.8211.1931 | ||
| نویسندگان | ||
| امین ترحمی اصل* 1؛ سید ایمان قطب2؛ محمدرضا سالاری فر3 | ||
| 1کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی مؤسسه آموزش عالی شاندیز | ||
| 2گروه روانشناسی مؤسسه آموزش عالی شاندیز، استادیار، دکترای تخصصی | ||
| 3گروه خانواده پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، استادیار، دکترای تخصصی | ||
| چکیده | ||
| مسلمانان همخوان با زمینههای اعتقادی−فرهنگی، خدمات روان‌شناختی ویژهای را طلب میکنند؛ همچنین تفاوت مبانی اسلامی با مبانی روانشناسی لزوم تأسیس «مکتب روانشناسی اسلامی» را قطعی میکند. بررسی چرایی مکتب به تسهیل نقد و بررسی با یکپارچه شدن ضرورتها، مشخص شدن جهتِ حرکت و نیز انصراف یا اطمینان علاقه‌مندان از ادامۀ این مسیر کمک میکند؛ همچنین کثرتِ دادهها در این موضوع، پژوهشی با روش مرور نظاممند و متاسنتز را ضروری میسازد. «مرور نظاممند» روش قاعدهمندی برای یافتن همۀ اطلاعات موجود در یک موضوع خاص می‌باشد. «متاسنتز» روشی است که با تلفیقِ نتایجِ پژوهشهای کیفی، تفاوتها و شباهتهای آنها با هم مقایسه میشود. نتیجۀ مرور نظاممند این پژوهش شناساییِ 37 نشریه و 33 استاد بود که از بررسی آرشیو و آثار ایشان 60 کتاب، 700مقاله، 18میزگرد استخراج شد؛ پس از حذف اسناد نامرتبط؛ 3کتاب، 14مقاله، 7مصاحبه و 14میزگرد با روش فراترکیب؛ تلخیص، کدگذاری، دستهبندی، یکپارچهسازی و بازنویسی شد. نتایج پژوهش نشان داد که به چرایی دو دسته پاسخ داده شده است: «کاستیهای روانشناسی» و «درونداشتهای مکتبروانشناسیاسلامی». کاستیهای روانشناسی در شش سرفصلِ «وجود سوگیری»، «خطای مبانی»، «ناسازگاریِ فرهنگی اعتقادی»، «محدودیت و انحصارِ روشمندی»، «ناکارآمدی»، «ارزشمداری» قرار میگیرد. درونداشتها نیز در پنج سرفصلِ «فرصتهای روانشناسی موجود»، «وجود معارف روان‌شناختی دینی»، «لزوم تحقق رویکرد جامع و واحد»، «جامعهسازی اسلامی» و «منافع بومیسازی» است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روانشناسی اسلامی؛ مکتب؛ مرور نظاممند؛ متاسنتز؛ مطالعات روانشناسی با رویکرد | ||
| مراجع | ||
|
1. احمدی، علیاصغر (1362)، فطرت بنیان روانشناسی اسلامی، چ1، تهران: امیرکبیر. 2. آذربایجانی، مسعود (1385)، برنامه نقد و نظر با موضوع روانشناسی اسلامی، پخش شده در رادیو معارف جمهوری اسلامی ایران، بازنشر شده: مؤسسه نرم‌افزاری کوثر نمایندگی پخش محصولات رادیو معارف، قم. 3. آذربایجانی، مسعود (1389)، «افق روشن روانشناسی اسلامی»، فرهنگ پویا، ش16، ص55−62. 4. آذربایجانی، مسعود (1391)، «کاستیهای دانش روانشناسی در ایران»، راهبرد فرهنگ، ش19، ص7−26. 5. اعتمادی‌نیا، مجتبی و احسان احمدی (1395)، روانشناسی با رویکرد اسلامی به جای روانشناسیاسلامی، تهران: کنفرانس بین المللی نوآوری و تحقیق در علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اجتماعی. 6. بهرامی، هادی (1385)، برنامه نقد و نظر با موضوع روانشناسی اسلامی، پخش شده در رادیو معارف جمهوری اسلامی ایران، بازنشر شده: مؤسسه نرم‌افزاری کوثر نمایندگی پخش محصولات رادیو معارف، قم. 7. پسندیده، عباس (1394)، «روانشناسی اسلامی؛ اسلامیزه کردن روانشناسی یا تئوریزه کردن معارف اسلامی»، دوفصلنامه علمی ترویجی پژوهشنامه روانشناسی اسلامی، ش1، ص3−8. 8. جلالی، رستم و بهنام خالدیپاوه (1394)، متاسنتز: روشها و فنون، چ1، کرمانشاه: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه. 9. جلالیتهرانی، سیدمحمدمحسن (1385)، برنامه نقد و نظر با موضوع روانشناسی اسلامی، پخش شده در رادیو معارف جمهوری اسلامی ایران، بازنشر شده: مؤسسه نرم‌افزاری کوثر نمایندگی پخش محصولات رادیو معارف، قم. 10. حسینی، سیدابوالقاسم (1382)، «زیربناهای نظری روانشناسی اسلامی، تاریخچه راه دستیاب»، فصلنامه اصول بهداشت روان، ش17و 18، ص1−13. 11. حسینی، سیدابوالقاسم (1379)، «بررسی مکتب روانشناسی بهعنوان مکتب روانشناسی واقع‌بینانه، معیار و هماهنگکننده و لزوم آشنایی دانشجویان با آن»، فصلنامه اصول بهداشت روان، ش5 و 6، ص1−10. 12. خلیلی، شیوا (1385)، برنامه نقد و نظر با موضوع روانشناسی اسلامی، پخش شده در رادیو معارف جمهوری اسلامی ایران، بازنشر شده: مؤسسه نرم‌افزاری کوثر نمایندگی پخش محصولات رادیو معارف، قم. 13. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1369)، مکاتب روانشناسی و نقد آن، 2ج، تهران: سمت. 14. دلیا، زینب (1383)، «روانشناسی و دین: ضرورت رویکردی جدید»، فصلنامه نقد و نظر، ترجمه مهدی شیری، س9، ش3 و 4، ص47−66. 15. رفقیعیسی، محمد (1385)، «به سوی اسلامیسازی روانشناسی»، فصلنامه حوزه و دانشگاه، ترجمه نجیب‌الله نوری، س12، ش48، ص77−108. 16. سرندی، پرویز (1374)، «مواردی چند از وجوه افتراق بین روانشناسیاسلامی و روانشناسی غربی»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، ش156 و 157، ص93−122. 17. شولتس، دوان (1379)، نظریههای شخصت، ترجمه یوسف کریمی و همکاران، تهران: نشر باران. 18. عانی، نزار (1390)، کتابشناسی توصیفی تحلیلی اسلام و روانشناسی، ترجمه و اضافات بهروز رفیعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 19. غباریبناب، باقر (1389)، «ضرورت و چالشهای اساسی در بومیسازی روانشناسی در کشور جمهوری اسلامی ایران»، نقدنامه روانشناسی، ش1، ص103−109. 20. غروی، سیدمحمد (1366)، «پاسخ به چند سؤال پیرامون روانشناسی و روانشناسی اسلامی1»، فصلنامه نور علم، دوره2، ش11، ص52−61. 21. غروی، سیدمحمد (1385)، برنامه نقد و نظر با موضوع روانشناسی اسلامی، پخش شده در رادیو معارف جمهوری اسلامی ایران، بازنشر شده: مؤسسه نرم‌افزاری کوثر نمایندگی پخش محصولات رادیو معارف، قم. 22. غروی، سیدمحمد (1367)، «پاسخ به چند سؤال پیرامون روانشناسی و روانشناسی اسلامی2»، فصلنامه نور علم، دوره2، ش11، ص60−73. 23. غروی، سیدمحمد (1374)، «روشمندی و شرایط تحقیق در روانشناسی و خلأهای موجود در تدوین روانشناسی اسلامی»، ماهنامه معرفت، ش15، ص84ـ89. 24. غروی، سیدمحمد (1380)، «بحثی پیرامون روانشناسی اسلامی»، ماهنامه معرفت، ص50. 25. غروی، سیدمحمد (1386)، «مصاحبه نشریه روانشناسی با استاد غروی»، روانشناسی و دین، پیش شماره، ص9−28. 26. غروی، سیدمحمد و مسعود آذربایجانی (1385)، «مناسبات روانشناسی و علوم اسلامی»، فصلنامه پژوهش و حوزه، دوره7، ش25، ص185−212. 27. فتحیآشتیانی، علی (1385)، برنامه نقد و نظر با موضوع روانشناسی اسلامی، پخش شده در رادیو معارف جمهوری اسلامی ایران، بازنشر شده: مؤسسه نرم‌افزاری کوثر نمایندگی پخش محصولات رادیو معارف، قم. 28. فرقانی، مرتضی؛ نجیب‌الله نوری، علیرضا شیخ‌شعاعی، سیدمحمد غروی، مسعود آذربایجانی (1396)، نگاهی به روانشناسی اسلامی، چ4، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 29. کاویانی، محمد (1397)، «دورنمایی از روانشناسیاسلامی بهعنوان یک مکتب»، دوفصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی، س12، ش23، ص1−30. 30. کلانتری، مهرداد؛ سیداحمد احمدی و حسنعلی بختیارنصرآبادی (1383)، «ضرورت طرح اندیشه اسلامی در روانشناسی»، دوفصلنامه پژوهشهای روان‌شناختی، ش4. 31. لطفی، حمید (1380)، «روانشناسی اسلامی: آیا امکان‌پذیر است؟»، فصلنامه روششناسی علوم انسانی، ش29، ص5−35. 32. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراب العربی. 33. مصباح، علی و علی ابوترابی (1398)، «ضرورت تأسیس روانشناسی واحد در چارچوب رویکرد اسلامی»، روانشناسی و دین، س12، ش1، ص55−72. 34. منصور، محمد (1378)، روانشناسی ژنتیک: تحول روانی از تولد تا پیری، تهران:سمت. 35. نجاتی، محمدعثمان (1385)، «روش و مراحل پایه‌گذاری روانشناسی براساس اسلام»، فصلنامه پژوهش و حوزه، ترجمه نجیب‌الله نوری، س7، ش25، ص137−168. 36. وولف، دیوید (1386)، روانشناسی دین، ترجمه محمد دهقانی، تهران: رشد. 37. هیلگارد و همکاران (1367)، زمینه روانشناسی، ترجمه محمدتقی براهنی، تهران: رشد. 38. یعقوب، سلما (1383)، «به سوی روانشناسی اسلامی»، فصلنامه نقد و نظر، ترجمه مبین صالحی، س9، ش3 و4، ص121−139. 39. Aveyard, Helen (2010), Doing a Literature Review in Health and Social Care: A Practical Guide, Open University Press, p.184.
40. Botterill, G. (1999), Philosophy of Psychology, Cambridge.
41. Bunge, M, et al, (1987), philosophy of psychology, Springer−Verlag, New York.
42. Bunge, Mario & Ruben Ardila (1987), Philosophy of Psychology, USA, Spring−Verlag.
43. Davies, P. (1983), God & New Physics, New York: Simon & Schuster.
44. Noblit GW and Hare RD (1988), Meta−ethnography, synthesizing qualitative studies, Qualitative Research Methods, volume 1.1 SAGE: London.
45. Paterson. B., thorne, S., Canam, C., Jillings, C. (2001), Metastudy of Qualitative Health Research, SAGE Publications: Thousand Oaks, California. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 756 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 634 |
||