پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات6
تعداد شماره‌ها274
تعداد مقالات2,061
تعداد مشاهده مقاله4,162,690
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,873,137
اکبری, زهرا, حسینی, آیین, فاضلی, نعمت الله. (1399). تحلیل فرهنگی نسبت میان زیارت و عرفی‎گرایی در جامعه معاصر ایران مطالعه مردم‎نگارانه زیارت امام رضا (ع) از منظر انسان‎شناسی. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 12(23), 79-106. doi: 10.30471/soci.2020.3656.1309
زهرا اکبری; آیین حسینی; نعمت الله فاضلی. "تحلیل فرهنگی نسبت میان زیارت و عرفی‎گرایی در جامعه معاصر ایران مطالعه مردم‎نگارانه زیارت امام رضا (ع) از منظر انسان‎شناسی". دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 12, 23, 1399, 79-106. doi: 10.30471/soci.2020.3656.1309
اکبری, زهرا, حسینی, آیین, فاضلی, نعمت الله. (1399). 'تحلیل فرهنگی نسبت میان زیارت و عرفی‎گرایی در جامعه معاصر ایران مطالعه مردم‎نگارانه زیارت امام رضا (ع) از منظر انسان‎شناسی', دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 12(23), pp. 79-106. doi: 10.30471/soci.2020.3656.1309
اکبری, زهرا, حسینی, آیین, فاضلی, نعمت الله. تحلیل فرهنگی نسبت میان زیارت و عرفی‎گرایی در جامعه معاصر ایران مطالعه مردم‎نگارانه زیارت امام رضا (ع) از منظر انسان‎شناسی. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی, 1399; 12(23): 79-106. doi: 10.30471/soci.2020.3656.1309

تحلیل فرهنگی نسبت میان زیارت و عرفی‎گرایی در جامعه معاصر ایران مطالعه مردم‎نگارانه زیارت امام رضا (ع) از منظر انسان‎شناسی

فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی
مقاله 4، دوره 12، شماره 23، فروردین 1399، صفحه 79-106    اصل مقاله (423.31 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/soci.2020.3656.1309
نویسندگان
زهرا اکبری* 1؛ آیین حسینی2؛ نعمت الله فاضلی3
1دکترای دین‌پژوهی (نویسنده مسئول)
2دکترای جامعه‌شناسی اخلاق پژوهشگر دانشگاه فرانکفورت
3دکتری تخصصی، استاد و رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
زیارت به‌عنوان یکی از شاخصه‎ها و به نوعی بروز و تجلی عملی دین‎ورزی در تمامی جوامع قابل مطالعه است. این کنش در ایران در گذر از تجربه تجدد تغییرات نه ماهوی، بلکه عینی (ابجکتیو) داشته است.
زیارت در ایران در گذر تجدد تغییراتی را تجربه کرده است که این کنش را از حالتی همگن و متوازن به کنشی ناهمگن و نامتوازن تبدیل کرده است. ایجاد سنخ‎هایی متنوع و متکثر در سبک زیارت ایرانی گواه بر تغییر و به نوعی پیامد تجربه تجدد است.
ما در این مقاله درصدد شناخت و فهم عناصر ناهمگن (شناخت سنخ‎ها) در کنش زیارت با تمرکز بر تنوع به وجود آمده در پی تجدد و در نهایت عرفی‎گرایی هستیم. به بیان دیگر با نسبت‎یابی کنش زیارت امام رض (ع) با تجدد و در نهایت عناصر مترتب بر آن همچون عرفی شدن در ایران معاصر، انواع سنخ‌های به وجود آمده در بستر کنش زیارت در حرم مطهر امام رضاg را بررسی و دسته‎بندی کنیم. صورت‌بندی ارائه شده در قالب انواع سنخ‎های زیارتی به زیارت آیین‎مدار، دورادور، زنانه، کلان‎شهری و سیاسی اختصاص داده شده است. رویکرد روشی اتخاذ شده در این مقاله، کیفی و با تکیه بر دیدگاه‎های مردم‎نگاری است. داده‎های تحقیق نیز از منابع گوناگون همچون دل‎نوشته‎های زائران، عریضه‎ها و سفرنامه‎ها، مصاحبه‌ها، مشاهدات، خودمردم‎نگاری و دیگر منابع کمی و کیفی حاصل شده است.
کلیدواژه‌ها
سنخ‎های زیارت؛ گونه‎های زائر؛ تجدد؛ عرفی‎گرایی
مراجع
  1. الیاده، میرچا، مقدس و نامقدس، نصرالله زنگوئى، تهران: سروش، 1375.
  2. اسلامى، محمدرضا، نمونه‎اى از خرافات اجتماعى، قم: مؤسسه پژوهشی امام خمینی، 1393.
  3. ترابی، زهره، چادر کردیم رفتیم تماشا، تهران: نشر اطراف، 1397.
  4. جعفری، حسن، «دین و اسطوره: بررسی فلسفه نظریه میرچا ایلیاده پیرامون اسطوره»، پژوهش‌نامه ادیان، ش4، پاییز 1387.
  5. دی مور،جرج، زندگی و اندیشه بزرگان انسان‌شناسی، ترجمه: هاشم آقا بیگ‌پوری، تهران: نشر جامعه‌شناسان، 1389.
  6. رودولف، اتو و همایون همتی، مفهوم امر قدسی، پژوهشی درباره عامل غیرعقلانی مفهوم الوهیت و نسبت آن با عامل عقلانی، نقش جهان، 1380.
  7. شیخ مفید، الارشاد، ج2،  ص1493، 1410ق، ابوالفرج اصفهانی.
  8. شیخ مفید، الارشاد، ج2،  ص358-359، 1410ق، ابوالفرج اصفهانی.
  9. فاضلی، نعمت‌الله و زهرا اکبری، «تغییرات معناشناختی کنش زیارت از منظر انسان‌شناسی تفسیری: مطالعه موردی زائران امام رضاg»، مجله اسلام و علوم اجتماعی، مقاله 2، دوره 9، ش17، بهار و تابستان 1397، ص17−40.
  10. قمی، شیخ عباس، سفینة البحار، تهران: فراهانی، 1402ق.
  11. کلینی، 1363، ج4، ص1582.
  12. کلیم کیت، هانس، شناخت دانش ادیان، همایون همتی، تهران: نقش جهان، 1390.
  13. مرادی، مریم و بیژن رحمانی، «نقش گردشگری در توسعه پایدار شهری: مطالعه موردی شهر مشهد»، فصلنامه سرزمین، سال هفتم، ش25، بهار 1389.
  14. ناظمی، نازیلا، سه روز مانده به آخر دریا، تهران: نشر اطراف، 1398.
  15. نشریه داخلی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی، آبان و آذر 1394، ش88.
  16. همیلتون، ملکم، جامعه‎شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: ثالث، 1390.
  17. Geertz, Clifford; The Interpretation of Cultures, Basic Books, New York, Nov 1973.
  18. Martin, Michael; Synthese; Vol. 97, No. 2, Empiricism in the Philosophy of Social Science; (Nov. 1993).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 826
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 459


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب