پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 8 |
| تعداد شماره‌ها | 281 |
| تعداد مقالات | 2,136 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,463,047 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,115,580 |
سنخ‌شناسی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی در شهرکرد | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی | ||
| دوره 14، شماره 27، فروردین 1401، صفحه 145-164 اصل مقاله (1.52 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2022.8114.1733 | ||
| نویسندگان | ||
| امید بابایی؛ محمد جواد زاهدی مازندرانی* ؛ امیر ملکی؛ اعظم خطیبی | ||
| گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| < p>قشر و طبقه اجتماعی به‌عنوان جنبهای از هویت فردی و اجتماعی افراد، نقش مهمی در میزان و نوع دینداری آنان دارد به نحوی که شرایط اقتصادی−اجتماعیِ خاص افراد و گروهها کم و بیش آنها را به سوی سبکهای خاص دینداری سوق میدهد؛ اما در مطالعات اخیرِ جامعه‌شناسی دین تا حد زیادی از توجه به قشر و طبقه اجتماعی غفلت شده است. ازاین‌رو در مقاله حاضر کوشش شده تا ضمن توجّه به مقوله قشر و طبقه اجتماعی، به سنخ‌شناسی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی گوناگون در شهرکرد پرداخته شود. این پژوهش به روش کیفی و با رویکرد تفسیری و با الهام از رویکرد سنخ آرمانی ماکس وبر انجام شده است. روش گردآوری دادهها مصاحبه نیمهساختیافته با 57 نفر از قشرهای مختلف مردم است که با نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند. دادهها براساس تکنیک تحلیل مضمون، ابتدا جمله به جمله کدگذاری و سپس مضامین فرعی و اصلی استخراج و تحلیل شده است. یافتهها، بیانگر نوعی تمایز در نگرش نسبت به مبانی باور دینی، عواطف و احساسات دینی (تجربه دینی) و همچنین رفتارها و کنشهای دینیِ قشرها و طبقات اجتماعی سهگانه است؛ به نحوی که میتوان از سه سنخ آرمانی دینداری با ویژگیها و مختصات معین دینی سخن به میان آورد: «سنخ آرمانی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی پایین» که شامل انواع دینداری «مناسکی»، «عاطفی»، «توسلی»، «تکلیفی»، «فقهی−تقلیدی»، «موروثی»، «تقدیرگرا» و «خرافهگرا» است؛ «سنخ آرمانی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی متوسط» که شامل انواع دینداری «عقلانی»، «نوگرا»، «متعادل»، «رسمی» و «شریعت‌مدارانه»، است؛ و «سنخ آرمانی دینداری قشرها و طبقات اجتماعی بالا» که شامل انواع دینداری «اخلاقگرا»، «سلیقهای» و «شخصی» است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سنخ‌شناسی؛ دینداری؛ قشر اجتماعی؛ طبقه اجتماعی؛ دینداری تکلیفی؛ دینداری شریعت‌مدارانه؛ دینداری اخلاقگرا | ||
| مراجع | ||
|
1. افروغ، عماد (1379)، چشم‌اندازی نظری به تحلیل طبقاتی و توسعه، تهران: مؤسسه فرهنگ و دانش. 2. امیری، سیده سمانه و احمدرضا اصغرپور ماسوله (1395)، «ظهور دینداری گزینشی در دختران جوان؛ یک بررسی کیفی در شهر مشهد»، مجله علوم اجتماعی (فردوسی مشهد)، سال سیزدهم، ش2، ص1−22. 3. اینگلهارت، رونالد و پیپانوریس (1389)، مقدس و عرفی: دین و سیاست در جهان، ترجمه مریم وتر، تهران: کویر. 4. بوردیو، پییر (1395)، تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر ثالث. 5. تامسون، کنت و دیگران (1387)، دین و ساختار اجتماعی، ترجمه علی بهرامپور و حسن محدثی گیلوایی، تهران: انتشارات کویر. 6. تصدّی کاری، علی؛ حسن محدثی گیلوایی و سعید معدنی (1399)، «سنخ‌شناسی دینداری در میان جوانان شهر رشت»، جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، دوره هفتم، ش16، ص349−379. 7. جواهری، فاطمه (1386)، «کندوکاوی در آثار قشربندی جامعه: بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی−اقتصادی دانشجویان بر گرایشها و رفتار آنان»، پژوهش‌نامه علوم انسانی، ش53، ص83−116. 8. حسنپور، آرش و ثریا معمار (1394)، «مطالعه وضعیت دینورزی جوانان با تأکید بر دینداری خود مرجع (ارائه یک نظریه زمینهای)»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره هشتم، ش3، ص99−131. 9. رایت، اریک اولین و دیگران (1395)، رویکردهایی به تحلیل طبقاتی، ترجمه یوسف صفاری، تهران: نشر لاهیتا. 10. زاهدی مازندرانی، محمدجواد (1372)، «مسائل نظری و شاخصهای علمی قشربندی اجتماعی»، پژوهش و جامعه، ص148−163. 11. سراجزاده، حسین (1378)، «نگرشها و رفتارهای دینی نوجوانان تهرانی و دلالتهای آن برای نظریه سکولار شدن»، نمایه پژوهش، ش9 و 10، ص105−118. 12. شجاعیزند، علیرضا (1384)، «مدلی برای سنجش دینداری در ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره ششم، ش1، ص34−66. 13. صدری، احمد (1390)، جامعه‌شناسی روشنفکران ماکس وبر، ترجمه حسن آبنیکی، تهران: انتشارات کویر. 14. طالبان، محمدرضا (1399)، «تکثر مذهبی و التزام دینی در ایران»، جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، ش7، ص125−147. 15. غلامیزاده بهبهانی، شیرین (1385)، «دینداری موازی؛ مطالعه دلایل جامعهشناسانه پیدایش آن»، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه الزهراh. 16. فراستخواه، مقصود (1386)، «نمایی از دین ورزیدن طبقات متوسط جدید شهری»، برگرفته از وبلاگ شخصی: http://farasatkhah.blogsky.com. 17. کرامپتون، رزماری (1396)، طبقه و قشربندی اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، چاپ اول، تهران: نشر نی. 18. کرسول، جان (1394)، پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد، ترجمه حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران: انتشارات صفار−اشراقی. 19. کلاهی، محمدرضا (1390)، «دینداری و جهانی شدن»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش24، ص65−94. 20. گرب، ادوارد (1381)، نابرابری اجتماعی: دیدگاههای نظریه پردازان کلاسیک و معاصر، ترجمه محمد سیاهپوش و احمد رضا غروی زاد، تهران: نشر معاصر. 21. گیدنز، آنتونی (1385)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی. 22. لوید، پیتر (1381)، تهیدستان شهری یا طبقه کارگر، ترجمه حسینعلی نوذری، تهران: نشر قطره. 23. مارکس، کارل (1400)، نقد فلسفه حق هگل، ترجمه محمود عبادیان، حسن قاضی مرادی، تهران: اختران. 24. محمدپور، احمد (1397)، ضدروش: زمینههای فلسفی و رویههای عملی در روششناسی کیفی، تهران: نشر لوگوس. 25. ملک، حسن (1383)، جامعه شناسی قشرها و نابرابری‌های اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. 26. واخ، یواخیم (1389)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه جمشید آزادگان، تهران: سمت. 27. واینینگر، الیوت بی (1395)، پایههای تحلیل طبقاتی پییر بوردیو، در اریک اولین رایت و دیگران، رویکردهایی به تحلیل طبقاتی، ترجمه یوسف صفاری، تهران: نشر لاهیتا. 28. وبر، ماکس (1397)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ دوم، تهران: نشر ثالث. 29. همیلتون، ملکم (1387)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ اول، تهران: نشر ثالث. 30. Braun, V., & Clarke, V. (2006), Using Thematic Analysis in Psychology, Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2: 77−101.
31. Khosrowkhavar, F. (2007), The New Religiosity in Iran, Social Compass, Vol. 54, No. 3: 453−463.
32. Koehrsen, J. (2018), Religious Tastes and Styles as Markers of Class Belonging: A Bourdieuian Perspective on Pentecostalism in South America, Sociology, Vol. 52, No. 6: 1237−1253.
33. Weber, M. (1949), The methodology of social sciences. Translated and Edited by Edward Shils and Henry Finch, Glencoe Illinois, the Free Press.
34. Wright, E. O. (1985), Classes. Verso: London. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 956 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 579 |
||