پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 6 |
| تعداد شماره‌ها | 274 |
| تعداد مقالات | 2,061 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,164,669 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,874,783 |
عقلانیت نظری و عملی در برنامه درسی و ارتباط آن دو با نگرش به فلسفه اسلامی | ||
| فصلنامه علمی تربیت اسلامی | ||
| مقاله 9، دوره 14، شماره 29، مهر 1398، صفحه 179-200 اصل مقاله (359.09 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2019.1570 | ||
| نویسنده | ||
| حسین کارآمد | ||
| عضو هیئت علمی | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش که با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی و با هدف تبیین عقلانیت نظری و عملی در جهتگیریهای عقلانی برنامه درسی و نیز به‌منظور بررسی ارتباط بین آن دو با نگرش به عقل نظری و عملی در فلسفه اسلامی انجام شده است، بر این فرض مبتنی است که عقلانیت به‌عنوان یکی از جهتگیریهای برنامه درسی از مبانی گوناگون به‌ویژه از مبانی فلسفی سرچشمه می‌گیرد. یافته‌ها نشان می‌دهد که جهتگیریهای عقلانی برنامه درسی بر یکی از دو عقلانیت نظری یا عملی استوار هستند؛ درحالی‌که عقل‌گرایی آکادمیک مورد نظر آیزنر و ولنس، سنت‌گرایی عقلانی شوبرت و عقلانیت ابزاری تایلر، بیشتر ریشه در عقلانیت نظری دارند و عمل فکورانه شوآب با دوری جستن از عقلانیت نظری، عقلانیت عملی را در موقعیت‌های ویژه به‌کار می‌بندد. براساس دیدگاه بسیاری از فلاسفه اسلامی، با وجود تمایز عقل نظری و عملی، این دو با هم مرتبط هستند. عقل عملی با کمک و پشتوانه عقل نظری، به درک امور جزئی می‌پردازد و صنایع و اعمال را از آن استنباط می‌نماید. در نتیجه، برنامه‌ریزان درسی هم با باورهای عقلانی، آرای کلی، تصمیم‌گیری‌ها و اهداف از پیش تعیین شده مواجه‌اند و هم در راستای باورهای کلی، روش‌ها و وسایل مختلفی را در موقعیت‌های ویژه برمی‌گزینند و حتی تغییراتی را در اهداف واسطی و جزئی به‌وجود می‌آورند | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه درسی؛ عقلانیت؛ عقل نظری و عملی؛ عقلانیت در برنامه درسی؛ جهتگیریهای برنامه درسی؛ فلسفه اسلام | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن‌سینا، (1363)، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی. 2. ـــــــــــــ (1375)، الاشارات و التنبیهات، با شرح خواجه نصیرالدین طوسی و فخررازی، قم: نشرالبلاغه. 3. ـــــــــــــ (1379)، النجاه من‌الغرق فی بحر الضلالات، مقدمه و تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران. 4. ـــــــــــــ (1400ق)، رسائل، قم: بیدار. 5. الیاس، جان (1385)، فلسفه تعلیم و تربیت (قدیم و معاصر)، ترجمه عبدالرضا ضرابی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe. 6. ابن‌فارس، احمد (بی‌تا)، معجم مقاییس اللغه. 7. اسدپور، سارا و محمد مزیدی (1393)، «بررسی صورت‌های عقلانیت و کارکردهای آن در برنامه‌درسی»، پژوهش‌های برنامه‌درسی انجمن مطالعات برنامه‌درسی ایران، دوره 4، ش2، ص55−91. 8. اسکایرو، مایکل استیفن (1393)، نظریه‌های برنامه‌درسی (ایدئولوژی‌های برنامه‌درسی)، ترجمه محسن فرمهینی فراهانی و رضا رأفتی، تهران: آییژ. 9. آرون، ریمون (1366)، مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی. 10. آزاد ارمکی، تقی (1375)، «جامعه‌شناسی عقلانیت»، فلسفه و کلام «قبسات»، ش1، ص29−53. 11. باقری، خسرو (1386)، «جایگاه فلسفه تعلیم و تربیت در میانه نظر و عمل: تأملی بر واپسین چالش فلسفه‌های تحلیلی و قاره‌ای»، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، سال6، ش20، ص87−108. 12. بهمنیار، ابوالحسن (1349)، التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، تهران: دانشگاه تهران. 13. تایلر، رالف (1392)، اصول اساسی برنامه‌درسی و آموزشی، ترجمه علی تقی‌پور ظهیر، تهران: آگه. 14. جرجانی، علی‌بن‌محمد (1408ق)، التعریفات، بیروت: دارالکتب العلیمه. 15. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد (1399ق)، الصحاح، تاج‌الغه و صحاح‌العربیه، بیروت: دارالعلم للملایین. 16. حسین‌زاده، محمد (1386)، کاوشی در ژرفای معرفت‌شناسی: منابع معرفت، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe. 17. داودی، محمد (1394)، فلسفه تعلیم و تربیت مشاء، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 18. داورپناه، محمدرضا (1389)، فرهنگ جامع علوم تربیتی و زمینه‌های وابسته، مشهد: به‌نشر. 19. ریترز، جورج (1388)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی. 20. سروش، جمال (1393)، عقل عملی و کارکرد آن در حکمت عملی از دیدگاه صدرالمتالهین، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe. 21. سلسبیلی، نادر (1382)، دیدگاه‌های برنامه‌درسی: برداشت‌ها، تلفیق‌ها و الگوها، تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت آموزش و پرورش. 22. سلطانی کفرانی، اصغر (1395)، «جستجوی مبانی نظریه برنامه‌درسی عمل رایزنانه شوآب در اندیشه‌های ارسطو، دیویی و هابرماس»، نظریه و عمل در برنامه درسی، سال4، ش7، ص167−196. 23. شریعتمداری، علی (1393)، رسالت تربیتی و علمی مراکز آموزشی، تهران: سمت. 24. ملاصدرا (1423ق)، الحکمة المتعالیه فی‌الاسفار العقلیة الاربعه، بیروت: اعلمی. 25. ـــــــــــــ (1360)، الشواهد الربوبیه فی‌المناهج السلوکیه، مشهد: المرکز الجامعی للنشر. 26. ـــــــــــــ (1366)، شرح اصول کافی، تصحیح و ترجمه محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی وزارت فرهنگ و آموزش عالی. 27. ـــــــــــــ (1354)، المبدأ و المعاد، تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. 28. عسگری، علی (1391)، نظریه برنامه‌ریزی: دیدگاه سنتی و جدید، تهران: آگه. 29. عیوضی، محمدرحیم و گارینه کشیشیان سیرکی (1390)، «تبیین مسئله عقلانیت ابزاری، ارتباطی و دینی از نگاه امام خمینی و یورگن هابرماس»، اندیشه‌های نوین دینی، سال7، ش25، ص71−88. 30. فیشر، رابرت (1385)، آموزش و تفکر، ترجمه فروغ کیان‌زاده، اهواز: رسش. 31. قادری، مصطفی (1388)، بسترهای فهم برنامه‌درسی، تهران: یادواره کتاب. 32. قطب‌الدین، محمد بن رازی (1375)، المحاکمات، قم: البلاغه. 33. گریز، آرنولد (1383)، فلسفه تربیتی شما چیست؟ ترجمه بختیار شعبانی ورکی و همکاران، مشهد: به‌نشر. 34. گوتک، جرالد. ال (1393)، مکاتب فلسفی و آراء تربیتی، ترجمه محمدجعفر پاک‌سرشت، تهران: سمت. 35. محسن‌پور، بهرام (1390)، رویکرد اسلامی به علوم تربیتی و تعلیم و تربیت، تهران: مدرسه. 36. محمدی، رحیم (1382)، درآمدی بر جامعه‌شناسی عقلانیت، تهران: باز. 37. مهرمحمدی، محمود (1388)، ایدئولوژی‌های برنامه‌درسی، در: برنامه‌درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها، محمود مهرمحمدی و همکاران، تهران و مشهد: سمت و به‌نشر، ص112−147. 38. ـــــــــــــ (1381)، «پژوهش مبتنی بر عمل فکورانه در فرایند برنامه‌ریزی درسی؛ نظریه عمل‌گرای شوآب»، نوآوری آموزشی، ش1، ص21−38. 39. محمود مهرمحمدی و مقصود امین‌خندقی (1388)، «مقایسه ایدئولوژی‌های برنامه‌درسی آیزنر با میلر: نگاهی دیگر»، مجله مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، ش35، ص27−46. 40. نواک، جورج (1384)، فلسفه تجربه‌گرا (از لاک تا پوپر)، ترجمه پرویز بابایی، تهران: آزادمهر. 41. نوذری، حسین‌علی (1381)، بازخوانی هابرماس (درآمدی بر آرا و اندیشه‌ها و نظریه‌های یورگن هابرماس)، تهران: چشمه. 42. هابرماس، یورگن (1384)، نظریه کنش ارتباطی: عقل و عقلانیت جامعه، ترجمه کمال پولادی و توماس مک کارتی، تهران: مهر. 43. Beauchamp, G.A., (1981), curriculum theory, Wilmette illionois: The Kagg Press.
44. Bolotin, Bravmann, Windschitl, Mikel and Green, (2000), cultures of curriculum, Lawrence Erlbaum Associates, New Jersey: Publishers Mahwah.
45. Chapman, S. A., (2007),A theory of curriculum development in the professions: an integration of Mezirow’s transformative learning theory with Schwab’s deliberative curriculum theory, Antioch University: Unpublished Doctoral Dissertation.
46. Dillon, J. T., (1994), the questions of deliberation, in J. T. Dillon, deliberation in education and society, Norwood. NJ: AbleX Publishing Corporation.
47. Eisner, Ellot, W., & Vallance, E., (1974), Conflicting conceptions of curriculum, Berkeley: Mc cutchan.
48. Eisner, Ellot, W., (1994), The educational imagination on the design and evaluation of school programs, New York.
49. Harris, I., (1991), deliberative inquiry: the arts of planning, in E.c. Short, forms of curriculum inquiry, New York: State university of New York Press.
50. Kant, Immanue, (1972), groundwork of metaphysic of morals, tr. H.J. Poton, 53-123, in: The Moral Law, Houtchinson university library, Landon.
51. Noddings, Nel, (1998), Philosophy of education, Westview Press.
52. Ornstein, Allan c. and Hunkins, Frnacis p., (2004), curriculum foundations: principles and issues, Boston: Allyn and Bacon Inc.
53. Reid, W., A., (2006), “The vice of the practical: Schwab as correspondent”, Journal of curriculum studies, 31(4), 385-397.
54. Schubert, William., H., (1986), Curriculum: perspective, paradigm and possibility,New York: Macmillan publishing.
55. Schubert, William, H., (1996), “Perspectives on four curriculum traditions”, Educational Horizons, Vol. 74, N.4.
56. Schwab, J. J., (1969), “the practical: a language for curriculum”, The School Review, 78(1), 1-23.
57. ـــــــــــــ (1983), “The practical 4: something for curriculum professors to do”, Curriculum Inquiry, 13(3), 239-265. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,060 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 739 |
||